«Κατήγοροι» οι δικηγόροι, Τρία βασικά σηµεία τριβής µε τα κυβερνητικά σχέδια

Δευτέρα, 27 Δεκεμβρίου. 2010
Η αντίστροφη µέτρηση για την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελµάτων έχει αρχίσει για την κυβέρνηση που γνωρίζει ότι µε το ξεκίνηµα της νέας χρονιάς θα βρεθεί αντιµέτωπη µε πολλές κοινωνικές και επαγγελµατικές οµάδες που νιώθουν ότι θίγονται τα συµφέροντά τους.
Το Μέγαρο Μαξίµουπαρέπεµψε τη συζήτηση για το άνοιγµα περίπου 350κλειστών επαγγελµάτων στις αρχές του 2011 και αυτό για να αποφευχθούν εντάσεις µεσούσης της εορταστικήςπεριόδου. Ωστόσο, θεωρείται θέµα ηµερών η κατάθεση του σχετικού νοµοσχεδίου στη Βουλή, καθώς ούτως ή άλλως η απελευθέρωση πρέπει βάσει του Μνηµονίου να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη Φεβρουαρίου. ΤουπουργείοΟικονοµικών που επεξεργάζεται το κρίσιµο νοµοσχέδιο το οποίο αγγίζει περισσότερους από 2 εκατ. πολίτες, πρέπει το αµέσως επόµενο διάστηµα να έλθει να συνεννόηση µε τα συναρµόδια υπουργεία ώστε να αντιµετωπιστούν ενδεχόµενες ενστάσεις και αντιστάσεις υπουργών, που όπως φάνηκε στο τελευταίο Υπουργικό Συµβούλιο υπάρχουν και είναι ισχυρές.

Οι βουλευτές
Στην κυβέρνηση φοβούνται αναταράξεις ακόµηκαι στην Κοινοβουλευτική Οµάδα του ΠΑΣΟΚ, δεδοµένου ότι µεγάλο κοµµάτι τηςαπαρτίζεται από δικηγόρους που θίγονταιαπό τις δροµολογούµενες αλλαγές στο επάγγελµά τους. Παράλληλαο Γ. Παπακωνσταντίνου έχει λάβει σαφείς εντολές απότο Μέγαρο Μαξίµου να επισπεύσει τη διαδικασία (που απαιτεί το λιγότερο τρεις εβδοµάδες για συζήτηση στη Βουλή) καθώς τα µηνύµατα που εκπέµπουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ συνοψίζονται στο ότι δεν προτίθενται να δεχθούν εκ νέου κατάθεση καιψήφιση κρίσιµου νοµοσχεδίου µε τη µορφή του κατεπείγοντος. Στο µεταξύ,δικηγόροι, συµβολαιογράφοι, µηχανικοί, φαρµακοποιοί και αρχιτέκτονες έχουν προαναγγείλει δυναµικές κινητοποιήσεις αντιδρώντας στην άρση κεκτηµένων από δεκαετίες, που θα επιβληθεί µε τηνψήφιση του σχετικού νοµοσχεδίου περί κλειστών επαγγελµάτων. Οι προειδοποιήσεις πάντως δεν φαίνεται να κάµπτουν το υπουργείο Οικονοµικών που εµφανίζεται αποφασισµένο να προχωρήσει στο άνοιγµα χωρίς εξαιρέσεις, εκτιµώντας ότι αυτό θα οδηγήσει σε πτώση των τιµών και θα αποκαταστήσει την έννοια της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Οι δικηγόροι εµφανίζονται – µέχρι στιγµής τουλάχιστον – να αντιδρούν πιο έντονα από όλους τους υπόλοιπους κλάδους στο σχέδιο της κυβέρνησης για πλήρες άνοιγµα όλων των επαγγελµάτων µέσωτης εξάλειψης κάθε είδους περιορισµού που θα µπορούσε να θεωρηθεί ως «προνόµιο» για την πλειονότητα των επαγγελµατιών κάθε χώρου.
Ως υπερκορεσµένοεπάγγελµα, οιδικηγόροι βλέπουν µε δέος την άρση των περιορισµών και κυρίως την κατάργηση των κατώτατων αµοιβών. Τα µέτρα προορίζονται να συµβάλουν στον εξορθολογισµό του κόστους µιας σειράς υπηρεσιών, στον υγιή ανταγωνισµό και τελικά στην καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Οµως η Ελλάδα διαθέτει 34.000 δικηγόρους, δηλαδή 307 δικηγόρους ανά 100.000 κατοίκους, αναλογία που την ξεπερνάει µόνο η Κύπρος!
Τα σηµεία αιχµής για τουςδικηγόρους είναι τρία: Ηκατάργηση των ελάχιστων αµοιβών,η άρση της απαγόρευσης της διαφήµισης και η δυνατότητα άσκησης του επαγγέλµατος σε όλη την επικράτεια µε τη δηµιουργία έδρας. Οσον αφορά τα όρια των αµοιβών, ο κίνδυνος που ελλοχεύει – σύµφωνα µε πολλούς νοµικούς –είναι ο ευτελισµός των δικηγορικών υπηρεσιών, η αποδόµηση δηλαδή του δικηγορικού επαγγέλµατος.
«Για λόγους δηµοσίου συµφέροντος και µόνο δεν πρέπει να καταργηθούν οι ελάχιστες αµοιβές» τονίζει στα ΝΕΑ ο αντιπρόεδρος του ∆ικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Θ.Σχινάς. Και συνεχίζει: «Τα ελάχιστα όρια είναιχαµηλά. Αποτελούν ωστόσο ένα όριο ασφαλείας για την προστασία της αξιοπρέπειας του δικηγόρου. ∆εν µπορεί η αµοιβή του να καταστεί αντικείµενο διαπραγµάτευσης ενόψει της ανάγκης γιαδουλειά. Αλλωστε µιαπολύ χαµηλή αµοιβή ενέχειτον κίνδυνο παράνοµηςσυναλλαγής του δικηγόρου µε την πλευρά του αντιδίκου, που πιθανόν θα προσφερθεί να του δώσει περισσότερα».

Και σε άλλες χώρες
Οπως επισηµαίνουν νοµικοί, το σύστηµατων ελάχιστων αµοιβών ισχύει και στις άλλες χώρες της Ευρώπης µε κάποιες παραλλαγές. Σεπολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης οι δικηγορικές αµοιβές ρυθµίζονται από την κυβέρνηση – όπως στην Αυστρία, τη Γερµανία, την Ιταλία, την Τσεχία και αλλού – και σε άλλες από τους δικηγορικούς συλλόγους. «Η κατάργηση των ελάχιστων αµοιβών θα καταστρέψει τα ασφαλιστικά µας ταµεία», υπογραµµίζει ο πρόεδρος του ∆ικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Στ. Μανουσάκης, δεδοµένουότι δεν θα υπάρχει κανένας έλεγχος των υποχρεωτικών εισφορών.
Οσον αφορά το επιχείρηµατου κυβερνητικού επιτελείου περί της ανάγκηςαπελευθέρωσης των ελάχιστων αµοιβών τωνδικηγόρων για λόγους προώθησης της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας, οι δικηγόροι απαντούν µε το παράδειγµα τηςΓερµανίας, όπου ισχύει συγκεκριµένη αµοιβή γιασυγκεκριµένη δικηγορική πράξη. Ετσι,όπως επιµένουν, αποδεικνύεται στην πράξη ότιη οικονοµική ανάπτυξηδεν εµποδίζεται από αυτό και αποδίδουν τουςόποιους δισταγµούς επενδυτών να φέρουν κεφάλαια στην Ελλάδα µάλλον στουςαργούς ρυθµούς απονοµής της δικαιοσύνης και καθόλουστις ακριβές υπηρεσίες τους.
Ο υπερπληθωρισµός του επαγγέλµατος έχει ως συνέπεια να παρατηρείται ένας µεγάλος αριθµός άνεργων δικηγόρων – κυρίως νέων, αλλά και µεγαλύτερων – που κατά τη διάρκεια ενός έτους δεν καταγράφει ούτε µιαπαράσταση σε δικαστήριο.

Το 2009 ενδεικτικά4 .127 δικηγόροι της Αθήνας από τους 21.532 δεν πραγµατοποίησαν καµιά παράσταση σε δικαστήριο, όπως συνέβη και µε 720 δικηγόρους του Πειραιά από τους 1.958.

Οι εδαφικοί περιορισµοί
Στις µεταρρυθµίσειςεπίσης συζητείταικαι η άρση των εδαφικών περιορισµών. Οι περιορισµοί αυτοί έχουν τεθεί για την εξυπηρέτηση των κατοίκων των µη προνοµιούχων περιοχών, καθώς ο κάθε δικηγόρος πουδιορίζεται σε κάθε περιφέρεια Πρωτοδικείου υποχρεούται να έχει έδρα και αποκλειστική απασχόληση στη συγκεκριµένη περιοχή, όπουδεν έχειαρµοδιότηταεπαγγελµατικής δραστηριοποίησηςδικηγόροςάλλης περιοχής, ειδικότερα στα αστικά δικαστήρια. Η αποκλειστικότητα αυτή αποτελεί κίνητρο εγκατάστασης δικηγόρων σε µηπρονοµιούχες περιοχές, διότι διαφορετικά όλοι θα επέλεγαν τις µεγάλες πόλεις.
Στην επικείµενη άρση των περιορισµών αυτών οι δικηγόροι προβάλλουν µια συγκεκριµένη ένσταση. Να µην επιτραπεί η δηµιουργία δεύτερης έδρας σε άλλη πληντης περιφέρειας διορισµού του κάθε δικηγόρου, ώστε να µην πληγούν οι τοπικοί δικηγόροι µε την τυχόν επεκτατική διάθεση των «µεγαλοδικηγόρων» των µεγάλων πόλεων Αθήνας, Πειραιά και Θεσσαλονίκης.
Το τρίτο σηµείο τριβής µεταξύ δικηγόρων και κυβέρνησης είναι η άρση της απαγόρευσηςτης διαφήµισης, όπως ισχύει σήµερα. Ο περιορισµός αυτός, όπως προβλέπει ο Κώδικας ∆εοντολογίας Ασκησης της ∆ικηγορίας, θεωρείται θεµιτός από τους δικηγόρους, καθώς σε διαφορετική περίπτωση οι οικονοµικά ισχυροί θα εξαφάνιζαν τους λιγότερο ισχυρούς και παράλληλα θα υπήρχε ο κίνδυνος ευτελισµού του επαγγέλµατος.

Υπό προϋποθέσεις
Από τη θέση αυτή η πλειονότητα των δικηγόρων δεν παρεκκλίνει. Προκειµένου όµως ναβρεθεί η χρυσή τοµή και προχωρήσουν οι δροµολογηµένες ούτως ή άλλως µεταρρυθµίσεις µε τις λιγότερες απώλειες, κάποιοι βάζουν «νερό στο κρασί τους» και συζητούν τη δυνατότητα διαφήµισης υπό αυστηρές προϋποθέσεις πουθα προσδιοριστούν µε προεδρικό διάταγµα.

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ, Σίλα Αλεξίου