Δευτέρα, 11 Φεβρουαρίου, 2013
Δύο παράμετροι που παρέλειψαν οι ξένοι τεχνοκράτες και οι ελληνικές κυβερνήσεις
Δύο παράμετροι που παρέλειψαν οι ξένοι τεχνοκράτες και οι ελληνικές κυβερνήσεις
Αν το Ταμείο (και οι άλλες δύο συνιστώσες της τρόικας) επέλεξαν λανθασμένο «πολλαπλασιαστή», το έκαναν άραγε με σκοπό να βλάψουν όσους θα επηρέαζαν τα προγράμματα προσαρμογής; Μεγάλος αριθμός στελεχών της πολιτικής δείχνει να πιστεύει ότι οι ξένοι τεχνοκράτες επέλεξαν, μεταξύ διαφορετικών αριθμών, εν γνώσει των συνεπειών, ένα λανθασμένο πολλαπλασιαστή. Το λάθος στο... μέτρημα, είτε πρόκειται για τις προβλέψεις του Ταμείου είτε για τα στοιχεία του ελλείμματος 2009, βολεύει πολλούς, ανεξαρτήτως κομματικών διαφορών σε άλλα ζητήματα.
Δυστυχώς, το «λάθος» προέκυψε όταν οι ίδιοι οι οικονομολόγοι του Ταμείου αναζήτησαν εξηγήσεις για τις βαρύτερες από τις αναμενόμενες επιπτώσεις που είχε η λιτότητα, σε όλα τα κράτη της Ευρώπης, που ξεκίνησαν το 2010 την προσπάθεια μείωσης ελλειμμάτων και χρέους. Ξέρουμε, δηλαδή, ότι έγινε λάθος, επειδή μετρήσαμε τις επιπτώσεις, αλλά κανείς δεν το γνώριζε, πριν από τη λήψη των μέτρων. Με άλλα λόγια, δεν υπήρξε σκοπιμότητα.
Εξάλλου, οι τεχνοκράτες δεν είχαν στη διάθεσή τους διάφορους πολλαπλασιαστές. Τα μοντέλα που χρησιμοποιούν είχαν ενσωματωμένη την παραδοχή ενός δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή 0,5. Οπως είχε προκύψει από τις συστηματικές μετρήσεις για τις αναπτυγμένες οικονομίες σε περίοδο τριάντα ετών, μέχρι τη Μεγάλη Κρίση του 2009.
Αποδείχθηκε και στο θέμα αυτό, ότι η κρίση δεν έμοιαζε με καμία προηγούμενη. Μάλιστα, σε δύο περιπτώσεις, το αποτέλεσμα ήταν δυσμενέστερο σε ό,τι αφορά την υποχώρηση του ΑΕΠ, δηλαδή της ζήτησης και του διαθέσιμου εισοδήματος. Οσο μεγαλύτερη ήταν η περικοπή των ελλειμμάτων, που σχεδίασε μια χώρα, τόσο πολλαπλασιάστηκε το αρνητικό αποτέλεσμα στο προϊόν της ίδιας αυτής χώρας. Η εξέλιξη του εισοδήματος επιβαρύνθηκε και από την ταυτόχρονη επιδίωξη μείωσης των ελλειμμάτων, σε κράτη που ήσαν μεταξύ τους συνδεδεμένα, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Ευρωζώνης.
Οι οικονομολόγοι διαπιστώνουν τώρα ότι ο πολλαπλασιαστής είναι μεγάλος, όταν μια χώρα δεν καταφέρνει να αντικαταστήσει τις απώλειες στην εσωτερική ζήτηση, από κάποια βελτίωση στη ζήτηση για εξαγωγές των προϊόντων της. Η Ελλάδα, σε αντίθεση με τις Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία, άρχισε να βελτιώνει τη συγκριτική ανταγωνιστικότητα των προϊόντων και υπηρεσιών που πωλεί στις διεθνείς αγορές, μόλις το 2012. Με αποτέλεσμα να εμφανίζει χειρότερο δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή, όπως εξηγούν οικονομολόγοι του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής.
«Σοβιετική τεχνοτροπία» Στην τρέχουσα πολιτική συζήτηση που προκάλεσε το τόσο βολικό «λάθος του ΔΝΤ» μπερδεύονται δύο ακόμη σημεία.
Οσοι επέκριναν τις πολιτικές λιτότητας, κρίνουν ότι ο «πολλαπλασιαστής» δικαιώνει τις απόψεις τους. Πράγματι, αποδείχθηκε ότι η ελληνική οικονομία έχει έναν υψηλότατο δείκτη εξάρτησης της ιδιωτικής οικονομίας από το μέγεθος της κρατικής δαπάνης. Η προφανής εξήγηση συνδέεται με το μέγεθος των εισοδημάτων που τροφοδοτούνται από τον κρατικό κορβανά. Υπάλληλοι, συνταξιούχοι, προμηθευτές και εργολήπτες, όλοι περιμένουν το τεράστιο ελληνικό κράτος να ξοδευτεί όσο γίνεται περισσότερο. Πρόκειται για μια «σοβιετικής τεχνοτροπίας» πινελιά, την οποία παρέλειψαν οι ξένοι τεχνοκράτες και, βεβαίως, τους απέκρυψαν οι δικοί μας συνομιλητές.
Το δεύτερο σημείο, που είναι και το σοβαρότερο, αλλά το παραλείπουν σχεδόν όλοι, αφορά την τρομακτική απώλεια εμπιστοσύνης, που εκφράστηκε σε δύο συνδεδεμένα σημεία. Επί πολλούς μήνες, δύο διαδοχικές κυβερνήσεις έγδυσαν τις άμυνες της οικονομίας και κατασπατάλησαν την εναπομείνασα πίστη στις προοπτικές της. Ακαιρες δηλώσεις, απόκρυψη των πραγματικών μεγεθών, ψευδείς διαβεβαιώσεις και παροχές, οδήγησαν τη δημοσιονομική κρίση μέσα στο τραπεζικό σύστημα. Οι αποταμιευτές σήκωσαν το ένα τρίτο των χρημάτων τους, σταμάτησαν να ξοδεύουν και να δανείζονται. Το κοντέρ είχε μηδενιστεί!
Ανασχεδιασμός της οικονομικής πολιτικής Μαζί με την κατάρρευση της άποψης ότι το κράτος «κόβει χρήμα» προκειμένου να στηρίξει την οικονομία, ηττήθηκε και η πατρογονική πεποίθηση, σύμφωνα με την οποία τα ακίνητα είναι «σίγουρη επένδυση». Η κρίση εμπιστοσύνης,που κατακυρίευσε τους πάντες μετά το δεύτερο εξάμηνο του 2010, πολλαπλασίασε τους βαθύτερους φόβους.
Το κράτος σταμάτησε να πληρώνει ενόσω οι απανωτοί φόροι και τα κύματα περικοπών κατάστρεψαν όση εμπιστοσύνη είχε απομείνει. Η πεποίθηση ότι τελικά δεν θα τα καταφέρουμε και ότι κινδυνεύουμε να βγούμε από τη ζώνη σταθερότητας του ευρώ, πολλαπλασίασε το δυσμενές αποτέλεσμα. Κανένα «λάθος» σχεδιασμού και προβλέψεων δεν θα είχε τέτοιες επιπτώσεις.
Υπολογισμός σοβαρού ελληνικού κέντρου μελετών, που δεν δημοσιοποιήθηκε, εκτιμά την πολλαπλασιαστική επίπτωση των φόρων επί του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας σε -1,51. Αντιθέτως, στον ίδιο υπολογισμό φαίνεται ότι η περικοπή κρατικών δαπανών λειτουργεί με συνετελεστή 0,71. Το συμπέρασμα είναι απλό: χρειάζεται ανασχεδιασμός της οικονομικής πολιτικής.
Τέλος, ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής είναι υψηλός σε όλη την Ευρωζώνη. Το 2013, το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα μειωθεί κατά 1,2% ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα μόνο κατά 0,4% του ΑΕΠ! Το «λάθος» δεν αλλάζει τίποτε στο ευρωπαϊκό αδιέξοδο μπροστά στα μεγάλα κρατικά ελλείμματα.
Πηγή: Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου