Η επικεφαλής της ομάδας που έχει αναλάβει την ανασκαφή του τάφου της Αμφίπολης, μίλησε στους δημοσιογράφους για τα ευρήματα στην περιοχή.
Η ομιλία της ξεκίνησε λίγα λεπτά μετά τις 11 το πρωί του Σαββάτου (29/11).
Η ίδια τόνισε πως η ομάδα της το 2012 εξερευνούσε τους χώρους της Αμφίπολης και έτσι εντόπισαν τον μεγαλοπρεπέστατο τάφο.
«Ξεκινήσαμε εξωτερικά το 2012 σαν τοπογράφοι, και πέσαμε πάνω στον περίβολο. Αμέσως με μεράκι αρχίσαμε τις εργασίες. Ήταν ένας περίβολος καταπληκτικής τέχνης».
Μεταξύ άλλων, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, αναφέρθηκε στην Καρυάτιδα που βρέθηκε χωρίς το κεφάλι της, τονίζοντας πως ένα δοκάρι έπεσε και το κατέστρεψε. Μάλιστα, όταν αρνήθηκε να δείξει στους δημοσιογράφους φωτογραφίες από τον σκελετό, στην αίθουσα υπήρξαν πολλοί που αντέδρασαν με διαμαρτυρίες για αυτή την απόφαση.
«Μαζέψαμε 500 κομμάτια από τον περίβολο από τον Στρυμόνα, ατυχία να μην τον βρούμε ολόκληρο τον περίβολο αλλά βρήκαμε 80 μέτρα που σώζονται σε τέλεια κατάσταση. Θαυμάσαμε τα κομμάτια. Τα γείσα στη θέση τους, τα επιστύλια όλα, τα πάντα είναι στη θέση τους».
«Τα συγκρίναμε με τον Λέοντα της Αμφίπολης και είδαμε πως τα κομμάτια είναι ίδια».
«Ένα δοκάρι έφυγε από τη θέση του και έπεσε στο πρόσωπο της μιας Καρυάτιδας, καταστρέφοντάς το», είπε στη συνέχεια η κ. Περιστέρη, δείχνοντας μάλιστα και φωτογραφία από το περιστατικό.
Και ενώ όλος ο κόσμος περιμένει να μάθει επιτέλους την ταυτότητα του νεκρού, η κυρία Περιστέρη απογοήτευσε τους ανυπόμονους για μια ακόμη φορά: «Δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο νεκρός», είπε, σκορπίζοντας την απογοήτευση στην αίθουσα της συνέντευξης Τύπου.
Οι δημοσιογράφοι στη συνέχεια της ζήτησαν να δείξει φωτογραφία του σκελετού. Η ίδια όμως απάντησε πως κάτι τέτοιο «δεν έχει νόημα» και στη συνέχεια επικράτησε ένας... κακός χαμός από τις διαμαρτυρίες των παρευρισκομένων.
Η κυρία Περιστέρη στη συνέχεια αποκάλυψε πως η ομάδα της βρίσκεται σε καλό δρόμο όσον αφορά το κομμάτι που λείπει από το ψηφιδωτό και σε λίγο καιρό θα είναι σε θέση να το παρουσιάσουν ολοκληρωμένο!
Στη συνέχεια, το λόγο πήρε ο αρχιτέκτων μηχανικός Μιχάλης Λεφαντζής ο οποίος μίλησε για τον λέοντα της Αμφίπολης:
«Από τα 1000 κομμάτια του περιβόλου που είχαν συγκεντρωθεί από τους Άγγλους έχουν βρεθεί τα 500, κοντά στο Λιοντάρι. Είναι πολύ πιθανή η ύπαρξη κι άλλης διακόσμησης, μπορεί να υπήρχε στο Λιοντάρι κάτι σαν ζωφόρος».
Ο κος Λεφαντζής αποκάλυψε ακόμα ότι κάτοικοι της περιοχής επιστρέφουν κρυφά κομμάτια από τον περίβολο, τα οποία κρατούσαν στα σπίτι τους! «Ξαφνικά αυξάνεται ο αριθμός των αρχαιολογικών ευρημάτων, ως δια μαγείας», ανέφερε ο κ. Λεφαντζής
«Βρέθηκαν και Τεκτονικά γράμματα στον περίβολο, ένα Ε και Α, που είναι από την κατασκευή τους», τόνισε ο κύριος Λεφατζής κάνοντας λόγο και για τα χαραγμένα γράμματα που βρέθηκαν στον περίβολο και υπήρξε η φήμη ότι είναι σύμβολα και το μονόγραμμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ο κύριος Λεφαντζής εξήγησε μέσω φωτογραφιών και σχεδιαστικών αναπαραστάσεων πώς έγινε η μεταφορά των μαρμάρινων λίθων της περιβόλου, και όπως χαρακτηριστικά είπε με σχεδίες μετέφεραν το μάρμαρο από το εργαστήρι της Θάσου. Πιθανότατα, το ξύλο από τις σχεδίες να χρησιμοποιήθηκε και ως σκαλωσιές στο οικοδόμημα.
«Ίσως όταν μιλάμε για τον τάφο της Αμφίπολης, θα πρέπει να αναφερόμαστε στον τάφο, ως μέρος ενός ακόμα γενικότερου συνόλου, όπως και ο τύμβος είναι κομμάτι ενός μεγαλύτερου συνόλου», τόνισε ο ίδιος, σε μια προσπάθεια να κατανοήσουν όλοι πως η Αμφίπολη είναι ένας τόπος γεμάτος αρχαιολογικά ευρήματα.
Το άγαλμα του Λέοντα κοιτούσε νοτιοανατολικά, τόνισε ο κ. Λεφαντζής, ο οποίος θεμελίωσε αναλυτικά, με γεωμετρικά και μαθηματικά στοιχεία το γιατί ο Λέων βρισκόταν στην κορυφή του Τύμβου. Όπως φαίνεται από το τοπογραφικό του Τύμβου, το ταφικό μνημείο δεν είχε κατεύθυνση ακριβώς προς το κέντρο του λόφου, αλλά αναπτύσσεται από την περιφέρεια προς το εσωτερικό, κάπως λοξά και ελαφρώς προς τα ανατολικά.
Στο βήμα ανέβηκε και ο πολιτικός μηχανικός, Δημήτρης Εγγλέζος, ο οποίος παρουσίασε τις στερεωτικές εργασίες που έγιναν στο εσωτερικό του μνημείου, αναλύοντας το πλάνο της αρχαιολογικής ομάδας: «Μερική αφαίρεση εξωτερικών επιχώσεων και ολική αφαίρεση των εσωτερικών επιχώσεων, αυτό ήταν το σχέδιο για τον καθαρισμό του μνημείου».
Ο κ. Εγγλέζος αναφερόμενος στην κατάσταση του τελευταίο θαλάμου του ταφικού μνημείου είπε: «Ο τέταρτος θάλαμος ήταν σε κατάσταση κατάρρευσης. Η κατάσταση της θόλου ήταν πολύ κακή, ενώ 10 τεμάχια κατέρρευσαν».
Πότε κατασκευάστηκε το όρυγμα
Ο κ. Εγγλέζος αναφέρθηκε και στα «καυτά» ερωτήματα που βασανίζουν τους αρχαιολόγους.
«Θεωρώ ότι η κατασκευή του ορύγματος έγινε πριν την κατασκευή του μνημείου», είπε ο ίδιος.
Η κ. Περιστέρη επανήλθε στο θέμα του σκελετού που βρέθηκε στον τέταρτο θάλαμο, λέγοντας ότι πιο σημαντικό είναι να διαφυλάξουν τα οστά που βρέθηκαν στον τάφο παρά να τα φωτογραφήσουν, για μια καλή λήψη. «Ο σκελετός, όπως σας είπαμε, ήταν διαταραγμένος λόγω των αρχαίων τυμβωρύχων που πήραν τα κτερίσματα από τον τάφο και αναστάτωσαν το σκελετό».
Υπήρχε κάλυψη λίγο πριν τον τάφο, υπάρχει ένα παζλ σχετικά με το όρυγμα, έχουμε υλικό που μπορούμε να ανασυστήσουμε τον τάφο, είπε ο κ. Λεφατζής σε ερώτηση για το πότε έγινε το όρυγμα, πριν ή μετά τον τάφο.
«Η προέλευση του πώρινου υλικού του περιβόλου είναι σύγχρονο της περιόδου του 4ου αιώνα. Οι Χριστιανοί δεν το πλησίασαν πολύ, το μαρμάρινο υλικό ξαναχρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές. Επιγραφικά στοιχεία, που βρέθηκαν στο μνημείο, δεν πρέπει να ψάχνουμε να βρούμε ονόματα στα τεκτονικά σύμβολα», τόνισε.
Και τελικά, είδαμε και φωτογραφία του νεκρού!
Οι έντονες πιέσεις των δημοσιογράφων προς την κ. Περιστέρη, απέφεραν τελικά αποτελέσματα. Η αρχαιολόγος αποφάσισε να δώσει στη δημοσιότητα και μια φωτογραφία του νεκρού, ενώ λίγα λεπτά πριν ισχυριζόταν πως κάτι τέτοιο δεν έχει νόημα.
Αξίζει να σημειωθεί και πάλι, πως στην αίθουσα επικρατούσε αναστάτωση και εκνευρισμός, αφού οι δημοσιογράφοι δε φάνηκε να... πείστηκαν και πολύ από τις ανακοινώσεις.
Μάλιστα, η αρχαιολόγος θεώρησε σωστό να υμνήσει και τον πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά, τονίζοντας χαρακτηριστικά:
«Η επίσκεψη του πρωθυπουργού έσωσε το μνημείο, ήταν σε ένα χώρο που ήκμαζε η αρχαιοκαπηλία, η επίσκεψη του Σαμαρά βοήθησε να διαφυλαχτεί η ανασκαφή», τόνισε πυροδοτώντας μια... βόμβα αντιδράσεων οι οποίες την ανάγκασαν να ανασκευάσει αυτή της τη δήλωση:
«Αυτή η τόση σημαντική ανασκαφή ήθελε έξτρα μέτρα προστασίας», τόνισε, ωστόσο κανείς δε φάνηκε να συμφωνεί μαζί της.
Η κ. Περιστέρη αναφέρθηκε και στις αρχαίες πηγές που δίνουν κάποια στοιχεία για την Αμφίπολη, «Ο Αρριανός και ο Διόδωρος αναφέρουν στις πηγές τους ότι υπήρξε η πρόθεση του Μεγάλου Αλεξάνδρου για κατασκευή ενός ναού στην περιοχής της Αμφίπολης».
Μάλιστα, ανέφερε ότι στον τάφο βρέθηκαν και νομίσματα από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. «Αλλά αυτά τα νομίσματα ήταν πολύ κοινά και θα μπορούσαν να βρεθούν παντού», σημείωσε χαρακτηριστικά.
«Οι ανθρωπολόγοι θα μας πουν για το νεκρό ή τη νεκρή», αυτή ήταν η απάντηση της κ. Περιστέρη στην ερώτηση δημοσιογράφου για το αν ο νεκρός που βρέθηκε στον τέταρτο τάφο είναι και ο νεκρός για τον οποίο κατασκευάστηκε ο τάφος.
Δεν έχουμε ακόμα αποφασίσει την ανθρωπολογική ομάδα που θα ερευνήσει τα οστά του νεκρού.
«Η γενικότερη ανασκαφή δεν έχει τελειώσει, η ανασκαφή του συγκεκριμένου σημείου έχει τελειώσει. Με τη νέα χρονιά θα συνεχίσουμε τη δουλειά στον περίβολο», τόνισε η κ. Περιστέρη σχετικά με το μέλλον των ανασκαφών στο λόφο Καστά.
«Μαζέψαμε τα κομμάτια των επιστυλίων που ήταν σπασμένα, για να δούμε τις παραστάσεις και να διακρίνουμε τι δείχνουν αυτά τα επιστύλια. Στα σχέδια μας είναι να περάσουμε ultra violet για να δούμε τις μορφές ή τις παραστάσεις που είναι ζωγραφισμένες στα επιστύλια», είπε η κυρία Περιστέρη σχετικά με το εύρημα που ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ο Υπουργός Πολιτισμού κ. Τασούλας.
Γεωφυσική διασκόπηση
«Ο κύριος Τσόκας έχει αρχίσει με την ομάδα του τη γεωφυσική διασκόπηση, και σε λίγους μήνες θα ξέρουμε περισσότερα», τόνισε η κυρία Περιστέρη σχετικά με τη γεωφυσική διασκόπηση του τύμβου που θα αποκαλύψει τυχόν νέες κατασκευές στο εσωτερικό του λόφου.
«Όλα τα ευρήματα βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο της Αμφίπολης και φυλάσσονται πολύ καλά. Υπήρχαν παραφιλολογίες ότι είχαμε βρει επιγραφές, φυσικά δεν βρέθηκαν. Όσον αφορά τα κεραμικά πρέπει να τα μελετήσουμε για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα».
Δεν αποκλείεται ο Μέγας Αλέξανδρος
Στις επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων για το ενδεχόμενο αν μπορεί να αποκλειστεί το όνομα του μεγάλου στρατηλάτη, η κ. Περιστέρη δεν απάντησε ξεκάθαρα, λέγοντας ότι με τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο. Ξεκαθαρίζοντας, ότι «εδώ δεν θα αναφερθούμε σε ονόματα».
Λίγος πριν το τέλος της μαραθώνιας παρουσίασης, πήρε το λόγο η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, λέγοντας ότι είναι απρογραμμάτιστο και ότι κινούμενη, «τόσο από τις ερωτήσεις, όσο και από τις απαντήσεις», όπως τόνισε με έμφαση, ρίχνοντας εμμέσως πλην σαφώς «καρφί» προς την επίμονη άρνηση της κ. Περιστέρη να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις για το σκελετό.
Η κ. Μενδώνη εξήγησε ότι το κρανίο του σκελετού βρέθηκε σε μικρή απόσταση από το όρυγμα, ακριβώς έξω από το όρυγμα βρέθηκε η γνάθος καθώς και ότι υπάρχουν πολλά οστά, όμως η λεκάνη έχει βρεθεί θρυμματισμένη από πτώση λίθων και έτσι είναι αδύνατον να διαγνωστεί αμέσως το φύλο του νεκρού, συμπληρώνοντας ότι από το σκελετό ενδεχομένως να μην έχει βρεθεί το 100% των οστών.
Πανικός επικράτησε όταν η συζήτηση ήρθε στο προσωπικό που έλαβε μέρος στις ανασκαφές και πώς επιλέχτηκαν οι άνθρωποι που θα έπαιρναν μέρος στις ανασκαφές.
«Εγώ άλλους εθελοντές δεν είδα», ανέφερε η κυρία Μενδώνη, αναφερόμενη στην αναστάτωση που επικράτησε όταν έγινε λόγος για εθελοντές που έλαβαν μέρος στις ανασκαφές.
