Χρέη των πολιτειών που μοιάζουν με το ελληνικό πρόβλημα

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. («Νιου Γιορκ Τάιμς»). Η Καλιφόρνια, η Νέα Υόρκη και άλλες πολιτείες φαίνεται ότι έχουν πολλά κοινά σημεία υπερχρέωσης, όπως αυτά που πρόσφατα οδήγησαν την Ελλάδα στο χείλος του γκρεμού: Προϋπολογισμοί που δεν ισοσκελίζουν, λογιστικά τα οποία επικαλύπτουν το χρέος, χρήση εξαγωγών για να κλείνουν οπές και στρατοί συνταξιούχων δημοσίων υπαλλήλων οι οποίοι στηρίζονται σε ευεργετήματα τα οποία αποδεικνύονται όλο και πιο δύσκολο να καλυφθούν.

Οι πολιτείες μερικές φορές αντιδρούν με τρόπο που δείχνει απόγνωση, εγείροντας προβληματισμούς πως κι αυτές μπορούν να βρεθούν αντιμέτωπες με οικονομική κρίση. Η πολιτεία του Νιου Χαμσάιρ διετάχθη πρόσφατα από το Ανώτατο Δικαστήριο να δώσει πίσω το ποσό των 110 εκατομμυρίων που πήρε από λογαριασμό ασφάλειας για ζητήματα αμέλειας, προκειμένου να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό. Το Κολοράντο επιχείρησε ανεπιτυχώς μέχρι τώρα να αρπάξει 500 εκατομμύρια δολάρια πλεόνασμα από το ταμείο [Pinnacol Assurance] που ήταν ασφαλιστική εταιρεία για τους υπαλλήλους της πολιτείας, η οποία ιδιωτικοποιήθηκε το 2002. Χρειαζόταν τα χρήματα για το σύστημα των πανεπιστημίων της, αλλά φαίνεται πως θα λάβει λιγότερο ποσό, ίσως 200 εκατομμύρια.

Το Κονέκτικατ προσπάθησε να εκδώσει τους δικούς του λογιστικούς κανόνες, ενώ η Χαβάη έχει καθιερώσει σχολική εβδομάδα τεσσάρων ημερών. Η Καλιφόρνια επιτάχυνε τους φόρους εισοδήματος για τις εταιρείες κάνοντάς τες να πληρώνουν 70 τοις εκατό από τους φόρους τους για το έτος 2010 μέχρι τις 15 Ιουνίου. Πολλές πολιτείες έχουν ισοσκελίσει τους προϋπολογισμούς τους με τη βοήθεια ποσών από την ιατροφαρμακευτική φροντίδα τα οποία το Κογκρέσο δεν έχει χορηγήσει ακόμα.

Μερικοί οικονομολόγοι φοβούνται ότι οι πολιτείες θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερο πρόβλημα. Εάν οι επενδυτές αρνηθούν να αγοράσουν το χρέος των πολιτειών το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι πιστωτικό στρίμωγμα όχι τελείως διαφορετικό από εκείνο των οικονομικών δυσκολιών της Ευρώπης όπου οι αγορές αρνιόντουσαν να αναχρηματοδοτήσουν δισεκατομμύρια δολάρια του ελληνικού χρέους.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και πρώην διευθυντής έρευνας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κένεθ Ρόγκοφ, είπε πως «εάν βρεθούμε σε μία κατάσταση κατά την οποία μία πολιτεία αντιμετωπίσει πρόβλημα, θα υπάρξουν έξι τρόποι διάσωσής της». Και συμπλήρωσε: «Αλλά εάν η κατάσταση αυξηθεί σταδιακά και ένας μεγάλος αριθμός πόλεων και πολιτειών αντιμετωπίσουν πρόβλημα και βρεθούν στην άκρη του γκρεμού, όπως στην Ευρώπη, τότε θα βρεθούμε σε φοβερό πρόβλημα».

Το συνολικό χρέος της Καλιφόρνιας -η αξία όλων των υπόχρεων ομολόγων- φαίνεται διαχειρίσιμο, στο 8 τοις εκατό της όλης οικονομίας, αλλά η Καλιφόρνια έχει μεγάλα μη δηλωμένα χρέη επίσης. Τα αδήλωτα χρέη δημιουργούν μεγαλύτερο πρόβλημα σε πολιτείες με μικρότερες οικονομίες. Εάν το Ροντ Αϊλαντ ήταν χώρα το χρέος για το συνταξιοδοτικό του πρόγραμμα θα το ωθούσε εκτός Ευρωζώνης, η οποία προσπαθεί να περιορίζει το κυβερνητικό χρέος στο 60% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, σύμφωνα με τον κ. Αντριου Μπιγκς, οικονομολόγο στο Αμερικανικό Επιχειρηματικό Ινστιτούτο το οποίο αναλύει τα χρέη των πολιτειών. Η Αλάσκα επίσης δεν θα πληρούσε τους όρους.

Πολιτειακοί αξιωματούχοι λένε ότι το είδος της οικονομικής κρίσης της Ελλάδος δεν είναι θέμα γι' αυτούς και η αγορά των ομολόγων φαίνεται να συμφωνεί μέχρι τώρα. Ολες οι 50 πολιτείες έχουν πιστωτικό σύστημα βαθμολογίας την επιχειρηματική κλίμακα και η Καλιφόρνια έχει την κατώτερη βαθμολογία και μάλιστα θεωρείται «μέσος όρος», σύμφωνα με το Οίκο Moody’s. Η τελευταία πολιτεία της οποίας κατέρρευσε η αξία των ομολόγων ήταν το Αρκάνσας στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής δυσπραγίας.

Η Goldman Sachs σε έκθεση έρευνάς της την περασμένη εβδομάδα παραδέχθηκε το θέμα της συνταξιοδότησης, αλλά κατέληξε πως ήταν απίθανο να καταρρεύσουν οι πολιτείες από τα χρέη τους και σημείωσε πως οι πολιτείες έχουν 30 χρόνια για να καλύψουν τα ελλείμματα για το συνταξιοδοτικό.

Οι πολιτείες μπορούν να βρουν καταφύγιο στο ομοσπονδιακό σύστημα της Αμερικής. Κι έτσι, εάν η Καλιφόρνια βρεθεί σε δύσκολη θέση, θα μπορούσε να ζητήσει βοήθεια από την Ουάσιγκτον. Ηδη η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δαπανά εκατοντάδες εκατομμυρίων δολαρίων βοηθώντας τις πολιτείες με τα ομόλογά τους.

Ο καθηγητής Ρόγκοφ, ο οποίος έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του μελετώντας παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις, έχει αντεπεξέλθει τα αρχεία πολλών αιώνων με τον συνάδελφό του οικονομολόγο Κάρμεν Ρέινχαντ στο πανεπιστήμιο του Μέριλαντ αναζητώντας να βρουν σημεία χώρας που ήταν έτοιμη να καταρρεύσει. Ενα από τα ευρήματα ήταν πως χώρες «μπορούν να καταρρεύσουν με εκπληκτικά μικρά μεγέθη χρέους». Συμπλήρωσε δε, πως «ίσως το ένα τέταρτο από ό,τι σταμάτησε την Ελλάδα στις γραμμές». Είπε ακόμα, πως «το γεγονός ότι τα χρέη των πολιτειών δεν είναι τόσο μεγάλα όπως της Ελλάδος δεν σημαίνει ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί».

Πηγή: National Herald