Δικαστική απόφαση – με καθυστέρηση 36 χρόνων – ανατρέπει(;) το status quo της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας…

Τρίτη, 15 Ιανουαρίου, 2013

Χρειάστηκαν 36 ολόκληρα χρόνια προκειμένου το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο να αποφανθεί αναφορικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του βυζαντινού Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντας. Εάν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες που είδαν το φως της δημοσιότητας επιβεβαιωθούν τότε η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Τουρκίας αναμένεται να επηρεάσει και την χρήση του Ναού ο οποίος μέχρι σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο.

Kατά τις ίδιες πληροφορίες, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο (Άρειος Πάγος-Yargıtay) ακύρωσε, αφού κράτησε ἐπί δεκαετίες σε εκκρεμότητα, απόφαση του Πρωτοδικείου της Τραπεζούντας, με την οποία είχε απορριφθεί αγωγή που ασκήθηκε το 1976 από την Γενική Διεύθυνση Βακουφίων με αίτημα την «αποβολή» του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, ως παρανόμου καταληψία του Ναού της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντος, καί την απόδοση της κυριότητάς του στην ιδία.

Το Ανώτατο Ακυρωτικό απεφάνθη μετά από 36 χρόνια ότι η κρίση του πρωτοβαθμίου πολιτικού Δικαστηρίου υπέρ της κυριότητας του Υπουργείου Πολιτισμού στην Αγία Σοφία Τραπεζούντος δεν ήταν νομικώς ορθή, ακύρωσε την απόφασή του και ανέπεμψε την διαφορά, σύμφωνα με τις διατάξεις της Τουρκικής Πολιτικής Δικονομίας, στο ίδιο Δικαστήριο για επανεκδίκαση.

Σύμφωνα με τις ίδιες δημοσιογραφικές πληροφορίες, η δικαστική αντιπαράθεση μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων και του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας με μήλον της έριδος τον Ναό της Αγίας Σοφίας Τραπεζούντος επαναλήφθηκε το έτος 1996, όταν η πρώτη κατέθεσε εκ νέου αγωγή κατά του δευτέρου με το ίδιο αίτημα, όπως και το 1976, την αποβολή, δηλαδή, του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, ως παρανόμου καταληψία του βυζαντινού Ναού, και την απόδοση της κυριότητάς του στην ιδία. Τόσο η Πρωτοβάθμια Πολιτική Δικαιοσύνη όσο και το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο, στη συνέχεια, είχαν αποφανθεί, ταχύτατα τότε, ότι η Αγία Σοφία ήταν Μουσείο και έτσι έπρεπε να συνεχίσει την λειτουργία του, απορρίπτοντας την αγωγή της Γ.Δ.Β.

Η πρόσφατη εξέλιξη ενδεχομένως να μην είναι άσχετη με τις προθέσεις του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης της Τουρκίας και ανωτάτου πολιτικώς προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Βακουφίων κ. Bülent Arınç, ο οποίος είχε δηλώσει ήδη από τον Νοέμβριο του 2011, όταν ενέκρινε την επαναλειτουργία του Βυζαντινού Ναού της Αγίας Σοφίας στην Νίκαια της Βιθυνίας σε τέμενος (είχε μετατραπεί από τους Οθωμανούς σε Τζαμί αλλά από τη δεκαετία του ’30 λειτουργούσε ως Μουσείο) ότι: «τα τεμένη είναι χώροι λατρείας και προσευχής, κατά συνέπεια είναι απαράδεκτο να λειτουργούν ως μουσεία» και ότι «μετά την Αγία Σοφία της Νίκαιας σειρά έχει η Αγία Σοφία της Τραπεζούντας».

Στην περίπτωση μάλιστα της ιστορικής Αγίας Σοφίας Νικαίας, όπου συνήλθε η έβδομη Οικουμενική Σύνοδος, η επαναλειτουργία της ως χώρου λατρείας των Μουσουλμάνων εγκανιάσθηκε, παρουσία του Αντιπροέδρου Arınç, με ναμάζι (ισλαμική προσευχή) κατά την εορτή των Θυσιών (κουρμπάν μπαϊράμι).

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, κατά την επίσκεψή του στον Βυζαντινό Ναό της Αγίας Σοφίας στην Τραπεζούντα, τον περασμένο Αύγουστο, είχε εκφράσει την αντίθεσή του στο ενδεχόμενο λειτουργίας του σε μουσουλμανικό τέμενος.

Επισκεπτόμενος εθιμοτυπικώς τον δήμαρχο της Ματσούκας, Ερτογρουλ Γκεντς, μετά την τέλεση της πανηγυρικής θείας λειτουργίας στην ιστορική Μονή Παναγίας Σουμελά, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ρωτήθηκε από τούρκους δημοσιογράφους αναφορικά με το ζήτημα που προέκυψε μετά τις σχετικές δηλώσεις του Αντιπροέδρου της Τουρκικής Κυβέρνησης Μπουλέντ Αριντς.

«Εμείς σεβόμεθα όλα τα τζαμιά, όλους τους χώρους προσευχής, όμως στο θέμα της Αγίας Σοφίας (Τραπεζούντας) δεν βλέπουμε κάποια ανάγκη», σημείωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης και συνέχισε: «Είμεθα υπέρ του να συνεχίσει την λειτουργία της ως μουσείο. Και σύμφωνα με τα όσα είπε ο κύριος κοινοτάρχης υπάρχουν πολλά τζαμιά, αλλά άδεια».

Στο σημείο αυτό ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπενθύμισε την πρόσφατη δήλωση του Κοινοτάρχη Ζεκί Μπαϊταρ (Zeki Baytar), που στην περιοχή του βρίσκεται ο Ναός και ο οποίος είχε αντιδράσει έντονα - απειλώντας ακόμα και με ξεσηκωμό- σε μια τέτοια προοπτική. “Πρώτα να γεμίσουν εκείνα τα Τζαμιά και κατόπιν αν υπάρχει ανάγκη μπορεί να γίνει και η αγία Σοφία”, υπενθύμισε τα λόγια του Κοινοτάρχη ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος. «Όμως τώρα δεν υπάρχει ανάγκη, υπάρχει πολιτική(σ.σ. σκοπιμότητα) σε αυτό το θέμα», έσπευσε να συμπληρώσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης. (Διαβάστε το σχετικό ρεπορτάζ πατώντας εδώ).

Απομένει λοιπόν να φανεί εάν η απόφαση του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου «ανοίξει» το δρόμο για την ανατροπή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος και κατ’επέκταση της χρήσης του ιστορικού μνημείου της Χριστιανοσύνης, της Κομνήνειας περιόδου, το οποίο ακόμα λειτουργεί ως μουσείο.

Πηγή: Amen