Θα έχει αίσιο τέλος, αυτή τη φορά, η νέα προσπάθεια για την επίλυση του Κυπριακού και ποιοι είναι οι διαφορετικοί παράγοντες, σε σχέση το παρελθόν, που, ενδέχεται να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο;
Το παραπάνω ερώτημα τίθεται από διπλωματικούς κύκλους στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, με αφορμή τις σημερινές εξελίξεις στη Λευκωσία, με τη συμφωνία για το κοινό ανακοινωθέν και την έναρξη των διαπραγματεύσεων.
Ο Λευκός Οίκος, σε μια «εκτενή δήλωση» του εκπροσώπου του, αγγίζοντας «ευαίσθητα θέματα», τόνισε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, χαιρετίζει τη συμφωνία των «δύο ηγετών» στο νησί για το «σημαντικό ανακοινωθέν», καλωσορίζει το «πακέτο μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης» που πρότεινε ο πρόεδρος Αναστασιάδης, συγχαίρει τον «εποικοδομητικό ρόλο» των πρωθυπουργών Ελλάδας και Τουρκίας και ενθαρρύνει τις δύο πλευρές να εργαστούν για λύση που θα επανενώνει την Κύπρο «ως μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία, το συντομότερο δυνατόν». Επίσης, υποστηρίζει την «άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων» της Δημοκρατίας της Κύπρου για «να ερευνήσει και να αξιοποιήσει» τους φυσικούς πόρους μέσα στις δικές της υπεράκτιες ζώνες και ότι «οι πόροι του νησιού, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όπως και οι υπόλοιποι πόροι του, μπορούν να μοιραστούν ακριβοδίκαια μεταξύ των δύο κοινοτήτων, στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, η Ουάσιγκτον θα εμπλακεί ενεργά στις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού και θα επιδιώξει όπως η διαδικασία κινηθεί με «ταχείς ρυθμούς».
Όπως υποστηρίζουν οι διπλωματικοί κύκλοι, σε πρώτη φάση, αναμένεται να δοθεί έμφαση σε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και κυρίως στο θέμα της Αμμοχώστου.
Στη δήλωση του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου επισημαίνεται ότι «οι ΗΠΑ θα εμπλακούν διπλωματικά» για «διερεύνηση πιθανών πρωτοβουλιών για ενίσχυση των διαπραγματεύσεων για λύση, συμπεριλαμβανομένων και μέτρων που στοχεύουν σε μελλοντική αναζωογόνηση της περιοχής της Αμμοχώστου, όταν συμφωνηθεί από τις δύο κοινότητες».
Εν τω μεταξύ, με βάση το περιεχόμενο του συμφωνηθέντος κοινού ανακοινωθέντος Αναστασιάδη-Έρογλου, δεν τίθενται χρονοδιαγράμματα στην όλη διαπραγματευτική διαδικασία, απορρίπτεται οποιαδήποτε μορφής επιδιαιτησία, ενώ οποιαδήποτε συμφωνημένη λύση από τις ηγεσίες των δύο κοινοτήτων θα πρέπει να εγκριθεί σε χωριστά και ταυτόχρονα δημοψηφίσματα.
Οι ίδιοι διπλωματικοί κύκλοι θεωρούν ότι, αυτή τη φορά, τις κινήσεις των μεσολαβητών, αλλά και τις θέσεις των δύο κοινοτήτων που θα παρουσιάζονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, θα επηρεάσουν σε υπολογίσιμο βαθμό «ορισμένες πραγματικότητες» επί του εδάφους, όπως θα τις ερμηνεύει η κάθε πλευρά, αλλά και κάποιοι «καινούργιοι παράγοντες» στο Κυπριακό και στην περιοχή (π.χ. υδρογονάνθρακες, οικονομική κρίση, ρήξη στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας, συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, επιμονή ΗΠΑ για αποκατάσταση τουρκο-ισραηλινών σχέσεων και συνεργασία στο θέμα των αγωγών, συνομιλίες Ελληνοκύπριου διαπραγματευτή στην 'Άγκυρα και Τουρκοκύπριου στην Αθήνα, κυρίως σε θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων, καθώς και οι επικείμενες εκλογές στην Τουρκία και στα κατεχόμενα).
«Πέρα όμως απ' όλα αυτά, η έκβαση και αυτής της προσπάθειας, στο τέλος της ημέρας, θα εξαρτηθεί από τις τουρκικές προθέσεις» ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ανώτερη κυπριακή διπλωματική πηγή, σημειώνοντας ότι επειδή και οι μεσολαβητές γνωρίζουν τις «δεδηλωμένες θέσεις» της κάθε πλευράς (όπως στο εδαφικό, στους έποικους και στις εγγυήσεις), θεωρούν ότι με το ζήτημα της Αμμοχώστου, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, «ίσως, να υπάρξει θετική εξέλιξη» για πρώτη φορά μετά το '74.
Όπως σημειώνεται, οι μεσολαβητές υποστηρίζουν ότι το άνοιγμα της «κλειστής περιοχής» της Αμμοχώστου θα έχει πολλαπλά οφέλη: Πρώτον, θα διευκολύνει τη διαπραγματευτική διαδικασία και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για συνεργασία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων σε ευρύτερο επίπεδο. Δεύτερο, θα διαμορφώσει νέο τοπίο για επενδύσεις, με οικονομικό όφελος και για τις δύο κοινότητες. Τρίτο, μέσω της Αμμοχώστου μπορεί να βρεθεί φόρμουλα και για συνεργασία στο θέμα των υδρογονανθράκων. Και τέταρτο, αν οι δύο πλευρές προχωρήσουν σε συμφωνία για την Αμμόχωστο και με την παράλληλη εφαρμογή κάποιων άλλων μέτρων, τότε θα αλλάξει κατά πολύ το όλο σκηνικό και θα καταρριφθούν «παγιωμένες αντιλήψεις».
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το θέμα της Αμμοχώστου θα είναι συνδεδεμένο με δύο άλλα ζητήματα: τη λειτουργία του λιμανιού της πόλης υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για διευκόλυνση των εμπορικών συναλλαγών των Τουρκοκυπρίων, καθώς και την πραγματοποίηση διεθνών πτήσεων από το αεροδρόμιο της Τύμπου στις κατεχόμενες, από τα τουρκικά στρατεύματα, περιοχές της Κύπρου.
Ως κατακλείδα, υπογραμμίζεται το γεγονός ότι, ενώ από τη μια υπάρχει πρόθεση και αποφασιστικότητα από μέρους της Ουάσιγκτον, τουλάχιστον, αυτό διαφαίνεται από τις μέχρι τώρα ενέργειες Αμερικανών αξιωματούχων, αλλά και από τη σημερινή δήλωση του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου, ώστε αυτή τη φορά να υπάρξουν αποτελέσματα στο θέμα της Κύπρου, την ίδια στιγμή, διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν ότι, μέχρι τώρα, «δεν υπάρχει καμία συγκεκριμένη υπόσχεση από μέρους της Άγκυρας στο θέμα της Αμμοχώστου, αλλά ούτε και γενικότερα στο Κυπριακό, πέρα από τις γενικές τοποθετήσεις ότι η Τουρκία θέλει λύση».
Τέλος, όσον αφορά την παραίτηση του ειδικού συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ, Αλεξάντερ Ντάουνερ, εντάσσεται μέσα στην προσπάθεια των μεσολαβητών για να δοθεί μια «νέα, φρέσκια δυναμική». Άλλωστε, όπως σημειώνεται, οι σχέσεις του κ. Ντάουνερ με τον πρόεδρο Αναστασιάδη «δεν ήταν πλέον και οι καλύτερες». Στην προσπάθεια «αναζωογόνησης» της διαπραγματευτικής διαδικασίας εντάσσεται και η αλλαγή του Τουρκοκύπριου διαπραγματευτή.
Εκείνο που ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει από πλευράς ΟΗΕ είναι αν τα καθήκοντα του κ. Ντάουνερ συνεχίσει να ασκεί η ειδική αντιπρόσωπος του γγ του διεθνούς οργανισμού στην Κύπρο, Λίζα Μπάτενχαϊμ, ή αν σε κατοπινό στάδιο -ανάλογα, ίσως, και με τις εξελίξεις- διοριστεί άλλο άτομο, που, δεν αποκλείεται να είναι προσωπικότητα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αποδεκτή και από τις δύο πλευρές στην Κύπρο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου