Κερδοσκοπικά «παιχνίδια» στην παγκόσμια αγορά της γεωργίας

Δευτέρα, 9 Αυγούστου, 2010
Το πραξικόπημα της σοκολάτας έλαβε χώρα την περασμένη εβδομάδα στη Βρετανία. Ηθικός αυτουργός ο 50χρονος Αντονι Γουάρντ, γνωστός και ως «σοκολατοδάκτυλος», που συνέβαλε στην αύξηση της τιμής του κακάο παγκοσμίως με την πράξη του αυτή, εγείροντας παράλληλα –ήδη εκπεφρασμένους–προβληματισμούς για την «κερδοσκοπία στην αγορά της γεωργίας λόγω οικονομικής κρίσης».

Η ιστορία έχει ως εξής: Ο Γουάρντ ζει ως βαθύπλουτος στη Βρετανία εισάγοντας κακάο. Έχει εταιρεία με hedge funds και πρόσφατα «κυνήγησε» να πάρει όλα τα συμβόλαια που θα του εξασφάλιζαν την παράδοση «στο μαγαζί του» 241.000 τόνων κακάο, αξίας 1 δισ. δολαρίων. Επισημαίνεται ότι το 7% της ετήσιας παγκόσμιας γεωργικής παραγωγής είναι κακάο και η πράξη του Γουάρντ προκάλεσε άνοδο της τιμής του κακάο παγκοσμίως, «τη μεγαλύτερη των τελευταίων 33 ετών», όπως αναφέρει αναλυτικό ρεπορτάζ του γερμανικού «Ντερ Σπίγκελ», δεδομένης, μάλιστα, της λεπτομέρειας πως όταν ο κύριος Γουάρντ «έκλεισε» τα συμβόλαια δεν τα μεταπώλησε στο κρατικό Βρετανικό Ανταλλακτήριο Μετοχών (LIFFE), όπως όλοι ανέμεναν, αλλά κράτησε στις αποθήκες του όλους τους πολύτιμους σπόρους κακάο. Κοινώς, ο κύριος Γουάρντ έχει αυτήν τη στιγμή το μονοπώλιο του κακάο στην Ε.Ε., διαμορφώνοντας την τιμή που εκείνος θέλει, με τις αποθήκες «του» γεμάτες σπόρους κακάο από το Λίβερπουλ έως το Ρότερνταμ και το Αμβούργο.

Οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι εισαγωγείς κακάο στην Ευρώπη φωνάζουν τώρα για το μονοπώλιο και την κερδοσκοπία στον τομέα της γεωργίας, λόγω της απουσίας κανόνων διαφάνειας στην αγορά και λόγω της οικονομικής κρίσης, επισημαίνοντας ότι η χονδρική και η λιανική τιμή του κακάο δεν είναι η μόνη που αυξάνεται. Το ίδιο συμβαίνει και με την τιμή του σιταριού, που ανέβηκε κατά 17% από τον περασμένο Απρίλιο, και την τιμή της σόγιας, που αυξήθηκε κατά 12% το τελευταίο τετράμηνο. Η τιμή στη ζάχαρη ακολουθεί τη δική της τρελή πορεία, αφού το Πάσχα είχε ανέβει παγκοσμίως κατά 9%, ξαναμειώθηκε και τώρα αυξάνεται εκ νέου κατά 6%.

Αύξηση τιμών και βιοκαύσιμα
Μελετώντας το δείκτη της τιμής τροφίμων του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων (FAO), που –ως γνωστόν– καταγράφει τις τάσεις τιμών γεωργικών προϊόντων-κλειδιά στην παγκόσμια διατροφή, διαπιστώνει κανείς πως ο δείκτης αυτός σκαρφάλωσε τον Ιούνιο στους 198 βαθμούς, εξέλιξη καθησυχαστική για κάποιους, που λένε ότι στη μεγάλη επισιτιστική κρίση του 2008, που προκάλεσε εξεγέρσεις στην Αϊτή, στην Αίγυπτο και σε άλλες 30 χώρες, ο δείκτης ήταν στο διπλάσιο. Είναι όμως έτσι;
Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως η αύξηση των τιμών των γεωργικών προϊόντων οφείλεται στην παράλληλη παραγωγή βιοκαυσίμων και πως μετά τη φούσκα με τα αμερικανικά ακίνητα και τα ενυπόθηκα δάνεια οι κερδοσκόποι ποντάρουν τώρα στη γεωργία, διαπραγματευόμενοι με οικονομικά εργαλεία και όρους ταυτόσημους μ’ αυτούς που θυμίζουν πρακτικές ενυπόθηκων δανείων. Αυτά τα «οικονομικά εργαλεία» αποκαλούνται «χρηματικές υποχρεώσεις ασφαλισμένων εναπόθηκων γεωργικών αγαθών» (CCO). Τα κέρδη αυτών των «αγαθών» ήταν της τάξης των 5 δισ. δολαρίων για τη Goldman Sachs πέρυσι, ενώ στον ίδιο κλάδο δραστηριοποιούνται πλέον τράπεζες σαν τη Ντόιτσε Μπανκ ή ιδρύματα σαν τη Μόργκαν Στάνλεϊ.
Τα κέρδη αυτά βασίζονται στην τιμή του προϊόντος στην αγορά: Όσο ψηλότερη η τιμή του αγαθού στην αγορά τόσο μεγαλύτερο το κέρδος. Το «Σπίγκελ» επισημαίνει «ρομαντικά» ως προς τούτο πως αυτή η πρακτική εντυπωσιάζει δεδομένων δύο πραγμάτων: Α. της προηγηθείσης εξέγερσης πληθυσμών σε 30 κράτη το 2008, που φώναζαν «πεινάμε» και Β. της οικονομικής κρίσης για την οποία θεωρήθηκε σε μεγάλο ποσοστό υπεύθυνο το καθεστώς αδιαφάνειας στους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς. Και όμως… αν δεν υπάρξουν αυστηροί κανόνες στην αγορά φαινόμενα… σοκολατένιας κερδοσκοπίας θα ενταθούν και μια επόμενη επισιτιστική κρίση θα είναι ορατό ενδεχόμενο πολύ σύντομα, δεδομένου ότι δεν έχουν εξαλειφθεί οι παράγοντες που οδηγούν στις υψηλές τιμές των γεωργικών αγαθών. Η παραγωγή αιθανόλης και βιοκαυσίμων ανταγωνίζεται ευθέως τη γεωργική παραγωγή και αυτό είναι μια σκληρή αλήθεια. Η ενέργεια κοστίζει τόσο ώστε τα λιπάσματα και η μεταφορά των προϊόντων καθιστούν τη γεωργική καλλιέργεια ακόμα δυσκολότερη υπόθεση. Το 2010 εξελίσσεται στη θερμότερη χρονιά των αρχών του νέου αιώνα, με αποτέλεσμα η ξηρασία στην Ασία και στην Αφρική να απειλεί φυτείες και σοδειές και να δηλώνει στην παρούσα φάση ο αρμόδιος για θέματα επισιτισμού του ΟΗΕ στο Βερολίνο: «Το 1δισ. των πεινασμένων είναι πολύ πιθανό να αυξηθεί φέτος».

Παραπομπή «του χρόνου»
Ο Ευρωπαίος επίτροπος για την εσωτερική αγορά Μισέλ Μπαρνιέ δηλώνει πως είναι «σκάνδαλο» το φαινόμενο εντεινόμενης κερδοσκοπίας στις τιμές των γεωργικών αγαθών, ενώ δεσμεύεται για την εισήγηση προτάσεων σχετικών με αυστηρότερες ρυθμίσεις στην αγορά γεωργίας «του χρόνου». Ως του χρόνου, βέβαια, ο σοκολατάς κύριος Γουάρντ έχει καιρό. Το 40% της παγκόσμιας παραγωγής κακάο παράγεται στην Ακτή του Ελεφαντοστού, όπου δεν αναμένεται καλή σοδειά το φθινόπωρο. Ο Γουάρντ στοιχηματίζει πως σοκολατοβιομηχανίες, σαν τη Kraft και τη Lindt, θα αναγκαστούν τότε να παραγγείλουν από αυτόν ανεξάρτητα από την τιμή, ειδικά καθώς τα Χριστούγεννα είναι προ των πυλών για τους λάτρεις της σοκολάτας και τους παρασκευαστές της, «που περιμένουν να δουλέψουν και να κινηθεί η αγορά»…

Πηγή: Απογευματινή, ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ