Δευτέρα, 24 Αυγούστου, 2015
Δεν ξεχνούμε τα θύματα αλλά και την αδιαφορία των αρμοδίων.
Σήμερα φυσάει στην Ηλεία, εάν έπιανε μία φωτιά θα είχαμε πάλι τα ίδια!
Της Νάνσυ Σπυροπούλου
Ο χρόνος σταματά και το μυαλό γυρίζει πίσω στην Παρασκευή 24 Αυγούστου 2007, σ’ εκείνη την αποφράδα ημέρα που η Ηλεία παραδόθηκε στις φλόγες. Σήμερα, οκτώ χρόνια μετά, η εικόνα των πυρόπληκτων περιοχών έχει αλλάξει. Τα σπίτια ξαναχτίστηκαν, οι λόφοι πρασίνισαν και οι περισσότεροι συνέχισαν και πάλι τη ζωή τους, ή έκαναν μια καινούρια αρχή. Ωστόσο οι μνήμες είναι τόσο ζωντανές και χαραγμένες στο μυαλό όλων που δεν είναι εύκολο να «ξεθωριάσουν». Πολύ περισσότερο σ’ εκείνους τους ανθρώπους, που έχασαν συζύγους, παιδιά, γονείς, αδέλφια… συγγενείς, φίλους, συγχωριανούς, τα σπίτια, τις περιουσίες τους… Αυτές οι πληγές δε θα κλείσουν ποτέ…
Οκτώ χρόνια μετά, ο απολογισμός είναι αρνητικός. Οι χρηματικές αποζημιώσεις που δόθηκαν, συνέβαλαν στην αποκατάσταση μεγάλου μέρους ζημιών, όμως δεν επαρκούσαν για να αναστραφεί η οικονομική κατάρρευση και η διάλυση του κοινωνικού ιστού. Άλλωστε, δεν υπήρξε ποτέ συνολικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της περιοχής. Τα τελευταία χρόνια δε, με τη δικαιολογία της οικονομικής κρίσης, η πολιτεία έχει αφαιρέσει από τα χέρια των αιρετών χρήματα και εφόδια για την πολιτική προστασία. Ακόμα και το περιβόητο «Ταμείο Μολυβιάτη», κανείς δεν ξέρει τι τύχει θα έχει.
Παρασκευή 24 Αυγούστου, ώρα 2:30 μ.μ
Μια ηλικιωμένη γυναίκα, επιχειρεί να βράσει λίγα κόλλυβα, στο πετρογκάζ που έχει στην αυλή του σπιτιού της, στο Παλαιοχώρι της Μακίστου. Η θερμοκρασία έχει ξεπεράσει τους 40 Βαθμού Κελσίου και οι άνεμοι τα 5 Μποφόρ. Άγνωστο πως, η φωτιά ξεφεύγει… Είναι η στιγμή που ο πύρινος εφιάλτης ξεκινά το καταστροφικό του έργου και αρχίζουν να «γράφονται» οι πρώτες λέξεις για την μεγαλύτερη τραγωδία της σύγχρονης ιστορίας για το Νομό Ηλείας. Μια από τις μεγαλύτερες που έχουν σημειωθεί ποτέ στη χώρα…
Η Μάκιστος και η Αρτέμιδα είναι τα πρώτα «θύματα» της πυρκαγιάς που στο «διάβα» μετατρέπει κάθε ίχνος ζωής, σε στάχτη και αποκαΐδια. Άνθρωποι, σπίτια, δάση, καλλιεργήσιμες εκτάσεις παραδίδονται στις φλόγες. Στη μαρτυρική στροφή της Αρτέμιδας, 36 άνθρωποι, βρίσκουν μαρτυρικό θάνατο στις φλόγες, στην προσπάθειά τους να φύγουν για να σωθούν… Εγκλωβίζονται και αφήνουν εκεί την τελευταία τους πνοή, αγκαλιασμένοι… Νέοι, γέροι, μικρά παιδιά, ντόπιοι και ετεροδημότες, πυροσβέστες…
Η φωτιά δε σταματά εκεί… Οι δυνατοί άνεμοι της δίνουν ώθηση και συνεχίζεται το καταστροφικό της έργο. Φτάνει στη Ζαχάρω και τον Καϊάφα, και τα πάντα και συνεχίζει…Την ίδια ώρα - κι ενώ από το πρωί μαίνονται φωτιές στις Θίνες Βαρθολομιού και το Γεράκι Αμαλιάδας - ξεσπά νέα πυρκαγιά στο Σέκουλα και σε λιγότερο από τρεις ώρες οι δυο πυρκαγιές γίνονται ένα. Το βράδυ ξεσπά νέα πυρκαγιά στο Κλινδιά, αλλά οι συνθήκες - το σκοτάδι και οι ισχυροί άνεμοι - δεν επιτρέπουν στους πυροσβέστες να την θέσουν υπό έλεγχο… Συνεχίζει και φτάνει στα πρώτα χωριά του Πύργου, καίγοντας τα πάντα στο πέρασμά της. Η αλλαγή κατεύθυνσης του αέρα «γυρίζει» τη φωτιά προς την Ολυμπία και πράγματι, το μεσημέρι της 26ης Αυγούστου, ενώ η φωτιά περνά από Καυκανιά, Πελόπιο και Πλάτανο, φτάνει στο λίκνο του πολιτισμού. Τα συστήματα πυρόσβεσης στον Κρόνιο Λόγο, γύρω από την Ακαδημία, στο Μουσείο… σταματούν να λειτουργούν λόγω της διακοπής της ηλεκτροδότησης και ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός… παραδίδεται στις φλόγες. Κι όταν ολοκλήρωσε το έργο της, καίγοντας στον Κρόνιο Λόγο και περνώντας μέσα από το Αρχαίο Στάδιο, απειλώντας και το Αρχαιολογικό Μουσείο, εμφανίστηκαν στον ουρανό αεροσκάφη και ελικόπτερα… ήταν ήδη αργά, η Ολυμπία είχε καεί…
Την «μαρτυρική» εβδομάδα της Ηλείας, δημιουργήθηκαν 6 συνολικά μέτωπα, κάποια από τα οποία έκαιγαν ταυτόχρονα, κάποια διαδοχικά. Εκτός από τους Δήμους Ζαχάρως και Αρχαίας Ολυμπίας,πληγές από τις πυρκαγιές μετρούν και οι Δήμοι Σκιλλούντος, Αλιφείρας, Ανδρίτσαινας, Φιγαλείας, Φολόης, Ωλένης, Πύργου, Ιάρδανου, Αμαλιάδας, Πηνείας, Βαρθολομιού καιΒουπρασίας.
Οι πυρκαγιές… σε αριθμούς
Ο απολογισμός… είναι τραγικός. Συνολικά 44 συνάνθρωποί μας (σ.σ οι 26 από τα χωριά Μάκιστο και Αρτέμιδα) έχασαν τη ζωή τους από τις πύρινες φλόγες. Κάηκαν 147 χωριά, απανθρακώθηκαν 30.000 ζώα, 870.000 στρέμματα δάσους και 230.000 στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων έγιναν στάχτη. Περισσότερα από 180 σπίτια καταστράφηκαν ολοκληρωτικά και άλλα 350 περίπου, υπέστησαν σοβαρές ζημιές όπως και 224 αγροικίες – στάβλοι -αποθήκες, ενώ 279 έγιναν στάχτη.
Από τις 24 Αυγούστου έως και την 1η Σεπτεμβρίου, στο έργο της πυρόσβεσης συμμετείχαν 8 Καναντερ, 2 Πεζετελ, 3 ελικόπτερα, 3.000 και πλέον πυροσβέστες και περίπου 2.500 φαντάροι.
Εθνική Τραγωδία
Για Εθνική Τραγωδία έκανε λόγο ο - τότε - Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας που επισκέφθηκε την Ζαχάρω την Κυριακή 26 Αυγούστου, ενώ ο - τότε - Πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, έφτασε στην Ηλεία το βράδυ της 24ης Αυγούστου, και προήδρευσε σε σύσκεψη απολογισμού και συντονισμού δράσης, στο Δημαρχείο της Ζαχάρως. Από την Ηλεία πέρασαν τότε και οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί, ο Γιώργος Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ), ο Γιώργος Καρατζαφέρης (ΛΑΟΣ), ο Αλέκος Αλαβάνος (ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ) και η Αλέκα Παπαρήγα (ΚΚΕ), καθώς επίσης και αρκετά κλιμάκια με επικεφαλής υπουργούς και υπηρεσιακούς παράγοντες, γιατροί, ψυχολόγοι.
Ανθρωπιά και αλληλεγγύη
Οι πυρκαγιές της Ηλείας, οι ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν, τα σπίτια και οι περιουσίες των ανθρώπων που έγιναν στάχτη και συνολικά η δοκιμασία των κατοίκων, προκάλεσε παγκόσμια θλίψη και συγκίνηση. Τότε δημιουργήθηκε ένα μεγάλο κύμα αλληλεγγύης, από την Ελλάδα και το εξωτερικό… Ισχυρές οικογένειες, επιχειρηματίες, σύλλογοι και ιδιώτες, ήρθαν να καλύψουν το κενό του κράτους και την έλλειψη υποδομών κοινωνικών υπηρεσιών.
Παρά τις παρεμβάσεις, είτε από την Κυπριακή Δημοκρατία, το Ίδρυμα Βαρδινογιάννη που «ανέστησαν» την Μάκιστο και την Αρτέμιδα, αναλαμβάνοντας την πλήρη ανοικοδόμηση τους, η ζωή για τους πολίτες της πυρόπληκτης Ηλείας συνεχίστηκε με αυξημένες ανάγκες για την ψυχική τους υγεία και με σοβαρές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Οι πυρκαγιές έπληξαν καίρια τις όποιες δυνατότητες αναπτυξιακής προοπτικής μέσα από τη γεωργία και τον τουρισμό, όμως το βαρύτερο πλήγμα σε όσους επέλεξαν να μείνουν μόνιμα εκεί επέφεραν τα μέτρα λιτότητας της τελευταίας πενταετίας.
Οκτώ χρόνια μετά…
Σήμερα, οκτώ χρόνια μετά, μπορεί η φύση να έχει «κάνει τη δουλειά» της αλλά οι μνήμες, για όσους έζησαν εκείνες τις ημέρες, είναι ακόμα ζωντανές…
Η δικαστική πλευρά των πυρκαγιών
Τον Νοέμβρη του 2014, ένοχοι κρίθηκαν από το Τριμελές Εφετείο Πατρών οι τέσσερις από τους πέντε κατηγορούμενους για τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία, τον Αύγουστο του 2007.
Πρόκειται για το πρώην (τότε Νομάρχη) Αντιπεριφερειάρχη Ηλείας, Χαράλαμπο Καφύρα, τον (τότε) Δήμαρχο Ζαχάρως, Πανταζή Χρονόπουλο, τον πρώην πυροφύλακα Μίνθης, Παναγιώτη Τσούρα, καθώς και την 84χρονη Σοφία Νικολοπούλου για πρόκληση εμπρησμού.
Αθώος κρίθηκε ο τότε προϊστάμενος του Πυροσβεστικού Κλιμακίου Κρεστένων, Νίκος Μιχαλόπουλος. Η πρόταση του εισαγγελέα ήταν αθωωτική για τα αδικήματα που κατηγορείται.
Η αρχική ποινή που επέβαλε η έδρα ήταν 77 χρόνια για τον καθένα από τους καταδικασθέντες, η οποία συγχωνεύτηκε στα 40 έτη. Ωστόσο, επειδή το αδίκημα είναι πλημμεληματικό, επιβλήθηκε η ανώτατη εκτιτέα ποινή των 10 ετών για κάθε κατηγορούμενο, τα οποία και είναι εξαγοράσιμα.
Το κόστος εξαγοράς ανέρχεται σε 5 ευρώ την ημέρα και καλούνται να καταβάλουν συνολικά 40.000 ευρώ. Το δικαστήριο έκανε δεκτό το αίτημα της υπεράσπισης να καταβληθεί το ποσό, ενώ για τη Σοφία Νικολοπούλου που αδυνατεί να το καταβάλει διατάχθηκε η κατ’ οίκον κράτησή της για όσο χρόνο προβλέπει ο νόμος επί της εκτιτέας ποινής.
Συγκλονιστική μαρτυρία…
«…Ναι, υπήρχαν 6 μεγάλες πυρκαγιές στην Ηλεία τον Αύγουστο του 2007. Ναι, είχαμε ακραία καιρικά φαινόμενα. Ναι, δεν είχαμε τον απαραίτητο πυροσβεστικό στόλο και ανάλογο ανθρώπινο δυναμικό να ανταποκριθούμε τις δύο πρώτες ημέρες, αλλά την 3η ημέρα που η πυρκαγιά μπήκε στην Αρχαία Ολυμπία δεν υπάρχει δικαιολογία. Ίσως πολλοί άνωθεν να μην γνώριζαν τι συμβολίζει η Ολυμπία.
…Δύο πράγματα θα μείνουν χαραγμένα στη μνήμη μου. Η εικόνα που αντίκρισα των καμένων συναδέλφων μου και των συμπολιτών μας, γιατί είχα την ατυχία, να είμαι αυτός που ενημέρωσε για τους νεκρούς. Και δεύτερον, η εικόνα να καίγεται μπροστά μου ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός και να μην μπορώ να κάνω κάτι.
…Αυτό που έλειπε το 2007 ήταν το συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων φορέων, αλλά και η υποτίμηση του γεγονότος σε ανώτερο επίπεδο…», είπε ο Υποστράτηγος Νίκος Νικολακόπουλος, Συντονιστής Πυροσβεστικών Δυνάμεων Πελοποννήσου - Δυτικής Ελλάδας - Ιονίων Νήσων, στην συγκλονιστική ομιλία του, στο πλαίσιο της Διεθνούς Άσκησης «Δια Πυρός 2015» που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Μάιο στην Ολυμπία.
Αποκατάσταση και ανόρθωση δασικών οικοσυστημάτων
Στις καταστροφικές πυρκαγιές της Ηλείας του 2007, από τη συνολική έκταση των 2.617.800,00 στρεμμάτων του Νομού Ηλείας κάηκαν 700.944,41 στρέμματα (ποσοστό 26,78 %). «Ένα τόσο μεγάλο καταστροφικό γεγονός, χρειάζεται, όχι μόνο πολλές επενδύσεις και έργα υποδομής για την αποκατάσταση και επούλωση των πληγών που δημιουργήθηκαν αλλά κυρίως επιστημονική επάρκεια, υπομονή και αρκετό χρόνο, αφού ο χρόνος αποτελεί γιατρό, δηλαδή καθοριστικό παράγοντα προκειμένου η φύση με τη βοήθεια του ανθρώπου να αποκαταστήσει την ισορροπία της», εξηγεί ο Δασάρχης Πύργου, Παναγιώτης Λάττας.
Δράσεις…
Το Δασαρχείο, ως υπεύθυνο για την αποκατάσταση και την ανόρθωση του φυσικού περιβάλλοντος προέβη σε μια σειρά από συγκεκριμένες δράσεις προκειμένου να επουλώσει τις πληγές αυτές το συντομότερο δυνατόν. Οι δράσεις που υλοποιήθηκαν - και τις οποίες παρουσίασε ο κ. Λάττας στην Άσκηση «Δια Πυρός 2015» είναι οι παρακάτω:
Υλοποίηση Άμεσων Δράσεων
-Κήρυξη των καμένων δασών και δασικών εκτάσεων ως αναδασωτέες
-Απαγόρευση της βοσκής από τα πρόβατα και τις αίγες
-Απαγόρευση του κυνηγιού
-Σύνταξη μελετών αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων (Κορμοδέματα, Κλαδοδέματα, Ξυλοφράγματα)
-Σύνταξη πινάκων υλοτομίας
Υλοποίηση Έργων:
-Αποκατάσταση του αρχαιολογικού και ευρύτερου τοπίου της Αρχαίας Ολυμπίας (Προστασία Εδάφους - Αντιδιαβρωτικά και Αντιπλημμυρικά Έργα, Εγκατάσταση βλάστησης - Φυτοκομικές Εργασίες)
-Κατασκευή αντιπλημμυρικών και αντιδιαβρωτικών έργων, δασαρχείων Πύργου, Ολυμπίας και Αμαλιάδας
-Πρόσληψη εποχιακού προσωπικού Δασαρχεία Πύργου, Ολυμπίας και Αμαλιάδας
-Αναδασώσεις βόρειας εισόδου Δημοτικής Ενότητας Αρχαίας Ολυμπίας, Δασαρχείο Πύργου
-Συντήρηση - βελτίωση αντιπυρικού οδικού δικτύου δασαρχείων Πύργου, Ολυμπίας και Αμαλιάδας
-Αναδασώσεις διπλοκαμένων εκτάσεων Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, Δασαρχείο Πύργου
-Αναδασώσεις Βάλμης Αγραπιδοχωρίου Δήμου Αμαλιάδας, Δασαρχείο Αμαλιάδας
-Βελτίωση δασικού δρόμου Γ’ κατηγορίας Κλαδέο - Κρυονέρι Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, Δασαρχείο Πύργου
-Βελτίωση δασικού δρόμου Γ’ κατηγορίας - αντιπυρικής ζώνης στο δάσος θινών Βαρθολομιού, Δασαρχείο Αμαλιάδας
-Καθαρισμός θινών Αμαλιάδας, Δασαρχείο Αμαλιάδας
-Διάνοιξη τριών αντιπυρικών λωρίδων - δρόμων στο δασικό σύμπλεγμα Λαπίθα, Δασαρχείο Ολυμπίας
-Αποκατάσταση βατότητας του δασικού δρόμου Βρίνας - Σμέρνας, Δασαρχείο Ολυμπίας
Πηγή: ΠΑΤΡΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου