Το όμορφο ακριτικό Καστελλόριζο δια μέσω των αιώνων!

Τετάρτη 27 Ιουνίου, 2012
Βρίσκεται στο νότιο Αιγαίο ανατολικά της Ρόδου και σε απόσταση 72 ναυτικών μιλίων.Παλαιότερα το ακριτικό αυτό νησί ονομαζόταν Μεγίστη από το όνομα του οικιστού της Μεγισθέα. Κατά μία άλλη εκδοχή διότι ειναι το μεγαλύτερο νησί του νοτίου Αιγαίου. Το Καστελλόριζο ανήκει διοικητικά στη περιοχή της Δωδεκανήσου. Άλλα μικρότερα νησάκια της περιοχής είναι :Στρογγύλη, Ρώ, Ψωμί , Ποινή, Πολύφαδο,  και πάρα πολλές άλλες διάσπαρτες βραχονησίδες.Το ακριτικό αυτό νησί σε άλλες εποχές γνώρισε μεγάλη εμπορική ανάπτυξη. Αψευδείς μάρτυρες είναι τα δίπατα και τρίπατα αρχοντικά του που είναι χτισμένα αμφιθεατρικά στο Λιμάνι Καστελλόριζου. Ο επισκέπτης που ερχεται εδώ  στο γραφικό και όμορφο αυτό νησί  εντυπωσιάζεται από τα πολλά παλαιά αρχοντικά. Πριν από αρκετές δεκαετίες πολλοί κάτοικοι του νησιού ξενιτεύτηκαν. Οι περισσότεροι πήγαν στη μακρινή Αυστραλία. Το όμορφο Καστελλόριζο είχε «ρημάξει». Εδώ και μερικά χρόνια αρκετοί από τους μετανάστες επέστρεψαν με τα χρήματα που απέκτησαν στη ξενιτιά στο αγαπημένο τους Καστελλόριζο. Αγόρασαν τα περισσότερα από τα πολλά παλαιά αρχοντικά του νησιού και τα έφτιαξαν με πολύ μεράκι και τέχνη. Τα ανακαίνισαν.. Το Λιμάνι του Καστελλόριζου άλλαξε όψη! 

 Πανοραμική θέα του λιμανιού  του Καστελλόριζου!

Το 1991 το Καστελλόριζο απέκτησε μια παγκόσμια προβολή. Εκεί γυρίστηκε κινηματογραφική ταινία  Mediterraneo που κέρδισε το βραβείο Oscar. Επίσης στο όμορφο αυτό νησί έγινε η Σύνοδος  των Υπουργών Εξωτερικών  της Ευρωπαϊκής Ένωσης  την άνοιξη του 2003. Ο μοναδικός οικισμός του νησιού είναι το ομώνυμο Καστελλόριζο. Βρίσκεται κτισμένη η πόλη γύρω από το φυσικό λιμάνι. Συνοικίες του είναι τα :Πηγάδια, Χωράφια, Μαντράκι. Τα σπίτια του Καστελλόριζου βρίσκονται κατά μήκος της ακτογραμμής μπροστά από ένα επιβλητικό κόκκινο βράχο. Στη κορυφή του βράχου αυτού υπάρχει το ερειπωμένο Μεσαιωνικό κάστρο. Το κάστρο αυτό χτίστηκε πάνω στα ερείπια παλαιότερου κάστρου της Ελληνιστικής εποχής του Σωσικλή Νικαγόρα. Το Μεσαιωνικό κάστρο Castello Rosso= Κόκκινο κάστρο έδωσε στο νησί και το σημερινό του όνομα Καστελλόριζο. Λέγεται ότι το όνομα αυτό το έλαβε το νησί κατά το τέλος του 14^ου αιώνα από τους Ιωαννίτες Ιππότες που έκτισαν τη πόλη αυτή ( Στου Καστελλίου τη ρίζα). Ο αρχαίος Έλληνας Ιστορικός και Γεωγράφος Στράβων στα βιβλία του ονομάζει το νησί αυτό με το όνομα Κισθήνη.  Οι Άραβες επιδρομείς το ονόμαζαν Μαγιάς ενώ οι Οθωμανοί του έδωσαν το όνομα Μεϊς. Το Καστελλόριζο από την αρχαιότητα ήταν γνωστό. Διασώθηκαν αρχαία ευρήματα και αρκετοί προϊστορικοί πελέκεις που οι ντόπιοι τούς ονόμασαν αστροπελέκια. Βρέθηκαν επίσης και πολλές αρχαίες επιγραφές, υπολείμματα Μυκηναϊκών τάφων και πολυγωνικά «Κυκλώπεια τείχη».Βρέθηκαν επίσης και τα ερείπια του ναού του Τριοπίου Απόλλωνα στη θέση Τριόπια άκρα που σήμερα ονομάζεται Κάβο Κριός ή Απόλλωνος Μεγισθέως.Λέγεται ότι η λατρεία του Απόλλωνα την εποχή εκείνη ήταν διαδεδομένη στο Καστελλόριζο και στην απέναντι Μικρασιατική περιοχή. Οι τότε κάτοικοι του νησιού οι Δωριείς έλαβαν μέρος στην εκστρατεία κατά της Τροίας μαζί με άλλους κατοίκους από τα Δωδεκάνησα.Αργότερα από τα μέσα του 4^ου αιώνα πΧ το νησί τέθηκε κάτω από τον ελεγχο των Ροδίων. Το νησί το κυβέρνησαν δραστήριοι και ενάρετοι Ρόδιοι που λεγόταν Επιστάτες.Απο το 333πΧ ως το 304πΧ η Μεγίστη (Καστελλόριζο) ήταν αυτόνομη και έκοβε δικά της χρήματα. Αλλά επί Δημητρίου του Πολιορκητού η Μεγίστη επανήλθε στη κατοχή της Ρόδου. Τη Ροδιακή εξουσία κατέλυσε ο τύραννος Ιδριεύς της Αλικαρνασσού. Αργότερα το νησί πέρασε στην εξουσία του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου το νησί  περιήλθε στον Πτολεμαίο Α΄. Αργότερα κατελήφθη από τους Ρωμαίους.  Επί Ρωμαϊκής εποχής ο Λογγίνος Κάσσιος  κατέστησε τη Μεγίστη (Καστελλόριζο) ορμητήριο του Ρωμαϊκού στόλου κατά των πειρατών  ( Κάρες και Κίλικες) που λυμαινόταν την Ανατολική Μεσόγειο.

Η είσοδος της Γαλάζιας σπηλιάς στο Καστελλόριζο. Παλαιότερα ήταν η κρυψώνα των πειρατών Κάρων και Κιλίκων.

Κατά τη Βυζαντινή περίοδο η Μεγίστη ανήκε στη περιφέρεια της Ρόδου (Θέμα Κυβυραιωτών). Το 1306 το νησί κατελήφθη από τους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου. Αρχηγός τους ήταν ο Μέγας Μάγιστρος Φούλκ ντε Βιλλαρέ. Για αρκετά χρόνια οι Ρόδιοι Ιππότες εξόριζαν στο Καστελλόριζο τους ανεπιθύμητους και όλους εκείνους που ήθελαν να τιμωρήσουν. Γιαυτό και ανοικοδόμησαν φρούριο  με υψηλό πύργο πολύ ψηλά διπλά τείχη και αρκετές πολεμίστρες. Το 1440 το νησί το κατέλαβε ο Αιγυπτιακός στόλος του Τζελάλ ελ Ντίν. Ερήμωσε το νησί και μετέφερε τους αιχμαλώτους κατοίκους στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής.Το νησί δειλά δειλά ξανακατοικήθηκε. Όμως το 1480  ερημώθηκε πάλι από τους Τούρκους επιδρομείς.  Μετά από πολλές ανακαταλήψεις το 1523 κατελήφθη από τον Οθωμανό σουλτάνο Σουλεϊμάν Α΄Μεγαλοπρεπή. Το 1570 οι Ενετοί έδιωξαν τους Οθωμανούς. Όμως τελικά περιήλθε στην Οθωμανική Τουρκία επί σουλτάνου Σουλεϊμάν Β΄. Τη περίοδο που βρισκόταν κάτω από την Οθωμανική κυριαρχία το Καστελλόριζο πλήρωνε ένα ετήσιο φόρο και διατήρησε θρησκεία, Ελληνική γλώσσα και Παραδόσεις Ήδη ο εμπορικός στόλος του νησιού μεγάλωσε. Δημιουργήθηκαν αποικίες στα παράλια της Μικρής Ασίας (Καλαμάκι, Αντίφυλλο,Τρίστομη, Κάκαβα, Μύρα, Λίβισι και Φοίνικας).  Σε μικρό χρονικό διάστημα ο εμπορικός στόλος των Καστελλοριζωτών ξεπέρασε τα 500 εμπορικά ιστιοφόρα. Όλα αυτά τα πλοία εμπορευόταν :ξυλεία, κάρβουνο, χαλιά  και οτιδήποτε αγαθό είχε ζήτηση στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου (Αίγυπτος, Παλαιστίνη, Κύπρος…).Πολλοί τολμηροί καπεταναίοι έφταναν ως τα λιμάνια της Ιταλίας. Αυτή η Εμπορική «Άνοιξη» το 1659 σταμάτησε. Αιτία ήταν οι Βενετοί που κατόρθωσαν και κυρίευσαν το Καστελλόριζο. Ένα αιώνα και πλέον μετά το 1788 ο Λάμπρος Κατσώνης  πρόσκαιρα εδιωξε τους Βενετούς. Μετά την αποχώρηση του οι Βενετοί επέστρεψαν στο νησί. Το 1821 οι κάτοικοι του Καστελλόριζου συμμετείχαν ενεργά στην Ελληνική επανάσταση . Το 1830 το Πρωτόκολλο του Λονδίνου όριζε Τουρκική κυριαρχία στα Δωδεκάνησα. Οι κάτοικοι του Καστελλόριζου ρίχτηκαν σε πολλές επικίνδυνες μα κερδοφόρες επιχειρήσεις. Εσπαζαν τον αποκλεισμό της Γαλλίας από τον Αγγλικό στόλο και εφερναν εφόδια στους Γάλλους. Οι Γάλλοι τους ονόμαζαν Sans drapeau= Σαν ντραπό= χωρίς σημαία!  Οι κάτοικοι του Καστελλόριζου ανέκαθεν ήταν φιλοπρόοδοι. Κατά καιρούς ιδρυσαν σχολεία. Ονομαστή ήταν η Σαντράπεια Σχολή που ιδρύθηκε το 1903 από τους ευεργέτες Λουκά και Αναστασίας Σαντράπου όπου φοιτούσαν 1000 μαθητές..Κτίστηκαν πολλές εκκλησίες καθώς και Μοναστήρια και εξωκκλήσια.

Αντώνης Τενέδιος, Σκαλοχώρι

Χρήσιμες Πηγές: Διαδίκτυο, εγκλυκλοπαίδειες