Σε 15 ημέρες θα μάθουμε το μεγάλο μυστικό

Σε δεκαπέντε μέρες το πολύ, ο τάφος της Αμφίπολης θα έχει αποκαλύψει το μυστικό του, δίνοντας απαντήσεις στο κεντρικό ερώτημα: ποιος είναι ο νεκρός που είχε ταφεί εκεί;

Η ολοκλήρωση της ανασκαφής, που θα επιτρέψει τη λύση του μεγαλύτερου γρίφου, θα έχει ολοκληρωθεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ανασκαφικής ομάδας, μέσα στο διάστημα αυτό. Ηδη, τα χώματα μειώνονται και ο τρίτος θάλαμος σύντομα θα είναι απολύτως ελεύθερος. Προς το παρόν, και όσο η ανασκαφή φτάνει στο τέλος της και προσεγγίζουμε τη λύση του μυστηρίου, δημιουργούνται διάφορα ερωτηματικά ως προς επιμέρους ευρήματα και ερμηνείες τις οποίες δίνουν οι επιστήμονες- και αυτοί που διεξάγουν την ανασκαφή και όσοι την παρακολουθούν.

Τα κεντρικά ερωτηματικά των ημερών σχετίζονται, βεβαίως, με τις σφίγγες. Πώς έσπασαν τα κεφάλια; Πώς βρέθηκε το ένα κάτω από το κατώφλι του τρίτου θαλάμου; Γιατί τα πρόσωπα έχουν διαφορετική υφή από τα σώματα; Εχουν σχέση με την Αίγυπτο;.

Οι σφίγγες είχαν τοποθετηθεί στο υπέρθυρο του τάφου για να αποτρέπουν την είσοδο ασεβών, κυρίως των τυμβωρύχων. Οι συγκεκριμένες δεν έχουν σχέση με την Αίγυπτο, καθώς στην Ελλάδα έχουμε ανάλογα γλυπτά από αρκετούς αιώνες πριν, με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Γενικώς, έχουν δαιμονικό χαρακτήρα, αποτελούν δηλαδή φύλακες του νεκρού.

Η θεωρία της απόσπασης
Τα κεφάλια των συγκεκριμένων σφιγγών ήταν ένθετα, και είναι δυνατόν να αποσπάστηκαν από χέρι τυμβωρύχων ή από κάποιο σεισμό. Δεν ευσταθεί η θεωρία της εξ επί τούτου απόσπασής τους. Οι αρχαίοι Ελληνες σέβονταν τα δημιουργήματα των χεριών τους και την ακεραιότητά τους. Τα «πιστεύω» της εποχής απέτρεπαν ισχυρά την καταστροφή μερών, για οποιονδήποτε λόγο. Μάλιστα, καθώς επρόκειτο για πλάσματα που ανήκαν στη σφαίρα του θείου, οι βανδαλισμοί απαγορεύονταν.

Αν κάποιος ισχυρός σεισμός τα απέσπασε από τη θέση τους, είναι δυνατόν να πετάχτηκαν μέχρι τον τρίτο θάλαμο, αν και εφόσον δεν υπήρχαν ο σφραγιστικός τοίχος μπροστά από τις Καρυάτιδες και η μαρμάρινη θύρα του τρίτου θαλάμου ήταν ανοιχτή. Αν τα απέσπασαν οι τυμβωρύχοι, το έκαναν ώστε να τα χρησιμοποιήσουν για πρακτικούς λόγους, όπως ως μοχλούς πίεσης. Πάντως, το συγκεκριμένο δεν φαίνεται να υπέστη ανάλογη χρήση. Δεν έχει ανάλογα σημάδια.

Τα σπασμένα κεφάλια των Σφιγγών που βρέθηκαν στο εσωτερικό και ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να αποσπάστηκαν είναι τα βασικά ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις.

Η τρίτη εκδοχή είναι και τα δύο κεφάλια, τα οποία είχαν αποσπαστεί με όποιο τρόπο, να ετάφησαν στον συγκεκριμένο χώρο. Ανάλογη ταφή έχουμε, π.χ., στην Ακρόπολη, στα χώματα της οποίας έθαψαν ευλαβικά οι Αθηναίοι τα αφιερώματα και τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα από τις καταστροφές των Περσών.

Ερωτηματικά ισχυρά προβάλλουν και για την υφή του μαρμάρου στις σφίγγες. Το πρόσωπο έχει «ροδαλή» και «απαλή» επιφάνεια, κάτι που οφείλεται, όπως αναφέρουν χημικοί, στην τεχνική κατεργασίας του μαρμάρου με οξαλικά. Αυτό όμως, αν ισχύει, κατεβάζει και τη χρονολόγηση του γλυπτού, αφού η τεχνική εφαρμόζεται στα ρωμαϊκά χρόνια.

Η απεικόνιση του Ερμή και της Περσεφόνης στο ψηφιδωτό δάπεδο έδωσε αφορμή στους συνωμοσιολόγους να συνδέσουν τον τάφο με την είσοδο στον Αδη.

Τα χώματα
Το κεφάλι έχει άλλη υφή από τα σώματα, επειδή όπως ήταν θαμμένο στο χώμα, δεν υφίστατο τη διάβρωση που είχαν εκείνα από τις καιρικές συνθήκες στις οποίες πιθανώς ήταν εκτεθειμένα. Το ίδιο συμβαίνει και με τα πρόσωπα και τα σώματα των Καρυατίδων, αντίστροφα όμως. Δηλαδή, τα σώματα και ιδίως τα πόδια, που είχαν σκεπαστεί πρώτα με χώμα, είναι σε καλύτερη κατάσταση από τα πρόσωπα, που τάφηκαν τελευταία, άρα ήταν εκτεθειμένα για κάποιο καιρό και διαβρώθηκαν.

Ως προς το πώς έγινε η είσοδος των χωμάτων, αντιγράφουμε από την «υπόθεση εργασίας για την Αμφίπολη» του Νίκου Μπελογιάννη, χημικού μηχανικού, στον ιστότοπο fractalart.gr: «Η Κερκινίτιδα υπήρχε από την αρχαιότητα, με όλη την ιστορία της, με τον ελλιμενισμό του στόλου του Αλέξανδρου κ.λπ. Ο τάφος χτίστηκε δίπλα στη λίμνη, οπότε οι τυμβωρύχοι μπαινόβγαιναν χωρίς πρόβλημα, ώσπου χτίστηκε επί Θεοδοσίου Α' ή Β' ή Ιουστινιανού ο σφραγιστικός τοίχος μπροστά. Το 597, επί αυτοκράτορος Μαυρίκιου, γίνεται σεισμός 6,8 Ρίχτερ με επίκεντρο στους Φιλίππους, που αλλάζει την κοίτη του Στρυμόνα. Ο Στρυμόνας πλημμυρίζει τη λίμνη, ο τάφος βρίσκεται κάτω από το νερό και αρχίζει να μαζεύει μεγάλες ποσότητες άμμου. Ο σφραγιστικός τοίχος άφηνε κενό και δεν εμπόδιζε τα νερά και τις λάσπες.

Κάποιοι μεταγενέστεροι τυμβωρύχοι γκρέμισαν πιο ψηλά τον σφραγιστικό τοίχο, καθώς και τον διαχωριστικό πιο μέσα, στο ύψος όπου έφταναν ήδη τα χώματα. Ετσι, τα χώματα ακόμη πιο μέσα είναι αισθητά λιγότερα, αφού χρειαζόταν να φτάσει πολύ ψηλά η στάθμη της λίμνης.

Το 1830 η στάθμη είχε κατεβεί αρκετά, ώστε τα νερά να φτάνουν ακριβώς μπροστά στον τάφο και το 1930 η αποξήρανση περιλάμβανε επαναφορά του ποταμού στην αρχαία του κοίτη, εξ ου και η ξύλινη γέφυρα βρέθηκε ξανά μέσα στο νερό».

Ακραίες θεωρίες για γέλια και για... κλάματα
Η σύνδεση του τάφου με τον Κάτω Κόσμο και η άγνωστη τύχη των χρυσών νομισμάτων

Νεκρομαντείο με σύνδεση στον Κάτω Κόσμο; Τάφος του Αχιλλέα και του Πατρόκλου που τους «μετέφερε» ο Μέγας Αλέξανδρος στην Αμφίπολη; Μήπως η ανακάλυψη έγινε πέρυσι; Και σε ποια τράπεζα έχουν κατατεθεί τα χρυσά νομίσματα και κοσμήματα που βρέθηκαν εκεί;

Μη γελάτε. Ολοι έχουν δικαίωμα να εκφράζουν τη γνώμη τους. Εστω και αν είναι παντελώς ανυπόστατη. Το Διαδίκτυο φιλοξενεί πάμπολλες θεωρίες συνωμοσίας, τι πειράζουν μερικές ακόμη; Το κακό βεβαίως είναι ότι δεν προέρχονται από «τρολ», δηλαδή από ανθρώπους που κάνουν πλάκα διαδικτυακά, αλλά από κάποιους που ανακατεύοντας τα πάντα οδηγούνται σε εξωφρενικά και, φυσικά, παντελώς λανθασμένα συμπεράσματα. Το καλό είναι ότι προσφέρουν άφθονο γέλιο.

Εν αρχή ην ο θρησκευτικός φανατισμός. Οταν ξεκίνησαν τα δημοσιεύματα για την ανασκαφή, διάφοροι με ταλιμπανικές απόψεις είχαν γεμίσει το Διαδίκτυο με προτροπές να μπει ένας μεγάλος σταυρός έξω από τον τάφο, διότι θα ξυπνούσαν τα δαιμόνια που ήταν μέσα και θα κατέστρεφαν αν όχι τη χώρα, σίγουρα την περιοχή.

Η ανάσταση του Μεγαλέξανδρου
Ακολούθησε περισπούδαστη ανάλυση περί του ότι εκεί ήταν νεκρομαντείο που οδηγούσε στις πύλες του Κάτω Κόσμου. Του αρχαίου εννοείται. Αδύνατον να ακολουθήσει κανείς τη λογική του συγγραφέα αυτού του μακροσκελέστατου κειμένου, πάντως μετά όλα περιπλέκονταν ξεκαρδιστικά, αφού ούτε λίγο ούτε πολύ αναγγελλόταν η.... ανάσταση του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Περίπου ως θεανθρώπου, καθώς με την ανασκαφή «ανοίγει μια πύλη στον χωροχρόνο» και σίγουρα ο.. αθάνατος Αλέξανδρος θα την εκμεταλλευθεί για να επιστρέψει. Σημαίνει μάλιστα ότι μπορεί, εφόσον εμφανιστεί, να μπει και πάλι στο παιχνίδι διεκδίκησης του θρόνου του...

Αλλος εκφράζει την άποψη ότι ο Μέγας Αλέξανδρος «έκλεψε» τα οστά του Αχιλλέα και του Πατρόκλου από την Τροία και τα μετέφερε στην Αμφίπολη κρυφά, αφού το να αναμοχλεύεις τάφους ήταν ιεροσυλία. Μετά έστειλε εκεί τη σορό του Ηφαιστίωνα και στο τέλος... έκανε ένα σάλτο και χώθηκε κι ο ίδιος ? αυτό δεν ήταν ακριβώς στα συμπεράσματά του. Αρα οι μυθικοί ήρωες και τα ιστορικά πρόσωπα συγκατοίκησαν τουλάχιστον ως... λείψανα. Επί λέξει: «Μην εκπλαγούμε, βέβαια, αν το μνημείο φτιάχτηκε με εντολή του στρατηλάτη για ένα άλλο ιστορικό πρόσωπο, όπως ο Αχιλλέας με τον Πάτροκλο... και φυσικά, μια και ήδη προϋπήρχε, έβαλαν μέσα και τους υπόλοιπους... Οικογενειακός τάφος».

Επόμενη θεωρία συνωμοσίας είναι ότι αυτά όλα έχουν βρεθεί από πέρυσι, γιατί οι φωτογραφίες από το εσωτερικό του τάφου εμφανίζουν εργάτες ντυμένους... χειμωνιάτικα. Δεύτερον, γιατί να λένε οι εργαζόμενοι στους συγγενείς τους ότι ο τάφος ανήκει σίγουρα στον Μέγα Αλέξανδρο; Μήπως τα ξέρουν εδώ και μήνες;

Ελα μου ντε...

Τώρα γιατί δεν τα λένε και σε μας, δεν το γνωρίζουμε. Κάτι υπαινίσσεται ο συνωμοσιολόγος για τα Σκόπια, αλλά τρέχα γύρευε. Επίσης, πρέπει να μας πουν τι έγινε με τα χιλιάδες χρυσά νομίσματα και τα χρυσά αναθήματα ανυπολόγιστης αξίας, μεταφέρθηκαν για φύλαξη σε ελληνική τράπεζα ή σε τράπεζα του εξωτερικού; (μόνο μην τα δώσανε στους Γερμανούς και μας τα φάνε και αυτά όπως τις πολεμικές αποζημιώσεις)...

Κατά εκδοχή άλλου: Πάντως το βέβαιο είναι ότι σε απόσταση λίγων μέτρων βρίσκεται κάτι που μοιάζει με κουτί και αυτό διακριβώθηκε με το «σκανάρισμα», την «αξονική τομογραφία» που έγινε στον τάφο. Αρχαία λήκυθος ή κάτι άλλο;

Εδώ η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά. Εκτός από το ότι σκανάρισμα από 5- 6 μ. ύψος, που να δείξει μεταλλικό κουτί, δεν μπορεί να γίνει, είναι και το άλλο: η λήκυθος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι τετράγωνη, καθώς πρόκειται για αγγείο με ειδικό σχήμα μεν, καμπυλωτό δε. Το μόνο που μένει είναι να μας πούνε ότι είχε φτιαχτεί και από πλατίνα.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ, ΕΘΝΟΣ