Παραλειπόμενα από την γιορτή της 28ης Οκτωβρίου στη Βοστώνη

 Τρίτη, 31 Οκτωβρίου, 2017

Κατά γενική ομολογία ήταν η καλύτερη γιορτή από πλευράς συμμετοχής αφού το Μαλιώτειο ήταν γεμάτο. Όχι μόνο γεμάτο αλλά και ενθουσιώδες ακροατήριο αφού πολλές φορές τα παιδιά και οι ομιλούντες ξεσήκωσαν το κόσμο με επευφημίες και χειροκροτήματα.

Οι λιλιπούτειοι μαθητές και μαθήτριες αλλά και τα μεγαλύτερα παιδιά απέδωσαν τα ποιήματα τους όπως οι μαθητές και μαθήτριες στην Ελλάδα, σε άπταιστα Ελληνικά ενώ και τα χορευτικά συγκροτήματα δεν έμειναν πίσω. Μπράβο τόσο στα παιδιά όσο και στους δασκάλους. Μπράβο και στους γονείς, μπράβο στους παππούδες και γιαγιάδες που διαθέτουν από τον πολύτιμο χρόνο τους για να μάθουν τα παιδιά την Ελληνική Ιστορία, να μάθουν την Ελληνική Γλώσσα.

Έχασαν μόνο όσοι δεν ήρθαν γιατί είχαν να κάνουν κάτι... Τι να πεις; Μετά αναρωτιούνται γιατί αυτό και όχι το άλλο. Οι άλλοι συνήθως φταίνε. Ναι οι άλλοι.

Ούτε να έρθουν να συναντήσουν το νέο Γενικό Πρόξενο, ούτε να έρθουν να ακούσαν την ωραία και σοβαρή ομιλία της Δρ. Σταματίας Δόβα η οποία συνέδεσε το χθες του 1940 και το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με το σήμερα. Που μίλησε και τους παππούδες της που έλαβαν μέρος στο Πόλεμο.

Μπράβο στην Οργανωτική Επιτροπή της Ομοσπονδίας, τις δύο Αντιπροέδρους κ. Βασιλική Ράμμου-Τσίχλη, την Δόκτορ Δελικάτσιου, Όλγα Φώτου, Ελευθερία Παπασλή.

Από την πλευρά μου, εάν και είχα λίγο χρόνο να προετοιμαστώ για να παρουσιάσω το πρόγραμμα νομίζω ότι όλα πήγαν καλά.

Φωτογραφίες από τον κ. Δημήτριο Ματθαίο: 

1η Μαθητές και μαθήτριες του Καθεδρικού Ναού Βοστώνης

2η Η Χορωδία του Ελληνικού Κολεγίου, ο Μητροπολίτης Μεθόδιος και ο παρουσιαστής της ημέρας κ. Βασίλειος Καυκάς

3η Ο καθηγητής Ερωτόκριτος Κατσαβουνίδης έπαιξε πιάνο γιά το Σχολείο του Καθεδρικού.  Εδώ προσκλήθηκε να κάνει ένα χαιρετισμό.  Ο Δρ. Κατσαβουνίδης με την ομάδα του κέρδισε φέτος το βραβείο Νόμπελ Φυσικής.

4η Ο Γερουσιαστής του Ροντ Αϊλαντ κ. Λεωνίδας Ραπτάκης.

Ακολουθεί η ομιλία της Δρ. Σταματίας Δόβα

στην Αγγλική και στην Ελληνική Γλώσσα.

Preserving the Memory of October 28^th

Good afternoon and thank you for having me. It is an honor to be part of this celebration, and in the limited time I am allotted I will be sharing with you a few thoughts about this great holiday.

The title of my reflections today is “Preserving the Memory of October 28^th.” I chose to center my presentation on the term “memory” on account of its multifaceted meaning: in both Greek and English, memory denotes not only the actual event, image, or impression that is remembered, but also the ability to remember.

As part of our Greek heritage, memory plays an extremely important role in our self-perception; we are brought up, both at school and at home, with stories about the glory of classical Athens, the accomplishments of ancient Greek culture and the importance of Greek etymology. We are taught to remember, because memory is the first step towards identity. In many ways, we are the products of our past, and as such we know who we are if we remember where we come from.

This holds true of today’s Greek national holiday as well. We are celebrating the response of the Greek people to the Axis invasion; when, on October 28^th, 1940, Greece was asked to submit to the Italian forces, the reply was a loud and clear NO! It happened only seventy-seven years ago, and some of the people who lived through it are alive today. It is an historical event that took place within living memory, and, therefore, our ability to keep it alive is greater. Equally great, however, is our responsibility to keep the memory alive, and to pass it on to younger generations. As community members, teachers, and parents, we have been honored with both the pride deriving from the legacy of this memory and with the obligation to remember.

My interpretation of this obligation is to pause for a moment and reflect on the actual events. A small nation, in many ways impoverished and unprepared to take on an all-powerful adversary, decided to go ahead and say NO. Decided to fight with every resource available, every life, and every hope; and why? Because this was the right thing to do, this was the Greek thing to do. Who were these people? Did they know the consequences of their reply?

These people where our grandparents; and yes, they knew the consequences of their reply. In Perikles’ Funeral Oration, the ancient Greek historian Thucydides writes that “truly courageous are the people who, even though they know the difference between hardship and pleasure, they never shy away from danger.”¹ Our grandparents knew because they remembered; many of them had lived through the hardships of war and all of them remembered the stories of their ancestors, who had lived through devastating historical events. The Ottoman Occupation, the First World War, the Balkan Wars, the Asia Minor Catastrophe, these were the events they remembered; and yet, they couldn’t give in to foreign invasion. They simply couldn’t.

Both my grandfathers fought in WWII. They went through unspeakable hardship, freezing in the heavy snow of the mountains, subsisting in a handful of raisins per day, facing DANGER. They put their lives on the line, because they remembered; they felt that they were just another link in the chain of national memory, and for this very reason they had to be strong. Their families suffered enormously; they died from starvation and lack of medical care. And when the soldiers came back home, and Greece sunk in the Dark Ages of the Axis Occupation, my grandparents gathered their courage and carried on. They were lucky, they told me, that they had made it back alive; many of their fellow soldiers had not. Having escaped such dangers, they continued to face the attacks of an absurd and cruel reality. And they did it with resolution, courage, and even optimism. They did so, they told me, because they didn’t wish to be remembered as the generation who gave in. And they did not.

As I was listening to their stories, I realized that I myself had become a part of this oral tradition. I had listened carefully to their personal narratives, the stories of pain, loss, and bereavement; the memories of their brothers and children who had died, some of them in their infancy, their houses, that were burned down by the enemy, their livelihoods, that were lost forever. The unfathomable sorrow of their recollections was real and tangible; one could feel the pain. I could, however, also feel their spirit and determination; they rejoiced in the thought that they were telling me, their granddaughter, all this, in the comfort of our home, in times of peace and prosperity. They relished the fact that they had persevered, and that they could remember what had happened and share it with family members two generations after their own. Their total recall of events was compelling, as was their example.

Learning from the examples of our grandparents, we are now the ones to receive the assignment of memory. On days like today, we gather together to consolidate this memory and to make it the foundation of our collective identity; we have been fortunate not to have to face their challenges, but we still have their example to inspire us. The power of memory is here to assist us in finding our way in a world that can be unpredictable and challenging in many ways; to guide us towards self-knowledge, unity, and hopefulness; and most importantly, to remind us to celebrate our heritage. Thank you!

Διατηρώντας τη μνήμη της 28ης Οκτωβρίου

Καλησπέρα σας και σας ευχαριστώ για την πρόσκληση να μιλήσω εδώ σήμερα. Είναι τιμή μου να συμμετάσχω στον σημερινό εορτασμό, και στον περιορισμένο χρόνο που μου έχει δοθεί θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μερικές σκέψεις μου για την επέτειο του ΟΧΙ.

Ο τίτλος της ομιλίας μου σήμερα είναι "Διατηρώντας τη μνήμη της 28ης Οκτωβρίου." Επέλεξα τον όρο «μνήμη» λόγω της πολύπλευρης σημασίας του: και στα ελληνικά και στα αγγλικά, η λέξη «μνήμη» δηλώνει όχι μόνο το γεγονός, την εικόνα, ή την εντύπωση που θυμόμαστε, αλλά και την ικανότητα να θυμόμαστε. Ως μέρος της ελληνικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς, η μνήμη παίζει έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην αντίληψη που έχουμε για τον εαυτό μας. Διαπαιδαγωγούμαστε, τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι, με ιστορίες για τη δόξα της Αθήνας της κλασσικής εποχής, τα επιτεύγματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, και τη σημασία της ελληνικής ετυμολογίας. Μαθαίνουμε να θυμόμαστε, γιατί η μνήμη είναι το πρώτο βήμα προς την ταυτότητα. Από πολλές απόψεις, είμαστε τα προϊόντα του παρελθόντος μας και ως εκ τούτου γνωρίζουμε ποιοι είμαστε αν θυμόμαστε από πού προερχόμαστε.

Αυτό ισχύει και για την σημερινή επέτειο. Σήμερα θυμόμαστε την ηρωική απάντηση του ελληνικού λαού στην εισβολή των δυνάμεων του Άξονα. Όταν στις 28 Οκτωβρίου του 1940 ζητήθηκε από την Ελλάδα ν’ ανοίξει τα σύνορά της στις ιταλικές δυνάμεις, η απάντηση ήταν ένα δυνατό και ξεκάθαρο ΟΧΙ! Αυτό το ιστορικό γεγονός συνέβη μόνο πριν από εβδομήντα επτά χρόνια και μερικοί από τους ανθρώπους που το έζησαν ζουν σήμερα. Είναι ένα ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα μέσα στα όρια της ζωντανής μνήμης και, ως αποτέλεσμα, η ικανότητά μας να διατηρήσουμε αυτή τη μνήμη είναι μεγαλύτερη. Εξίσου μεγάλη είναι όμως και η ευθύνη μας να διατηρήσουμε τη μνήμη ζωντανή και να την μεταβιβάσουμε στις νεότερες γενιές. Ως μέλη της κοινότητας, ως δάσκαλοι, και ως γονείς, έχουμε τιμηθεί τόσο με την υπερηφάνεια που απορρέει από την παρακαταθήκη αυτής της μνήμης, όσο και με την υποχρέωση να θυμόμαστε.

Για να εμβαθύνω σ’ αυτή την υποχρέωση θα ήθελα να σταματήσω για μια στιγμή και ν’ αναλογιστώ τα ιστορικά γεγονότα του 1940. Ένας μικρό, φτωχό έθνος, απροετοίμαστο ν’ αντιμετωπίσει έναν πανίσχυρο αντίπαλο, αποφάσισε να προχωρήσει και να πει ΟΧΙ. Αποφάσισε να πολεμήσει με κάθε διαθέσιμο εφόδιο, κάθε ζωή, και κάθε ελπίδα. Και γιατί, θα μπορούσε να ρωτήσει κανείς; Επειδή αυτή ήταν η απάντηση που άρμοζε στο ελληνικό ήθος. Ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι; Ήξεραν τις συνέπειες της απάντησής τους;

Αυτοί οι άνθρωποι ήταν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας· και σίγουρα ήξεραν τις συνέπειες της απάντησής τους. Στον Επιτάφιο του Περικλή, ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός Θουκυδίδης γράφει ότι «πραγματικά θαρραλέοι είναι οι άνθρωποι που, αν και γνωρίζουν τη διαφορά ανάμεσα στην κακουχία και την ευχαρίστηση, ποτέ δεν αποφεύγουν τον κίνδυνο.»² Οι παππούδες μας ήξεραν τη διαφορά, επειδή θυμόντουσαν. Πολλοί απ’ αυτούς είχαν βιώσει τις δυσκολίες του πολέμου και όλοι τους είχαν ακούσει τις ιστορίες των προγόνων τους, που είχαν ζήσει συγκλονιστικά ιστορικά γεγονότα. Η Οθωμανική Κατοχή, ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, η Μικρασιατική Καταστροφή, αυτά ήταν τα γεγονότα που είχαν διατηρήσει ζωντανά στη μνήμη τους. Και παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούσαν να ενδώσουν στην ξένη εισβολή. Απλώς δεν μπορούσαν.

Και οι δύο παππούδες μου πολέμησαν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πέρασαν από απίστευτες αντιξοότητες· παγωμένοι στο βαρύ χιόνι των βουνών, επιβιώνοντας με μια χούφτα σταφίδες τη μέρα, αντιμετώπιζαν τον μέγιστο ΚΙΝΔΥΝΟ. Ήταν έτοιμοι να κάνουν την υπέρτατη θυσία, επειδή θυμόντουσαν. Θεωρούσαν ότι οι ίδιοι ήταν ένας ακόμη κρίκος στην αλυσίδα της εθνικής μνήμης και γι’ αυτό ακριβώς έπρεπε να είναι δυνατοί.

Οι οικογένειές τους επίσης υπέφεραν αφάνταστα. Πέθαναν από πείνα και έλλειψη ιατρικής περίθαλψης. Και όταν οι Έλληνες στρατιώτες επέστρεψαν στα σπίτια τους και η Ελλάδα βυθίστηκε στο σκότος της Κατοχής, οι παππούδες μου συγκέντρωσαν το θάρρος τους και συνέχισαν. Ήταν τυχεροί, μου είπαν, που επιβίωσαν. Πολλοί από τους συναδέλφους τους δεν ήταν τόσο τυχεροί. Έχοντας ξεφύγει τέτοιους κινδύνους, οι παππούδες μου συνέχισαν να αντιμετωπίζουν τις επιθέσεις μιας παράλογης και σκληρής πραγματικότητας. Και το έκαναν με επιμονή, θάρρος, κι’ αισιοδοξία. Το έκαναν, μου είπαν, επειδή δεν ήθελαν να τους θυμούνται σαν τη γενιά που ενέδωσε. Και δεν ενέδωσαν.

Καθώς άκουγα τις ιστορίες τους, συνειδητοποίησα ότι κι’ εγώ η ίδια είχα γίνει μέρος αυτής της προφορικής παράδοσης. Είχα ακούσει προσεκτικά τις αφηγήσεις τους, τις ιστορίες του πόνου, της απώλειας, και του πένθους. Τις αναμνήσεις από τ’ αδέλφια και τα παιδιά τους που είχαν πεθάνει, μερικά στη βρεφική τους ηλικία, τα σπίτια τους, που πυρπολήθηκαν από τον εχθρό, τις περιουσίες τους, που χάθηκαν για πάντα. Η θλίψη των αναμνήσεών τους ήταν πραγματική και απτή. Μπορούσε κάποιος να αισθανθεί τον πόνο. Μπορούσα, όμως, να νιώσω και το πνεύμα και την αποφασιστικότητά τους. Χαίρονταν που αξιώθηκαν να εξιστορίσουν τις αναμνήσεις τους σε μένα, την εγγονή τους, μέσα στην άνεση του σπιτιού μας, σε καιρούς ειρήνης και ευημερίας. Αισθάνονταν περήφανοι που είχαν επιμείνει και που μπορούσαν να θυμούνται όσα συνέβησαν και να τα μοιραστούν με τα μέλη της οικογένειας δύο γενιές μετά από τη δική τους. Η ανάμνηση των γεγονότων ήταν πηγή δύναμης, όπως και το παράδειγμά τους.

Μαθαίνοντας από τα παραδείγματα των παππούδων μας, αναλαμβάνουμε τώρα εμείς την υποχρέωση της μνήμης. Είναι η σειρά μας να θυμηθούμε. Ημέρες σαν τη σημερινή, συγκεντρωνόμαστε για να εδραιώσουμε αυτή τη μνήμη, και να στηρίξουμε πάνω της την συλλογική μας ταυτότητα. Είμαστε τυχεροί που δεν αναγκαστήκαμε ν’ αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν εκείνοι, αλλά έχουμε το παράδειγμά τους να μας εμπνέει. Η δύναμη της μνήμης μάς βοηθάει να βρούμε το δρόμο μας σ’ έναν κόσμο που συχνά αποδεικνύεται απρόβλεπτος και επικίνδυνος. Η μνήμη της 28^ης Οκτωβρίου μας καθοδηγεί προς την αυτογνωσία, την ενότητα, και την ελπίδα. Και το σημαντικότερο, μας υπενθυμίζει να γιορτάζουμε την πολιτιστική κληρονομιά μας. Σας ευχαριστώ!