Ο Χρήστος Ζερεφός ρίχνει φως σε 10 μύθους
Της Βάσως Μιχοπούλου
Ακραία καιρικά φαινόμενα παρατηρούνται έντονα τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρο τον κόσμο. Μετεωρίτες που πέφτουν, ηφαίστεια που εκρήγνυται, καταιγίδες και ανεμοστρόβιλοι που απειλούν τις ζωές και τα δημιουργήματα του ανθρώπου, πλημμύρες που παρασύρουν ό, τι συναντούν στο διάβα τους, δείχνουν ότι η γη, αναμφισβήτητα, διανύει ακραίες αλλαγές.
Κάποιοι θα πουν ότι αυτά πάντα συνέβαιναν. Δε διαφωνεί κανείς, η διαφορά όμως βρίσκεται στο μέγεθος και στη συχνότητα των φαινομένων, που αποτελούν ρεκόρ. Τα επιστημονικά όργανα καταγράφουν συνεχή αύξηση τους, σε σημείο που να νομίζουμε ότι έρχεται η Δευτέρα Παρουσία και να αντιδρούμε υπερβολικά σε κάποιες περιπτώσεις.
Αρκεί να θυμίσουμε ότι ο ιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς το 2008 χρηματοδότησε την κατασκευή της "παγωμένης Κιβωτού του Νώε", ενός πρωτότυπου θησαυροφυλακίου στη Νορβηγία, κρυμμένου στην πλευρά ενός βουνού σε πολύ hi-teck περιβάλλον, προκειμένου να διαφυλάξει 4,5 εκατομμύρια σπόρους (για 10.000 χρόνια) από κάθε γωνιά του πλανήτη και να το ανοίξει, αυτός ή οι επόμενες γενιές, την "Ημέρα της κρίσης".
Είναι όμως τα πράγματα ακριβώς έτσι; Τελικά, πού σταματάει η αλήθεια και πού αρχίζει η υπερβολή; Ο Ακαδημαϊκός, Επόπτης του Κέντρου Έρευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, Καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, ρίχνει φως στις απορίες μας, μιλάει για τα ακραία καιρικά φαινόμενα και περιγράφει τις πραγματικές διαστάσεις τους, βάζει τέρμα στις ακρότητες και διαλύει ή ενισχύει σύγχρονους μύθους λέγοντας μόνο, επιστημονικά τεκμηριωμένες, αλήθειες.
Μύθος 1ος: Έρχεται η συντέλεια του κόσμου
Χ. Ζ: "Το τέλος του κόσμου θα έρθει περίπου σε 4 δις χρόνια και το τέλος αυτής της μεσοπαγετώδους θερμής περιόδου που ζούμε θα έρθει στα προσεχή 10.000 χρόνια. Το πρόβλημα μας είναι ότι ο άνθρωπος, μέσα σε αυτή τη θερμή περίοδο με την έκλυση αερίων θερμοκηπίου, έχει δημιουργήσει μια θερμή "παρένθεση" που κάνει όλα τα φαινόμενα να επιταχύνονται.
Το λιώσιμο των πάγων θα γινόταν, αλλά επιταχύνεται, η στάθμη της θάλασσας, ενώ ανέβαινε 1-2 χιλιοστά το χρόνο, έχει φτάσει 3-4 χιλιοστά. Και αυτό δεν οφείλεται σε άλλα τεκτονικά φαινόμενα. Το θέμα είναι ότι βλέποντας όλο αυτό πρέπει να αναθεωρήσουμε τη στάση μας απέναντι στο περιβάλλον. Εμείς παλεύουμε για να αναγνωριστεί το πρόβλημα και να παρθούν μέτρα έτσι ώστε να σταθεροποιηθεί λίγο η συγκέντρωση των αερίων δηλ. η σύσταση της ατμόσφαιρας γιατί αυτή είναι που διαταράσσεται"
Μύθος 2ος: Υπάρχουν υποψίες για την ανάπτυξη υπερόπλων από μυστικές υπηρεσίες κρατών, με τα οποία θα ελέγχουν και θα επηρεάζουν τις κλιματικές αλλαγές. Πρόσφατα, σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian, την ανησυχία του σχετικά με αυτό, εξέφρασε δημόσια σε συνέδριο ο κορυφαίος επιστήμονας Άλαν Ρόμποκ, του Πανεπιστημίου Ράτγκερς του Νιού Τζέρσι, καλώντας τις εμπλεκόμενες μυστικές κυβερνητικές υπηρεσίες να αποκαλύψουν τις προθέσεις τους σχετικά με την ανάπτυξη τεχνολογιών γεωμηχανικής για κατά βούληση αλλαγή του κλίματος.
Χ.Ζ: "Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει η δυνατότητα με τα σημερινά επιστημονικά μέσα που διαθέτουμε να παρέμβουμε στο περιβάλλον.
Η τεχνολογία που υπαινίχτηκε ο Άλαν βασίζεται σε παλιά πρόταση του χημικού Νομπελίστα Paul Crutzen, για τη δημιουργία ενός νέφους από σταγονίδια αραιού θεϊκού οξέος, τα οποία θα παγώνουν ψηλά, γιατί οι θερμοκρασίες είναι υψηλές, και θα ανακλούν το φως του ήλιου, έτσι ώστε να αντισταθμίζουν την υπερθέρμανση του πλανήτη που προκαλείται από τις εκπομπές αερίων. Το πρόβλημα είναι ότι η έκλυση τόσων μεγάλων ποσοτήτων διοξειδίου του θείου για να αντισταθμιστεί το φαινόμενο της υπερθέρμανσης έχει σοβαρές αρνητικές οικολογικές συνέπειες. Ο Paul, ο οποίος είναι και προσωπικός μου φίλος, ακόμη και τώρα αισθάνεται πολύ άσχημα με την πρόταση που έκανε.
Η γεωμηχανικη είναι μια καινούργια τεχνολογία την οποία είχε σκεφτεί ο ίδιος στην μεγάλη προσπάθεια του να αποφευχθεί ο λεγόμενος πυρηνικός χειμώνας στις αρχές της δεκαετίας του '80. Είχε υποστηρίξει τότε πως αν γίνει μια παγκόσμια σύρραξη με χημικά όπλα θα σηκωθεί σκόνη και θα εκλυθούν αέρια διοξειδίου του θείου που θα καλύψουν τον ήλιο.
Θα διανύσουμε κατόπιν περιόδους διαδοχικού χειμώνα, θα έχουμε μικρή παγετώδη περίοδο σύντομης διάρκειας, αλλά καταστροφική, έτσι ώστε μετά από αυτόν τον "Αρμαγεδδώνα", όπως τον περιέγραψε, δεν θα υπάρχει ζωή γιατί όλα θα είναι μολυσμένα από τη ραδιενέργεια. Αυτή ήταν η ιδέα του που επανήλθε για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, σε περίπτωση που οι χώρες δεν θα υπογράφουν, γιατί δεν θα συμφωνούν σε τίποτε, με αποτέλεσμα η ανθρωπότητα να οδηγηθεί σε αδιέξοδο"
Μύθος 3ος: Δεν εφαρμόζονται οι παγκόσμιες συμφωνίες για την προστασία του περιβάλλοντος και ο καθένας μπορεί να πειραματίζεται όπως και όσο θέλει.
Χ. Ζ: "Αν υπήρχε κάποιο θέμα παρέμβασης στο περιβάλλον (έκλυση αεριών ή άλλων ουσιών) θα το βλέπαμε από τους δορυφόρους. Σήμερα υπάρχουν συγκεκριμένοι δορυφόροι που επιτελικά παρακολουθούν συνεχώς τις εκπομπές αερίων στη γη.
Τυχαίνει αυτή τη στιγμή στην Ακαδημία να συνεργαζόμαστε με το Ευρωπαϊκό κέντρο για μεσοπρόθεσμη πρόγνωση του καιρού ( European Centre for Medium-Range Weather Forecasts (ECMWF) στο οποίο δεκάδες επιστήμονες εργαζόμαστε πάνω σε ένα μεγάλο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για το χημικό καιρό δηλ. για την πρόγνωση του καιρού χρησιμοποιώντας όχι μόνο τις αλλαγές της σύστασης της ατμόσφαιρας, αλλά και της δυναμικής της.
Έτσι βελτιώνεται και λίγο η πρόγνωση. Δυστυχώς δεν έχουν ανακοινωθεί τα τελικά πορίσματα γιατί δεν έχει τελειώσει το πρόγραμμα και δεν μπορώ να πω παραπάνω. Όμως με αυτά, θέλω να διαβεβαιώσω ότι η παρακολούθηση από εδάφους, από αέρος και από το διάστημα που είναι συνεχής και παγκόσμια, δεν επιτρέπει σε κανέναν να αρχίσει πειράματα χωρίς να γίνει αντιληπτός."
Μύθος 4ος: Μας "ψεκάζουν"…
Χ. Ζ: " Ο ψεκασμός δεν ισχύει γιατί τα ίχνη που αφήνουν τα αεροπλάνα, τα επονομαζόμενα με το διεθνή όρο "contrails" από σύντμηση των "Condensation trails" (= ίχνη συμπύκνωσης), είναι αποτέλεσμα φυσικών διεργασιών και μόνο και δεν έχουν καμία σχέση με χημικές παρεμβάσεις ή διασπορά διαφόρων ρύπων από τα αεροσκάφη. Τα "contrails" είναι ορατά μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας και αποκαλούνται επίσης και νεφικά μονοπάτια, ή μονοπάτια ατμού. Από μετεωρολογικής άποψης συμπεριλαμβάνονται στα είδη των νεφών για αυτό και οι στρατιωτικοί τα λένε "νεφικά ίχνη".
Μύθος 5ος: Από τις διεθνείς συμβάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος χάνουν κυρίως οι χώρες που παράγουν πετρέλαιο και για αυτό αντιδρούν.
Χ. Ζ: "Επανερχόμενοι στο θέμα των διεθνών συμβάσεων, πρέπει να διευκρινίσουμε ότι κάθε φορά, αυτές, έχουν τον κίνδυνο να μη γίνουν αποδεκτές, γιατί εξαιτίας τους κάποιοι χάνουν και κάποιοι κερδίζουν. Χαμένους θεωρούν τους εαυτούς τους αυτοί που παράγουν προϊόντα που δημιουργούν θερμοκηπικά αέρια, με κατεξοχήν προϊόν το πετρέλαιο και τα κάρβουνα.
Αυτοί φέρουν βέβαια και το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης και για αυτό αντιδρούν. Έχω υποστηρίξει ανοικτά και εξακολουθώ να το κάνω, ότι ένα σημαντικό προτεινόμενο μέτρο είναι η ταχεία απεξάρτησή μας από το πετρέλαιο και τον άνθρακα και η στροφή σε άλλες μορφές ενέργειας και κυρίως προς το υδρογόνο, που προσφέρεται σήμερα όσο ποτέ.
Αλλά τα συμφέροντα είναι μεγάλα. Δεν το πολεμούν όμως πλέον οι επιστήμονες. Οι επιστήμονες έχουν ξεκαθαρίσει ότι έχει αποσταθεροποιηθεί το κλίμα, ότι μπορεί η ποσότητα του νερού να παραμένει σταθερή, αλλά ανακατανέμεται άνισα κι επομένως υπάρχουν χώρες που θα πάθουν μεγάλες ζημιές. Ζημιές που θα προέλθουν κυρίως από την αύξηση της συχνότητας των ακραίων φαινομένων, που είναι συνέπεια της κακής διαχείρισης του περιβάλλοντος. Από εκεί και πέρα ,ας αναλάβει ο καθένας την ευθύνη που του αναλογεί.
Ευτυχώς, φαίνεται ότι δυο υπερδυνάμεις η Κίνα και οι ΗΠΑ και τελευταία και η Ινδία, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τους συμφέρει να χρησιμοποιήσουν τεχνολογίες απομάκρυνσης αερίων του θερμοκηπίου και εγκλωβισμού τους μέσα στη γη, αλλά και τεχνολογίες έκλυσης τους στην ατμόσφαιρα που εμπεριέχουν την ανακύκλωση αερίων ώστε να μη χειροτερέψει το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Τώρα κατά πόσο θα λειτουργήσουν δε το γνωρίζω."
Μύθος 6ος: Τα χειρότερα βρίσκονται μπροστά μας, στα επόμενα 100 χρόνια, η αναμενόμενη μέση αύξηση στην επιφάνεια της Γης θα είναι από 1 μέχρι 3.5 βαθμούς Κελσίου, ενώ την ίδια περίοδο, προβλέπεται επίσης άνοδος της στάθμης των θαλασσών, από 15 μέχρι 95 εκ., αλλά και ακραία καιρικά φαινόμενα. Προβλέπεται μάλιστα ότι μέχρι το 2080 σχεδόν θα εξαφανισθούν οι κρύες μέρες του χειμώνα, ενώ ο καύσωνας τα καλοκαίρια θα αυξηθεί επικίνδυνα!
Χ. Ζ:" Η αύξηση της συχνότητας των ακραίων φαινομένων τα τελευταία τριάντα χρόνια δεν επιδέχεται καμία αμφιβολία. Σε πρόσφατη δημοσίευση μιας μελέτης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για τη Κλιματική Αλλαγή, συζητείται έντονα το θέμα του μεγέθους των φαινομένων, το οποίο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η αύξηση του πληθυσμού της γης και της δραστηριότητάς του, που συμβάλλει στην αύξηση του μεγέθους των φαινομένων.
Η παρέμβαση του ανθρώπου στην αλλαγή χρήσης γης, η παράνομη δόμηση, τα ρέματα που μπαζώνονται και εμποδίζουν την ροή υδάτων, δημιουργούν, εκτός από καταστροφές, και δεν μιλάω για θύματα, το χειρότερο από όλα, κατολισθήσεις. Ειδικά για την Ελλάδα, το έχω ξαναπεί, εκτός από τη βροχή, η μικροσεισμικότητα της χώρας, δημιουργεί τις συνθήκες αποσταθεροποίησης του εδάφους που επιβαρύνονται σε περίπτωση βροχόπτωσης."
Μύθος 7ος: Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα ενταθούν πολύ στη χώρα μας τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα κινδυνεύουν περισσότερο οι παραθαλάσσιες περιοχές εξαιτίας και της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και κυρίως οι παράκτιες ζώνες, όπου είναι κτισμένες οι πολυπληθέστερες πόλεις αλλά και οι μεγάλες τουριστικές μονάδες.
"Η Ελλάδα διαθέτει 16.300 χιλιόμετρα ακτών, από τις οποίες κινδυνεύει το 13% σύμφωνα με έκθεση έρευνας της Εθνικής Τράπεζας την οποία συντονίζω.
Στην προσαρμογή στα τουριστικά δεδομένα, το κόστος μείωσης του τουρισμού από την κλιματική αλλαγή δεν είναι μεγάλο. Αυτό που μας φοβίζει είναι μη συμβεί αυτό που γίνεται στη Χαβάη, όπου οι αμμουδιές αρχίζουν να αδειάζουν. Εκεί, η αύξηση της στάθμης της θάλασσας δεν πήγε ουδέτερα να καλύψει μέρος της αμμουδιάς, αλλά μεθόδευσε την αποδόμηση της άμμου δηλ. ρούφηξε την παραλία και άφησε βράχια.
Είναι ένας υπαρκτός κίνδυνος τον οποίο ακόμη δεν τον έχουμε συνειδητοποιήσει στην Ελλάδα και επομένως δεν έχουν ληφθεί και μέτρα."
Ο ακαδημαϊκός που είναι και επιστημονικός υπεύθυνος του Έργου «ΞΕΝΙΟΣ» για τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στην Τουριστική Ανάπτυξη Ευαίσθητων Περιοχών της Ελλάδας, όπως η Κρήτη, που βρίσκεται "στο κόκκινο", επιμένει πως οι τοπικές κοινωνίες από μόνες τους δεν μπορούν να λάβουν μέτρα για να αποτραπούν τα εφιαλτικά σενάρια, αν δεν παρθούν αποφάσεις και μέτρα σε κεντρικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο
Μύθος 8ος:Τα ακραία φαινόμενα έχουν κόστος. Η εκτίμηση του κόστους από την ανεξέλεγκτη εξέλιξη του φαινόμενου του θερμοκηπίου είναι περίπου 2 τρισ. δολάρια, δηλαδή 2.000 δισεκατομμύρια δολάρια. Σε μια εποχή μνημονίων και λιτότητας είναι δύσκολο να εφαρμοστούν οι πολιτικές προστασίας τους περιβάλλοντος.
"Η σύμπτωση της περιβαλλοντικής με την οικονομική κρίση είναι ό, τι χειρότερο μπορεί να συμβεί για το περιβάλλον, το οποίο μπορεί να προστατευτεί μόνο όταν υπάρχει ευμάρεια. Το κόστος της κλιματικής αλλαγής στη χώρα μας το έχουμε υπολογίσει σε περισσότερα από 700 δις ευρώ δηλ. διπλάσιο του χρέους. Αν προσαρμοστούμε και λάβουμε μέτρα, τότε το κόστος μπορεί να πέσει στα 400 δις. Με άλλα λόγια το κόστος προσαρμογής είναι το μισό περίπου από το κόστος της αδράνειας. Εδώ να διευκρινίσουμε ότι αυτό το χρέος δεν οφείλεται μόνο στη κακοδιαχείριση των περασμένων 180 ετών, αλλά είναι και ένα χρέος από την περιβαλλοντική αλλαγή για το οποίο δε φταίει μόνο η Ελλάδα, αφού μας επιβάλλεται από αυτούς που ρυπαίνουν τον πλανήτη."
Στην Ελλάδα υπογράφτηκε στις 29 Δεκεμβρίου του 2014 Μνημόνιο Συνεργασίας, με σκοπό την υλοποίηση της «Εθνικής Στρατηγικής για την προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή», από το ΥΠΕΚΑ, την ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ & την ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. Στην ομάδα προετοιμασίας για την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας, συμμετείχε ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός, ο οποίος θα υποστηρίξει επιστημονικά την προσπάθεια που έχει στόχο την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής σε επίπεδο χώρας, με συγκεκριμένες δράσεις προσαρμογής σε όλους τους τομείς.
Μύθος 9ος: Η περιβαλλοντική αφύπνιση εδώ και τώρα μπορεί να ανατρέψει τα φαινόμενα
Χ. Ζ: "Πιστεύω πως η καταστροφή που έχει προκληθεί έως σήμερα μπορεί να περιοριστεί, αν δεν μπορεί να αναστραφεί. Αρκεί ο κόσμος να ενημερωθεί, να αφυπνιστεί και να εκπαιδευτεί σωστά στα θέματα του περιβάλλοντος. Γενικά, όμως πιστεύω πως η πορεία αυτή στην αλλαγή του κλίματος της γης είναι δεδομένη και πως μόνο αν υπάρξουν συγκεκριμένες -και συντονισμένες- ενέργειες σε παγκόσμιο επίπεδο μπορεί να αντιστραφεί"
Μύθος 10ος: Υπήρξε πρόταση για συμμετοχή στο ευρωψηφοδέλτιο της ΝΔ που συνοδεύτηκε με άρνηση
Χ.Ζ: "Δεν αληθεύει.. Προτάσεις μου έχουν γίνει στο παρελθόν και έχω αρνηθεί
γιατί δε πιστεύω ότι αν μπω σε οποιαδήποτε βουλή θα μπορέσω να διατηρήσω την αξιοπιστία που έχω σε αυτά που γράφω και λέω. Δεν παίζω μια καριέρα 36 ετών κάνοντας ένα μικρό "διάλλειμα", που θα με δεσμεύει έπειτα σε όλη μου τη ζωή. Μια φορά ενέδωσα, έπειτα από πολλή πίεση, σε ψηφοδέλτιο επικρατείας σε μη εκλόγιμη θέση επί Καραμανλή και αισθάνθηκα πολύ άσχημα. Ήταν μετά τις πυρκαγιές του 2007 όταν κλήθηκα να βοηθήσω. Πρότεινα τότε μέτρα, αλλά δυστυχώς, δεν έγιναν αποδεκτά από το ΥΠΕΧΩΔΕ και τον τότε υπουργό κ. Σουφλιά"
Ο Καθηγητής Ζερεφός συμμετείχε στις έρευνες της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, που βραβεύτηκε το 2007 με το Νόμπελ Ειρήνης. Αυτή τη στιγμή επικεντρώνει την προσοχή του στην Παγκόσμια συνάντηση για το κλίμα στο Παρίσι τον προσεχή Δεκέμβριο (United Nations Climate Change Conference, COP21), που αποτελεί και κορυφαίο γεγονός..
Βιογραφικό
Ο Χρήστος Ζερεφός είναι Καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Αθηνών, επισκέπτης καθηγητής στα Πανεπιστήμια Βοστώνης, Μινεσότα και Όσλο. Τακτικό Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της Νορβηγικής Ακαδημίας, της Academia Europaea, της Ρωσικής Ακαδημίας της Φύσης, της International Academy of Astronautics και άλλων επιστημονικών Ιδρυμάτων. Εταίρος (Fellow) του Institute of Physics (Ηνωμένο Βασίλειο) και Ισόβιο Μέλος της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης, η οποία τον τίμησε με τη διάκριση του Αριστείου του Ειδήμονα Κριτή το 1998.
Έχει τιμηθεί με το Παγκόσμιο Βραβείο Όζοντος του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ (1997), με το Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φυσικών - Βαλκανικής Ένωσης Φυσικών για το Περιβάλλον (2006), με Εύφημο μνεία από το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ το 1995 και το 1998 για τη συνεισφορά του στις επιστημονικές Εκθέσεις του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ. Έχει εκλεγεί δύο φορές Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Όζοντος της Διεθνούς Ενώσεως Μετεωρολογίας και Ατμοσφαιρικών Επιστημών (IAMAS), Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής της Διεθνούς Ενώσεως Γεωδαισίας και Γεωφυσικής, Καθηγητής της Έδρας UNESCO Φυσικών Καταστροφών και έχει διατελέσει Πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου