Πεκίνο και Μόσχα πλησίσαν το Μαξίμου

Δευτέρα, 16 Φεβρουαρίου, 2015                                                                                                       Του Νίκου Μελέτη

Τι ζητάνε;

Δύο τηλεφωνήματα με την άφιξή του στο Μέγαρο Μαξίμου δέχθηκε ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, δύο προσκλήσεις σε δύο από τις πιο σημαντικές χώρες στον κόσμο: τη Ρωσία και την Κίνα.

Η κόντρα της Ρωσίας με ΗΠΑ και ΕΕ έφερε πιο κοντά τον πρόεδρο Πούτιν με τον Κινέζο πρωθυπουργό Λι Κετσιάνγκ. Σε ένα άλλο σημείο που ταυτίζονται οι δύο ηγέτες είναι η σημασία της χώρας μας για την υλοποίηση γεωστρατηγικής σημασίας σχεδίων από τις δύο υπερδυνάμεις.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Κετσιάνγκ Λι δεν έσπευσαν, όπως ίσως πολλοί πίστευαν, στην Αθήνα να προσφέρουν δάνεια στην Ελλάδα. Ομως τα δύο αυτά τηλεφωνήματα κάθε άλλο παρά εθιμοτυπικά ήταν. Και οι δύο αυτοί μεγάλοι ηγέτες περισσότερο από τη συμπάθεια και τα συγχαρητήρια είχαν το μυαλό τους αλλού: σε μπίζνες.

Η συγκυρία είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για τη χώρα μας, καθώς δύο σημαντικής, στρατηγικής σημασίας σχέδια, το ένα ρωσικό και το άλλο κινεζικό, «ακουμπούν» την Ελλάδα. Ο νέος αγωγός φυσικού αερίου που σχεδιάζει η Ρωσία για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης χρειάζεται τη συνεργασία με την Ελλάδα, ενώ η νότια θαλάσσια διαδρομή του νέου κινεζικού Δρόμου του Μεταξιού έχει ως πύλη προς την Ευρώπη τον Πειραιά.

Τα δύο αυτά σχέδια προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες στην Ελλάδα, αλλά συγχρόνως δημιουργούν και προκλήσεις, καθώς ειδικά οι ενεργειακοί σχεδιασμοί της Ρωσίας προκαλούν εντάσεις μεταξύ της Μόσχας και της ΕΕ, της οποίας φυσικά η χώρα μας είναι αναπόσπαστο μέλος και δεσμεύεται από υποχρεώσεις στην άσκηση της κοινής εξωτερικής πολιτικής.

Σκακιέρα
Η μεγάλη κίνηση στην ενεργειακή σκακιέρα έγινε από τον πρόεδρο Πούτιν με εργαλείο τον ενεργειακό κολοσσό της Gazprom και την αιφνιδιαστική αναγγελία του τον Δεκέμβριο ότι η Ρωσία εγκαταλείπει τον αγωγό South Stream και σχεδιάζει πλέον τον αγωγό Turk Stream που μέσω της Μαύρης Θάλασσας θα φθάνει στην Τουρκία και θα καταλήγει στα ελληνοτουρκικά σύνορα. Με τη συμμετοχή της Ελλάδας ο αγωγός αυτός μέσω των διασυνδετήριων αγωγών προς τη Βουλγαρία αλλά και προς τα Σκόπια θα τροφοδοτεί τα Βαλκάνια και την Κ. Ευρώπη με το ρωσικό φυσικό αέριο.

Ηταν μια τεράστιας οικονομικής και γεωπολιτικής σημασίας επιλογή, καθώς ο πρόεδρος Πούτιν με τον τρόπο αυτόν στοχεύει στην πλήρη παράκαμψη της Ουκρανίας ως κόμβου εξαγωγής του ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη και συγχρόνως σε οικονομικό στραγγαλισμό του μη φιλικού προς τη Ρωσία Κιέβου. Ο νέος αγωγός, που θα έχει δυνατότητα μεταφοράς 63 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μετρά) φυσικού αερίου, θα καλύψει όλο το κενό που θα δημιουργήσει η κατάργηση των αγωγών που διέρχονται σήμερα από το έδαφος της Ουκρανίας και τροφοδοτούν την Ευρώπη καλύπτοντας το μισό των αναγκών της σε φυσικό αέριο.

Για τη Ρωσία ο νέος αγωγός αποτελεί σημαντικό στόχο και για την ίδια την ενεργειακή βιομηχανία της. Σύμφωνα με το νέο επενδυτικό πρόγραμμα που έχει διαμορφώσει η Gazprom, η εταιρεία «χρειάζεται νέους διαύλους διανομής και όχι αύξηση της εξόρυξης» και αυτή η επιλογή συνέβαλε στο να απελευθερωθούν πόροι για την κατασκευή του Turk Stream. Ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Αλεξάντρ Νόβακ, ύστερα από σύσκεψη που έγινε με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού Ν. Μεντβέντεφ και του ισχυρού άνδρα της Gazprom Αλεξέι Μίλερ, κάλεσε τους Ευρωπαίους να αρχίσουν χωρίς καθυστέρηση τα έργα υποδομής για να παραλάβουν το ρωσικό φυσικό αέριο από τα ελληνοτουρκικά σύνορα. Δήλωσε μάλιστα ότι η συμφωνία διαμετακόμισης του φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας «λήγει το 2019 και πλέον οι ποσότητες του φυσικού αερίου για την Ευρώπη θα παραδίδονται στα ελληνοτουρκικά σύνορα».

Το σχέδιο αυτό θα υποχρεώσει την Ευρώπη να προσαρμόσει το ενεργειακό της δίκτυο ώστε να παραλαμβάνει στα ελληνοτουρκικά σύνορα το ρωσικό φυσικό αέριο και από εκεί να το κατευθύνει μέσω των Βαλκανίων στην Κεντρική Ευρώπη.

Ενστάσεις
Και αυτή η νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται θέτει μεγάλες προκλήσεις στην ΕΕ, καθώς απαιτούνται νέες μεγάλες επενδύσεις (υπολογίζονται σε 10 δισ. δολάρια) που θα καλύψουν μεν τις ενεργειακές ανάγκες της ΕΕ αλλά συγχρόνως θα εμπεδώσουν περαιτέρω την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία. Αυτές οι νέες προκλήσεις αμφισβητούν εμπράκτως όμως και το μεγάλο εγχείρημα που έχει ξεκινήσει για τη διαμόρφωση της «Ενεργειακής Ενωσης» στο πλαίσιο της ΕΕ, που βασικό στόχο έχει την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και την εξασφάλιση φθηνότερων και καθαρότερων μορφών ενέργειας.

Ο επίτροπος αρμόδιος για θέματα Ενέργειας, που είχε μια πρώτη δύσκολη συνάντηση με τον Αλ. Μίλερ και ενώ συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις με την Gazprom, δηλώνει ότι «είναι μη αποδεκτό να αλλάζει αιφνιδιαστικά ο τόπος παράδοσης του φυσικού αερίου και ότι είναι πλέον απαράδεκτο η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, η Ευρώπη, να αγωνιά κάθε καλοκαίρι για το εάν θα έχει ομαλή ροή ενέργειας όταν η ίδια πληρώνει κανονικά σχεδόν 400 δισ. ευρώ τον χρόνο για να καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες».

Στο τέλος Φεβρουαρίου αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα από την Κομισιόν το σχέδιό της για την «Ενεργειακή Ενωση», όπου θα δίνονται απαντήσεις και για τη νέα αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Πάντως οι διασυνδετήριοι αγωγοί μεταξύ των κρατών-μελών που θα προβλέπονται σε αυτό το σχέδιο έχουν στόχο να δοθεί τέλος στην εξάρτηση των κρατών-μελών στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη από τη Ρωσία, καθώς θα δίνεται η δυνατότητα και ροής φυσικού αερίου από άλλες πηγές, όπως Αλγερία, Κατάρ, Κύπρο, Ισραήλ.

Μέχρι το 2020
Σχέδια... 500 δισ. δολαρίων περνάνε από τον Πειραιά

Το τηλεφώνημα του Κινέζου πρωθυπουργού Λι Κετσιάνγκ στον Αλέξη Τσίπρα ήταν ουσιαστικό και περιείχε δύο μηνύματα. Το πρώτο αφορούσε την εξασφάλιση επίσημης διαβεβαίωσης ότι θα υπάρξει «ασφάλεια» για τις ήδη υπάρχουσες επενδύσεις και το δεύτερο ότι το Πεκίνο επιθυμεί να πραγματοποιήσει και νέες επενδύσεις στη χώρα μας.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, ο κ. Κετσιάνγκ έκανε λόγο για «τεράστιες προοπτικές στις ελληνοκινεζικές σχέσεις» και χαρακτήρισε την επένδυση της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά (όπου διαχειρίζεται δύο προβλήτες) ως «επιτυχημένο μοντέλο συνεργασίας που δημιούργησε θέσεις εργασίας και βελτίωσης συνθηκών εργασίας».

Και η ανακοίνωση του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών επισήμαινε ότι ο κ. Κετσιάνγκ εξέφρασε την ελπίδα πως «και οι δύο πλευρές θα σεβασθούν τις δεσμεύσεις τους».

Για την Κίνα η Ελλάδα έχει γεωστρατηγική σημασία ως σημείο εισόδου και προώθησης των προϊόντων της τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αφρική.

Οι εμπορικές ανταλλαγές ΕΕ-Κίνας το 2013 έφτασαν τα 559 δισ. δολάρια, καθιστώντας την Ευρώπη τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Κίνας, ενώ αναμένεται μέχρι το 2020 η Κίνα να επενδύσει στην Ευρώπη ποσό 250-500 δισ. δολαρίων.

Σιδηροδρομική γραμμή
Το αγλαό σχέδιο της Κίνας για τον 21ο αιώνα είναι οι δύο σύγχρονοι Δρόμοι του Μεταξιού, όπου στη νότια θαλάσσια διαδρομή κομβικό σημείο κατέχει η Ελλάδα και το Λιμάνι του Πειραιά.

Ηδη τον Δεκέμβριο η Κίνα προώθησε συμφωνία για να κατασκευάσει νέα σύγχρονη σιδηροδρομική γραμμή που θα συνδέει αρχικά την Ουγγαρία, τη Σερβία και την ΠΓΔΜ και κατόπιν θα διασυνδεθεί με το ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο καταλήγοντας στον Πειραιά. Το νέο αυτό δίκτυο θα υλοποιηθεί με κινεζικά κεφάλαια από κινεζικές εταιρείες και θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2017.

Είναι συμπληρωματικό της βόρειας χερσαίας σιδηροδρομικής διαδρομής του Δρόμου του Μεταξιού, που ξεκινά από την πόλη Τσονγκίνγκ της Νοτιοδυτικής Κίνας, διέρχεται από έξι χώρες και καταλήγει στο Ντούισμπουργκ της Γερμανίας.

Οι δεσμοί που σταδιακά κτίζονται μεταξύ Κίνας και Ευρώπης δίνουν βάθος στη γεωστρατηγική σημασία τέτοιων έργων.

Το 2013 πραγματοποιήθηκαν περίπου 100 εκατ. ταξίδια από Κινέζους πολίτες που ξόδεψαν το ποσό των 100 δισ. δολαρίων. Ομως και η αγορά ακινήτων από Κινέζους είναι ανοδική, σε Ισπανία κυρίως, αλλά στρέφονται και σε Πορτογαλία, Κύπρο, Μάλτα και Ελλάδα, ενώ ελληνικά αγροτικά προϊόντα, όπως το λάδι, γίνονται όλο και πιο δημοφιλή στην κινεζική αγορά.

Πηγή: ΕΘΝΟΣ