«Ζυγίζοντας» το θερμό επεισόδιο
Το θερμό επεισόδιο μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, με την κατάρριψη ρωσικού Su-24από τουρκικά μαχητικά κοντά στα σύνορα Συρίας και Τουρκίας – το οποίο εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο μιας εξαιρετικά επικίνδυνης κατάστασης που συνεχίζεται στη Συρία – έχει προκαλέσει έντονες ανησυχίες σε όλο τον κόσμο, καθώς πολλοί είναι αυτοί που φοβούνται κλιμάκωση της αντιπαράθεσης, που θα μπορούσε να φτάσει ακόμα και σε πολεμική σύγκρουση (και, δεδομένου του ότι η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, στο οποίο απευθύνθηκε άμεσα, εγείρονται και ανησυχίες ακόμη και περί Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου).
Σε κάθε περίπτωση πάντως, ακόμα και μετά τις ομολογουμένως σκληρές δηλώσεις του Ρώσου προέδρου, Βλάντιμιρ Πούτιν, ο οποίος κατηγόρησε ευθέως την Τουρκία ότι στηρίζει το Ισλαμικό Κράτος, το να αναμένει κανείς ξέσπασμα ενός πολέμου μεταξύ των δύο χωρών μάλλον κρίνεται υπερβολικό- χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει κρίση στις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Αν και αναμφίβολα πρόκειται για επικίνδυνο περιστατικό, δεν προκαλεί ακριβώς έκπληξη, καθώς αφ'ενός η Τουρκία είχε τον τελευταίο καιρό διαμαρτυρηθεί για παραβιάσεις του εναερίου χώρου της από ρωσικά αεροσκάφη, και αφ'ετέρου πλέον είναι πάρα πολλά τα αεροσκάφη διαφορετικών πλευρών που επιχειρούν εντός του συριακού εναερίου χώρου. Υπό αυτή την έννοια, ένα τέτοιο (ή παρεμφερές) ενδεχόμενο προφανώς και είχε ήδη εξεταστεί, και απόδειξη για αυτό είναι η συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας περί πρωτοκόλλων ασφαλείας για τις αεροπορικές τους επιχειρήσεις.
Επίσης, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της Telegraph, αξίζει να θυμάται κανείς ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ρωσικό/ σοβιετικό αεροσκάφος καταρρίπτεται από ΝΑΤΟϊκά ή το αντίθετο- και εφόσον δεν άρχισε γενικευμένη σύγκρουση κατά την επικίνδυνη περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, μπορεί κανείς να είναι (συγκρατημένα) αισιόδοξος ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο και σε αυτή την περίπτωση (πλέον γνωστό το περιστατικό της κατάρριψης αμερικανικού κατασκοπευτικού U2 το 1962).
Ακόμη, σημειώνεται πως η Ρωσία και η Δύση, παρά την ψύχρανση των σχέσεών τους από την κρίση στην Ουκρανία και μετά (και τους προβληματισμούς περί της ρωσικής επέμβασης στη Συρία) είχαν δείξει σημάδια προσέγγισης όσον αφορά στην επίλυση της κρίσης στη Συρία, καθώς είχαν υπάρξει ενδείξεις σύγκλισης όσον αφορά στο ενδεχόμενο μεταβατικού ρόλου του προέδρου Άσαντ (ή κάποιου προσκείμενου σε αυτόν) στον δρόμο προς τον τερματισμό του εμφυλίου. Μια τέτοια εξέλιξη δεν βρίσκει σύμφωνη την Τουρκία – και ενδεχομένως το εν λόγω περιστατικό να αποτελεί μια επίδειξη δύναμης/ μήνυμα σε αυτό το πλαίσιο. Άλλωστε κάποιοι Δυτικοί αναλυτές,σύμφωνα με το Reuters, έχουν χαρακτηρίσει την κατάρριψη ως μια «στιβαρή» αντίδραση από πλευράς της Τουρκίας με σκοπό την υπόδειξη «κόκκινων γραμμών» στη Ρωσία, κάτι που ίσως να καθιστούσε περαιτέρω συγκρούσεις λιγότερο πιθανές τελικά. Υπό (και) αυτή την έννοια, φαντάζει δύσκολο για τα μέλη του ΝΑΤΟ να θέσουν σε κίνδυνο την πρόοδο που έχει σημειωθεί με τη Ρωσία, ασκώντας πολύ μεγάλες πιέσεις. Και γενικότερα, αξίζει να θυμάται κανείς ότι η Τουρκία ανέκαθεν εθεωρείτο αναξιόπιστος σύμμαχος από το ΝΑΤΟ – ειδικά όσον αφορά στο ζήτημα της αντιμετώπισης του ISIS.
Από ρωσικής πλευράς, ο Πούτιν ασφαλώς και δέχεται πιέσεις για να απαντήσει – και οι δηλώσεις του σίγουρα είναι σκληρές. Ωστόσο, η στάση του σε μεγάλο βαθμό αναμένεται να καθοριστεί από την στάση του ΝΑΤΟ στην όλη υπόθεση – και για τους προαναφερθέντες λόγους εκτιμάται ότι θα επιδιωχθεί αποκλιμάκωση. Σημειώνεται ότι σε παρεμφερές πλαίσιο κινείται και η εκτίμηση του Dr. Μαρκ Γκαλεότι, αναλυτή θεμάτων Ρωσίας και καθηγητή του New York University, ο οποίος σε σχετικό blogpostεκτιμά ότι «μπορούμε να περιμένουμε πολύ θόρυβο και οργή...και πιθανώς κάποια συγκαλυμμένα αντίποινα από τη Μόσχα, ωστόσο ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν είναι "στο τραπέζι"». Επίσης, υπενθυμίζει πως η Ρωσία ουδέποτε θεώρησε την Άγκυρα ως «σημαντικό σύμμαχο», και απόδειξη για αυτό είναι δολοφονίες Τσετσένων στην Τουρκία που αποδίδονται σε Ρώσους πράκτορες. «Ίσως η Άγκυρα να άδραξε την ευκαιρία να δώσει ένα μάθημα στη Ρωσία και να δείξει ότι είναι σημαντικός παίκτης» σημειώνει σχετικά- υπενθυμίζοντας τις φιλοδοξίες της Τουρκίας για ανάδειξη σε περιφερειακή υπερδύναμη. Ο Γκαλεότι εκτιμά ότι τα ρωσικά αντίποινα θα είναι πολιτικοοικονομικού χαρακτήρα, ενώ πιθανότατα θεωρούνται και σκληρά πλήγματα εναντίον παρατάξεων/ ομάδων στη Συρία που η Άγκυρα υποστηρίζει, συμπληρώνοντας όμως ότι η Μόσχα δεν μπορεί να ανοίξει διπλωματικές αντιπαραθέσεις σε πολλά μέτωπα, οπότε «κλειδί» θα είναι να δείξουν το ΝΑΤΟ και η Τουρκία κάποια «μεταμέλεια» για το περιστατικό ή η Ευρώπη να δείξει αλληλεγγύη- αυτά θα επέτρεπαν στο Κρεμλίνο να «προσπεράσει» εν μέρει το συμβάν. Παρόλα αυτά, εκτιμά ότι ενδεχομένως να αρχίσουν να εντείνονται κάποια εσωτερικά προβλήματα στην Τουρκία, μέσω, π.χ., συγκαλυμμένης ρωσικής στήριξης (σε πλαίσιο αντιποίνων) σε Κούρδους ή άλλα κινήματα που αποτελούν αντιπάλους της Άγκυρας.Μια σύντομη ιστορία των ρωσοτουρκικών συγκρούσεων
Όπως και να έχει πάντως, μια άλλη παράμετρος που εισέρχεται στην εξίσωση είναι αυτή των Τουρκμένων/ Τουρκομάνων, στην περιοχή των οποίων συνετρίβη το ρωσικό μαχητικό. Όπως επισημαίνεται σε σχετική ανάλυση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκτός από τη Δαμασκό, τη Χάμα και το Χαλέπι, Τουρκομάνοι υπάρχουν και στη Λατάκεια. Εδώ και μέρες η Άγκυρα διαμαρτύρεται για το βομβαρδισμό θέσεων στη Λαττάκεια από ρωσικά αεροσκάφη. Εν ολίγοις, η παράμετρος «Τουρκομάνοι», μπαίνει επισήμως και διεθνώς στη θεματική ατζέντα του προβλήματος «Συρία». Άλλα παράπλευρα ερωτήματα είναι ποια η ισορροπία μεταξύ Τουρκομάνων και «Ισλαμικού Κράτους», ποιες οι διαθέσεις της Τουρκίας για αξιοποίηση των Τουρκομάνων.
Η υπόθεση «Συρία» αφορά πρωτίστως τους σουνίτες, τους σιίτες και τους Κούρδους της χώρας αυτής, τα σχέδια και την εμπλοκή κρατών όπως οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Αγγλία, το Ιράν, η Τουρκία, γειτονικούς πληθυσμούς, όπως οι Κούρδοι του Ιράκ και της Συρίας. Τώρα όμως η πτώση του ρωσικού αεροσκάφους προβάλει στον ορίζοντα, ενδεχομένως προς όφελος της Τουρκίας και το στοιχείο των Τουρκομάνων.
Στο βαθμό που η πτώση του αεροσκάφους δεν θα προκαλέσει μεγάλη κρίση, η Άγκυρα μάλλον θα είναι ικανοποιημένη, διότι χωρίς μεγάλη ζημιά, θα έχει καταφέρει να θέσει στα σοβαρά θέμα Τουρκομάνων. Δηλαδή θα θεωρεί ότι μπορεί πλέον με αξιώσεις να πιάσει από ένα σημείο της την εξίσωση Συρία, αναβαθμίζοντας τη διαπραγματευτική της ισχύ στην περιοχή. «Εκτός αν οι μεγάλοι της εξίσωσης, οι ΗΠΑ, η ΕΕ και ειδικά η Μόσχα, έχουν διαφορετική άποψη» καταλήγει η ανάλυση του ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου