100 Χρόνια Συνεχούς Ενημέρωσης
Οταν ο Πέτρος Τατάνης μετανάστευσε στις ΗΠΑ το 1905 σε ηλικία 21 ετών – είχε γεννηθεί το 1884 στην Αμαλιάδα του νομού Ηλείας -- είχαν ήδη διαφανεί οι διαφορές ανάμεσα στον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον τότε πρίγκηπα Κωνσταντίνο που θα οδηγούσαν αργότερα στον Εθνικό Διχασμό. Ο Βενιζέλος ήταν ο ηγέτης του κινήματος για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα ενώ ο Κωνσταντίνος ήταν ο Υπατος Αρμοστής του νησιού, διορισμένος μετά απο συμφωνία ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ο Βενιζέλος εκπροσωπούσε μιά νέα προοπτική στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, πολιτικά φιλελευθερη και προσανατολισμένη στην Ευρώπη και με στόχους τον εκσυγχρονισμό της χώρας και την πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας. Ηταν μιά αντίδραση στην ήττα της Ελλάδας στον Ελληνο-τουρκικό πόλεμο του 1897 και το παλιό κατεστημένο που εκπροσωπούσε η μοναρχία και τα παλιά κόμματα.
Το πρόγραμμα του Βενιζέλου βρήκε μεγάλη απήχηση ανάμεσα στην ανερχόμενη αστική τάξη στην Ελλάδα και τους Ελληνες έξω από τα σύνορα της Ελλάδας και ιδίως τους έμπορους και επιχειρηματίες σε πόλεις όπως την Αλέξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη και την Νέα Υόρκη, όπου εγκαταστάθηκε ο Τατάνης ως εμπορος και εισαγωγέας καφέ. Ηταν ο εκπρόσωπος του οίκου Αδελφών Καρακαντά που ειδικεύοντουσαν στις εξαγωγές αλευριού, πετρελαίου και υφασμάτων καθώς καιτην εισαγωγή καφέ και είχαν σχέσειςς με τα μεγαλύτερα Ευρωπαϊκά κράτη και αποικίες όπως την Αίγυπτο, την Αραβία, την Ερυθρά Θάλασσα και την Ινδία, χρησιμοποιόντας ιδιόκτητα πλοία. Τα κεντρικά τους γραφεία στη Νέα Υόρκη ήταν στην Ουόλ Στρήτ. Και γρήγορα φάνηκε με την ενασχόληση του με τα κοινά της ομογένειας πως ο Τατάνης ήταν θαυμαστής και υποστηρικτής της πολιτικής του Βενιζέλου. Ηταν δραστήριο μέλος της οργάνωσης Πανελλήνιος Ενωσις Αμερικής που ιδρύθηκε το 1907 με σκοπό την προστασία των Ελλήνων μεταναστών, την διατήρηση της ταυτότητας τους και την ενίσχυση των εθνικών αγώνων της Ελλάδος. Στο μεταξύ, στην Ελλάδα, ενα κίνημα από νέους αξιωματικούς το 1909 που ξεκίνησε στο στρατόπεδο στο Γουδί της Αθήνας έφερε τον Βενιζέλο από την Κρήτη στην πρωτεύουσα για αναλάβει ως πρωθυπουργός της χώρας. Στην Αμερική, η Πανελλήνιος Ενωσις με την ενθάρρυνση του πρέσβυ Λάμπρου Κορομηλά τάχθηκε υπέρ του Βενιζέλου, προκαλώντας οξύτατη αντίδραση του Σόλωνα Βλαστού που ήταν ο εκδότης της ελληνόφωνης καθημερινής εφημερίδας Ατλαντίς που ιδρύθηκε το 1894 και μέχρι τότε υποστήριζε την οργάνωση. Ο Βλαστός όμως εξελισσόταν σε φανατικό φίλο της μοναρχίας και δυσανασχετούσε με την άνοδο του Βενιζέλου στην πρωθυπουργία. Απο εκείνη την στιγμή, εκδηλώθηκε ανοικτά και στον Ελληνισμό των ΗΠΑ η υποβόσκουσα διαίρεση ανάμεσα στους βενιζελικούς και μοναρχικούς με την Ατλαντίδα όλο και πιό σταθερά στο πλευρό της μοναρχίας.
Οι εφημερίδες έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ελληνικής διασποράς. Στις αρχές του εικοστού αιώνα, εκτός απο την εφημερίδα Ατλαντίς που πρωτοεμφανίσθηκε το 1894 στη Νέα Υόρκη είχαν εκδοθεί και άλλες εφημερίδες επίσης στη Νέα Υόρκη και στά άλλα κέντρα του Ελληνισμού, οι περισσότερς βραχύβιες αλλά μερικές με μεγαλύτερα διάρκεια, όπως ο Ελληνικός Αστήρ στο Σικάγο και ο Προμηθεύς στο σαν Φρανσίσκο. Οι εφημερίδα ήταν ο συνεκτικός κρίκος ανάμεσα στην ομογένεια και ανάμεσα στην ομογένεια και το εθνικό κέντρο. Για τον Ελληνα μετανάστη η εφημερίδα είχε πολλαπλή σημασία. Ο Ελληνικός τύπος λειτουργούσε ως καθημερινό σχολείο για την διατήρηση και την καλλιέργεια της γλώσσας. Ηταν πολλές φορές ο μόνος τρόπος να διατηρήσει μιά σύνδεση με τις εξελίξεις στην πατρίδα και τον κόσμο που άφησε πίσω του. Σκόπευε κάποτε μελλοντικά να επιστρέψει, και ήθελε να μεέινει ενήμερος και γνώστης της Ελληνικής πραγματικότητας. Η εφημερίδα τον βοηθούσε να συνεδεθεί με άλλους Ελληνες στην Αμερική, να βρεί δουλειά, να δικτυθωθεί, να δώσει η να λάβει βοήθεια. Και όσο σιγά-σιγά πετύχαινε να αποκατασταθεί στην Αμερική, η εφημερίδα του αναγνώριζε τους κόπους και τις επιτυχίες του μέσα από την κάλυψη της ζωής της ομογένειας. Την εποχή της τελευταίας φάσης της Μεγάλης Ιδέας που περιελάμβανε τους Βαλκανικούς Αγώνες του 1912-13, την είσοδο της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1917, και την Μικρασιατική Εκστρατεία το 1919-1922, ο ελληνο-αμερικανικός τύπος προέβαλλε τους αγώνες της Ελλάδας και συνένωνε νοερά και ουσιαστικά τον Ελληνα μετανάστη με την στραηγική του έθνους.
Δεδομένης της σημασίας του ομογενειακού τύπου και της συνεχιζόμενης προσήλωσης της εφημερίδας Ατλαντίς στη μοναρχία, προέβαλλε επιτακτική η ανάγκη δημοσιογραφικού οργάνου του βενιζελισμού. Αυτό έγινε πολύ καθαρό όταν ο Κωνσταντίνος, που έγινε βασιλιάς μετά τον θάνατο του πατέρα του Γεώργιου Α’ διεφώνησε με τον πρωθυπουργό Βενιζέλο γύρω απο την στάση της Ελλάδας απέναντι στον Α’ παγκόσμιο πόλεμο. Ενώ ο Βενιζέλος ήθελε την είσοδο της Ελλάδας στον πλευρό της Αγγλογαλλικής Αντάντ ελπίζοντας σε ανταλλάγματα που θα εξυπηρετούσαν τις εδαφικές διεκδικήσεις της Μεγάλς Ιδέας, ο Κωνσταντίνος προέκρινε την Ελληνική ουδετερότητα και για λόγους στρατηγικής και διότι ήταν κατα γενική ομολογία γερμανόφιλος. Η αντιπαράθεση του μονάρχη με τον πρωθυπουργό οδήγησε στην παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου τον Φεβρουάριο του 1915. Είχε αρχίσει πλέον αυτό που ονομάστηκε ο “Εθνικός Διχασμός” και κράτησε διαιρεμένη την Ελληνική πολιτική ζωή για άλλα 25 χρόνια μέχρι ξέσπασε ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος.
Με την εκδήλωση του διχασμού και την όξυνση των πολιτικών πραγμάτων τόσο στο εθνικό κέντρο όσο και στον Ελληνισμό της Αμερικής που αριθμούσε περίπου 250.000 ήταν πλέον άμεση η δημιουργία βενιζελικής εφημερίδας στις ΗΠΑ. Το 1915, με δέκα πλεόν χρόνια παρουσίας στη Νέα Υόρκη και με σημαντική συνεισφορά στην εθνική και την βενιζελική υπόθεση, ο Τατάνης πήρε την πρωτοβουλία να ιδρύση τέτοια εφημερίδα. Προθυμοποιήθηκε να αναλάβει το οικονομικό κόστος, και κατέβαλε εγγύηση αξίας $100.000 σε τράπεζα ως εγγύηση για να εκδοθεί η εφημερίδα σε ιδιόκτητα πιεστήρια και γραφεία που νοίκιασε στην διεύθνση 134-140 West 26th street στη Νέα Υόρκη.
Ο τίτλος Εθνικός Κηρυξ αλλά και το λογότυπο της εφημερίδας που επιλέχθηκαν ήταν βασισμένα στην εφημερίδα «Κηρυξ» του Βενιζέλου, που έβγαινε στα Χανιά. Η λέξη «Εθνικός» προστέθηκε για να δείξει πως η εφημερίδα δεν ήταν μοναχά για τους Ελληνες στη Νέα Υόρκη αλλά όλους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το πρώτο φύλλο βγήκε στις 2 Απριλίου 1915 και κόστιζε 2 σέντς. Η 8στηλη επικεφαλίδα ανακοίνωνε «Συνέντευξις Βενιζέλου με τον Εθνικόν Κήρυκα Θα Εκαμνε την Ελλάδα Ισην με την Ιταλία». Η πρώτη επικεφαλίδα ήταν άμεση αναφορά στο όραμα μιάς Μεγάλης Ελλάδας που επιδίωκε ο Βενιζέλος τότε που η Ιταλία είχε βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο, και αντακλά τους στόχους της εφημερίδας: υποστήριξη στον Βενιζέλο και αγώνας για τα Ελληνικά εδαφικά δίκαια.
Οι ιστορικές πηγές τις εποχής μαρτυρούν την ηγεμονία που εξασκούσε η Ατλαντίς την εποχή εκείνη στη ζωή των Ελληνοαμερικανών, ορισμένοι μιλούν για «μονοπώλειο» παρά την ύπαρξη άλλων εφημερίδων. Κι όμως ο Εθνικός Κήρυξ καθιερώθηκε σχεδόν αμέσως μετά την εμφάνιση του ως η εναλλακτική πολιτική φωνή στον ομογενειακό χώρο. Και αυτό οφείλεται στον Τατάνη, που δεν δίστασε να σπάσει το λεγόμενο μονοπ’ολειο, ιδρύοντας μιά εφημερίδα που σε εμφάνιση και περιοχόμενο ήταν αντάξια των πιό σημαντικών εφημερίδων στην Ελλάδα και την διασπορά. Ετσι λοιπόν, απο τη στιγμή εκείνη και για πολλές δεκαετίες, η ιστορία του Ελληνικού τύπου στις ΗΠΑ γράφτηκε μέσα απο τον ανταγωνισμό των δύο αυτών καθημερινών εφημερίδων της Νέας Υόρκης.
Μαζί με την ίδρυση της εφημερίδας Εθνικός Κήρυξ ο Tατάνης πήρε άλλη μιά σημαντική απόφαση, να χρίσει αρχισυντάκτη τον Δημήτριο Καλλίμαχο, δημοσιογράφο, θεολόγο και ιεροκύρηκα της Μεγάλης Ιδέας και του οράματος του Ελευθέριου Βενιζέλου. Είχαν στενή σχέση και αρμονική συνεργασία, και μάλλον ταίριαζαν ως χαρακτήρες, ο Τατάνης ήταν ένας αθόρυβος εργάτης του βενιζελισμού, ο Καλλίμαχος μέσω της της πέννας του φλογερός, με πληθωρική δημόσια παρουσία.
Στο Καλλίμαχο οφείλουμε το πιό ζωντανό πορτραίτο του Τατάνη και της πίστης του στη βενιζελική ιδέα. Στο λεύκωμα που εξέδωσε ο Εθνικός Κήρυξ για να γιορτάσει την πρώτη του 10ετία, ο Καλλίμαχος έγραφε για τον Τατάνη:
«Δια να εννοήσητε τον κ. Πέτρον Τατάνην ως την κυριαρχούσα δύναμιν ενός δημοσιογραφικού ιδρύματος, πρέπει να τον φαντασθήτε προ πάντως ως μίαν μεγαλοεπιχειρηματικήν φυσιογνωμίαν. Πρέπει με άλλα λόγια να γνωρίσητε τον κ. Πέτρον Τατάνην της Γουώλ Στρήτ, δια να εννοήσητε τον κ. Πέτρον Τατάνη της Δυτικής 26ης Οδού.. Τότε θα εννοήσητε διατί εις την δημοσιογραφικήν επιχείρησιν του «Εθνικού Κήρυκος», από καθαρώς επιχειτηματικής απόψεως παρατηρήθησαν τόσον καταφανή τα ίχνη της Αμερικανικής τόλμηςνκαι της Αμεριικανικής ευρύτητος του ορίζοντος. Τότε θα εννοήσητε διατί ο «Εθνικός Κηρυξ» ευθύς εξ αρχής ογκώδης, διατί ενεφανίσθη ως αποφασιστική εκτέλεσις μιάς τολμηράς εμπνεύσεως.»
Και λίγο παρακάτω προσέθεσε, τονίζοντας την γενναιοδωρία του Τατάνη και την ελευθερία που άφηνε στον αρχισυντάκτη του:
“Καμμία δαπάνη δεν ήτο πολύ μεγάλη δια τον κ. Πέτρο Τατάνην, όταν επρόκειτο να εξυπηρετήση το έθνος και την κοινωνίαν…Δέν είναι ο τύπος του κεφαλαιούχου, ο οποίος θα εσταμάτα την γραφίδα του συντάκτου, δια να πληροφορήθη προηγουμένως περί της αξίας της ιδέας εις δολλάρια και σέντσια. Ουδέποτε η σκιά του Πέτρου Τατάνη περιπλανήθη απαγορευτικώς υπεράνω της συντάξεως. Σπανίως εφημερίς εξεδόθη και εκδίδεται με τοιαύτην πίστιν του ιδιοκτήτου είς την ελευθερίαν της Συντάξεως. Και σπανίως ο ιδιοκτήτης μιάς εφημερίδος έθεσε την εφημερίδα του εις την διάθεσιν ενός Εθνικού σκοπού, τόσον απεριορίστως.”
Ο Τατάνης πράγματι έδωσε τα πάντα για τους στόχους του βενιζελισμού, την ολοκληρωση της μεγάλης ιδέας και της εσωτερικής ανασυγκρότησης της Ελλάδας πάνω στις αρχές που εκπροσωπούσε το Φιλελευθερο κόμμα. Ηταν ανάμεσα στα στελέχη της οργάνωσης των Φιλελεύθερων στη Νέα Υόρκη, και ήταν σε συνεχή επαφή με τον Βενιζέλο και την ηγεσία του Φιλελεύθερου Κόμματος στην Αθήνα. Ο Τατάνης ήταν μέλος της Ελληνο-Αμερικανικής Επιτροπής (Hellenic-American Society) που περιελάμβανε εξέχοντες Ελληνο-Αμερικανούς αλλά κυρίως Αμερικανούς φιλλέληνες. Η επιτροπή είχε σκοπό την δημοσιοποίηση των Ελληνικών θέσεων και τον επηρεασμό της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής την εποχή του Συνεδρίου της Ειρήνης στο Παρίσι το 1919, όπου ο Βενιζέλος κατάφερε να αποσπάση την υποστήριξη των Συμάχων για την κατάληψη της Σμύρνης εκείνη τη χρονιά, το πρώτο βήμα της Μικρασιατικής εκστρατείας που όμως είχε τραγικό τέλος μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920 και την ήττα του Ελληνικού στρατού το 1922.
Κορυφαία στιγμή για τον Τατάνη και την εφημερίδα ήταν η επίσκεψη που πραγματοποίησηε στα γραφεία της στην 26η οδό στο Μανχάταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο Τατάνης ήταν ανάμεσα στους διακεκριμένους Ελληνο-Αμερικανούς που υποδέχθηκαν επίσημα τον Βενιζέλο στην άφιξη του στη Νέα Υόρκη τον Οκτώβριο του 1921. Ηταν μιά μεγαλειώδης υποδοχή από περίπου 10.000 ομογενείς που κατέκλυσαν το λιμάνι της Νέας Υόρκης για να χαιρετήσουν την άφιξη του εθνάρχη, που έκανε ιδιωτική επίσκεψη στις ΗΠΑ και γαμήλιο ταξίδι με την Ελενα Σκυλίτση που έιχε παντευτεί τον Σεπτέμβριο του 1921 στο Λονδίνο. Ο Βενιζέλος, έχοντας χάσει τις εκλογές του 1920 και είχε αυτοεξορισθεί για προστασία του και είχε βρεί τον καιρό να αφιερωθεί στον ιδιωτικό βίο, αλλά ο ενθουσιαμός της ομογένειας μετέτρεψε την επίσκεψη του σε πολιτικό γεγονός. Στη Νέα Υόρκη έδωσε ομιλία στη Λέσχη Φιλελευθέρων και επισκλεφθηκε τα γραφεία του Εθνικού Κήρυκα όπου τον υποδέχθηκαν ο Τατάνης και ο Καλλίμαχος.
Μέσα από την διεύθυνση του Εθνικού Κήρυκα ο Τατάνης μπορούσε να εξασκήσει σημεντική επιρροή στο ίδιο το Φιλελεύθερο Κόμμα. Τον Απρίλιο του 1922, την κρίσιμη περίοδο λίγο πριν τις τελευταίες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία, ο Τατάνης αλληλογραφούσε με τον Ανδρέα Μιχαλακόπουλο, ηγέτη του κόμματος στην Αθήνα γύρω απο την περίπτωση σύναψης ειρήνης με τις τουρκικές δυνάμεις του Κεμάλ Ατατούρκ.
Ο Τατάνης κατ’ ανάγκη ενεργούσε και μόνος του όταν μπορούσε να προβάλλει τις θέσεις της Ελλάδας στις ΗΠΑ χρησιμοποιόντας το κύρος που του έδινε η ιδιότητα του ως διευθυντή της εφημερίδας Εθνικός Κήρυξ. Λίγες μέρες μετά την καταστροφή της Σμύρνης, και ενώ κρεμόταν από μιά κλωστή η επιβίωση χιλιάδων Ελλήνων στη ν Ανατολική Θράκη που ήσαν πιά ανυπεράσπιστοι, ο Τατάνης έστειλε ένα επείγον τηλεγράφημα στον Αμερικανό πρόεδρο Warren Harding. Ο Τατάνης επισήμανε τους κινδύνους που αντιμετώπιζε σε αυτή την περιοχή ο Ελληνισμός σε περίπτωση επίθεσης των τουρκικών δυνάμεων, και δήλωνε πως υπήρχαν 75.000 εκεπαιδευμένοι Αμερικανόι πολίτες συμπεριλαμβανομένου και του ιδίου που ήσαν έτοιμοι να πάρουν τα όπλα για να εμποδίσουν τέτοιο ενδεχόμενο.
Ο Τατάνης επενέβη δημόσια για να διαφωτίσει την Αμερικανική κοινή γνώμη λίγο μετά την περιβόητη «δίκη των έξι» δηάδή των πολιτικών και στρατιωτικών που θεωρήθηκαν υπέυθυνοι για την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 απο το στρατιωτικό καθεστώς (η αλλιώς επαναστατική επιτροπή) που ανέλαβε την εξουσία αμέσως μετά το τέλος του Ελληνοτουρκικού πολέμου, ενώ ο Βενιζέλος παρέμεινε στην εξορία. Για λόγους πολιτικούς, μετά από σύντομη δίκη οι έξι καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν στο Γουδί. Ο διεθνής αντίκτυπος ήταν μεγάλος, και το Αμερικανικό περιοδικό The Nation φιλοξένησε στο ίδιο τεύχος (του Δεκεμβρίου 1922) άρθρα του Τατάνη που δικαιολογούσε και του Αδαμάντιου Πολυζωϊδη, αρχισυντακτη της εφημερίδαςΑτλαντίς που καταδίκαζε τις εκτελέσεις. Στο άρθρο του, ο εκδότης του Εθνικού Κήρυκα εξηγούσε πως η λεγόμενη Επαναστατική Επιτροπή δεν ήταν ταυτισμένη με τον Βενιζέλο και πως είχε ενεργήσει με βάση μιά σειράς στοιχείων που έδειχναν τα λάθη που οδήγησαν στην ήττα της Ελλάδας.
Ο Εθνικός Κήρυξ παρέμεινε στο πλευρό του Βενιζέλου την περίοδο που ακολούθησε την Μικρασιατική Καταστροφή, όταν εκπροσώπησε την Ελλάδα στις διαπραγματεύσεις και την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923 που διευθετούσε όλες τις Ελληνο-τουρκικές διαφορές και θεσμοποιούσε την Ελληνο-Τουρκική Ανταλλαγή πληθυσμών, όταν επέστρεψε προσωρινά στην Ελληνική πολιτική το 1924 και μετά θριαμβευτικά με την μεγάλη του νίκη στις εκλογές του 1928. Ο Εθνικός Κήρυξ συνέχισε να υποστηρίζει τον Βενιζέλο και μετά την εκλογική του ήττα το 1932. Συμπτωματικά, ένα χρόνο μετά ο ίδιος ο Τατάνης υπέστη ήταα όταν υποχρεώθηκε να πουλήσει την εφημερίδα στον Ευριπίδη Κεχαγιά διότι είχε χάσει την περιουσία του ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που είχε ξεσπάσει το 1929.
Ανακεφαλαιώνοντας την ίδρυση της εφημερίδας Εθνικός Κηρυξ το 1915 από τον Πέτρο Τατάνη ως οργάνου της βενιζελικής παράταξης στις ΗΠΑ πρέπει να τονίσουμε πως ο Τατάνης οραματίστηκε μιά ευρύτερη αποστολή για την εφημερίδα. Δηλαδή δεν ήταν μοναχά η ανάγκη αντλιλόγου στην φιλοβασιλική Ατλαντίδα και η προβολή των φιλελεύθερων ιδεών και την ανάγκη της πραγμάτωσης της Μεγάλης Ιδέας. Οπως αναφέρει το Λέυκωμα για την 10ετία του «η έκδοσις του Εθνικού Κήρυκος καίτοι φαινομενικώς ήτο μόνον αποτέλεσμα στοιχειώδους κοινωνικής ανάγκης, στοιχειώδους ανάγκης αμύνης κατά των επιθέσεων του υπέρχοντος δημοσιογραφικού μονοπωλείου, κατά βαθος ήτο κάτι πολύ περισσότερον και τούτου. Ητο μιά ανάγκη ελευθέρας εκδηλώσεως του Ελληνοαμερικανικού πνέυματος, με προπαρασκευήν δια μιά γενικωτέραν πνευματικήν άνθησιν και καρποφορίαν.»
Πράγματι, ενώ η άμεση ανάγκη μιάς σοβαρής «βενιζελικής φωνής» ήταν η αφορμή της ίδρυσης του Εθνικού Κήρυκα η ιστορική αυτή εφημερίδα γρήγορα εξελίχθηκε σε κάτι πολύ παραπάνω από ένα δημοσιογραφικό όργανο του βενιζελισμού. Ανταποκρίθηκε στις ανάγκες ολόκληρης της ομογένειας στη συγκεκριμένη εποχή. Στάθηκε στο πλευρό των Ελλήνων μεταναστών, καθοδήγησε την στάση τους απέναντι στις πιέσεις για αμερικανοποίηση και την σταδιακή τους ενσωμάτωσης στην Αμερικανική κοινωνία. Από την άλλη πλευρά, ενώ χειρίστηκε ρεαλιστικά την πραγματικότητα της ζωής στο Αμερικανικό περιβάλλον, δεν σταμάτησε να προωθεί την Ελληνική γλώσσα, τον πολιτισμό και την Ελληνο-Ορθόδοξη πίστη, άμεσα ως καθημερινό ελληνόφωνο έντυπο αλλά και με στοχευμένο τρόπο μέσα απο την αρθοργραφία και την ύλη της εφημερίδας.
Και οι ίδιοι οι βενιζελικοί πολιτικοί αναγνώριζαν την συνολική προσφορά της εφημερίδας του Τατάνη. Ο Θαλής Κουτούπης, βενιζελικός βουλευτής Λακωνίας και συνεργάτης του Εθνικού Κήρυκα και μετέπειτα υπουργός του Βενιζέλου, έγραφε το 1925:
«Εις τους κόλπους Εθνικού Κήρυκος εθερμάνθησαν πάντες οι ομοεθνείς των ιδεών και του καθήκοντος, οι άνδρες της μορφώσεως και της πείρας, απλοί χειρωνάκτες και απόκληροι της Μοίρας, δια να εκφράσουν ψηλά διανοήματα να είπουν τον προσωπικόν των πόνον, να εκδηλώσουν τας ψυχικάς των διαθέσεις. Από των στηλών του εξητάσθηκαν όλα τα αφορώντα τον Ελληνισμό της Αμερικής ζητήματα με επιστήμην και εμπειρίαν , άνευ διακρίσεων κομματικών αρχών και πεποιθήσεων. Καθ’ όλον το διάστημα της ζωής του υπήρξε έν πραγματικόν Ευαγγέλιον, το οποίον δεν έλεγε μόνον ωραία λόγια, ούτε θέλησε να εκμεταλλευθή τους αναγνώστας του δια της δημοκοπίας.»
Υπήρχε λοιπόν μιά αντιστοιχία ανάμεσα στην προοδευτική βενιζελική γραμμή του Εθνικού Κήρυκακαι την προοδευτική στάση απέναντι στην διαμόρφωσης μιάς διπλής ταυτότητας των μεταναστών ως Αμερικανών πολιτών αλλά ταυτόχρονα Ελλήνων. Σε αυτό οφείλεται η διορατικότητα του ιδρυτή του Εθνικού Κηρυκα Πέτρου Τατάνη και η πεποίθηση του πως μιά εφημερίδα αντάξια των μεγαλεπίβολων στόχων του Ελευθέριου Βενιζέλου θα εκπροσωπούσε τους Ελληνες της Αμερικής συνολικά, στους χώρους της πολιτικής, της οικονομίας αλλά και της πνευματικής και πολιτιστικής τους ζωής.
Πράγματι, ο Εθνικός Κηρυξ του Τατάνη είχε συμβάλλει τα μέγιστα στην κοινωνική άνοδο που πέτυχαν οι Ελληνες τη δεκαετία του 1920, διατηρόντας παράλληλα την Ελληνική τους συνείδηση. Δικαιολογημένα λοιπόν έγραφε ο Τατάνης σε πρωτοχρονιάτικο πρωτοσέλιδο του 1929 με ενθουσιασμό πως “Ο Ελληνισμός της Αμερικής […] έχει να παρουσιάση ένα ενεργητικόν εν τη όλη εθνική ζωή του, κατ’ ουδέν υπολειπόμενον οιουδήποτε τμήματος του εν διασπορά Ελληνισμού και κατά πολλά υπερτερούν αυτά. Αποτελεί την μεγαλυτέρα οικονομικήν δύναμιν εν τω πανελληνίω και μιά κολοσσιαίαν σύνθεσιν Κοινοτήτων, Σχολείων, Εκκλησιών, Σωματείων. Από τον Ελληνισμόν αυτόν… εξήλθον πρώτης γραμμής επιχειρηματίαι, επιστήμονες, ηγέται εις κάθε κλάδον της ζωής.”
Οπως ξέρουμε, την ίδια χρονιά ξέσπασε η μεγάλη οικονομική κρίση. Ο Εθνικός Κηρυξ συνέχισε όμως, παρόλο πως ο Τατάνης, αντιμετωπίζοντας οικονομικά προβλήματα πούλησε την εφημερίδα στον καπνοβιομήχανο Ευριπίδη Κεχαγιά το 1933. Παρέμεινε ο Τατάνης στην εφημερίδα μέχρι το 1939. Το Ελληνικό κράτος τον τίμησε για την τεράστια προσφορά του με την απονομή του Χρυσού Σταυρού του Σωτήρος. Ο Τατάνης πέθανε σε ηλικία 75 ετών το 1959 στη Νέα Υόρκη.
Αλέξανδρος Κιτροέφ, ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΚΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου