Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος κατά την λιτάνευση των ιερών εικόνων. Διακρίνεται ο Μητροπολίτης Φιλαδέλφειας κ. Μελίτων Φωτογραφία: Οικουμενικό Πατριαρχείο-Νίκος Μαγγίνας.
Ανάλυση
Χτες ήταν η πρώτη Κυριακή της Αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής, η οποία είναι γνωστή ως Κυριακή της Ορθοδοξίας. Εχω την αίσθηση πως μία βασική ερώτηση και συνάμα απλή είναι τι σημαίνει για μας σήμερα στον 21ο αιώνα αυτή η Κυριακή, αυτή η γιορτή της Ορθοδοξίας; Ποια η σημασία και το νόημά της; Αν παραμείνει μία θύμηση και ανάμνηση του χτες, με όλη την ιστορική περιβολή που την περιβάλλει και όλα τα γεγονότα που την συνόδευαν, μ’ άλλα λόγια σαν μια ιστορική μέρα του χτες τότε θα είχε λίγη, ελάχιστη σημασία ή σχέση ή κι ακόμα νόημα για τη ζωή μας σήμερα, δίχως τούτο να σημαίνει ότι παύει να είναι μία μεγάλη, ιερή και ιστορική ημέρα.
Εχω την αίσθηση ότι τείνει η Κυριακή της Ορθοδοξίας να καταντήσει, αν δεν έχει ήδη καταντήσει κι αυτή η γιορτή, μία γιορτή αποστεωμένη από εκκλησιαστικότητα και νόημα για το σήμερα, αλλά φαντάζει ένας ακόμα φολκλορικός θεατρισμός.
Εδώ που τα λέμε είναι και γραφικές κάπως οι σκηνογραφίες, να βλέπει κανείς τους λεγόμενους οφικιάλιους Αρχοντες με τα εμβλήματα στο λαιμό και το πέτο τα οποία σήμερα δεν είναι τίποτε άλλο παρά άνευ σημασίας απομεινάρια του πάλαι ποτέ Βυζαντινισμού μας, να περιφέρουν τις εικόνες με ύφος, λες και οι υπόλοιποι μέσα στον Οίκο του Θεού είναι δεύτερης διαλογής ή κατηγορίας πιστοί.
Κι έπειτα διερωτόμαστε γιατί άδειασαν οι ναοί. Γιατί, κυρίως οι νέοι, βλέπουν όλα αυτά τα οφίκια και τα αρχοντιλίκια ως γραφικότητες.
Φαίνεται πως είμαστε ανυποψίαστοι για το συμβολισμό της περιφοράς και της ανύψωσης των ιερών εικόνων. Κι ακόμα φαίνεται να είμαστε τραγικά ανυποψίαστοι γι’ αυτό που είναι Εκκλησία από αυτό που δεν είναι.
Το έχω γράψει κι άλλη φορά στο παρελθόν πως αν αυτή η πράξη, δηλαδή η περιφορά των εικόνων, παραμείνει μία απλή συμβολική και τελετουργική λιτανεία, τότε θαρρώ πως έχει χαθεί η ουσία και το νόημα της γιορτής.
Αν όμως σταθεί αφορμή για την αναστήλωση των ζωντανών εικόνων του Θεού, δηλαδή των ανθρώπινων προσώπων, στο ύψος του πραγματικού μας προορισμού, τότε μπορούμε να μιλούμε για την Ορθοδοξία της ουσίας και την ουσία της Ορθοδοξίας, αλλιώς όλα τα άλλα είναι «τυπολατρίες» και θεατρισμοί. Eτσι τόσο απλά.
Τι είναι όμως Ορθοδοξία, για την οποία συχνά-πυκνά δηλώνουμε πως είμαστε περήφανοι και μάλιστα καυχησιολογούμε; Τι σημαίνει ετυμολογικά, αλλά το πιο σπουδαίο ουσιαστικά, Ορθοδοξία; Η λέξη είναι δισύνθετη, από το ορθή-δόξα, που πάει να πει ορθή πίστη, αλλά πιο ειδικά, ορθή λατρεία. Βέβαια για να έχει κάποιος ορθή λατρεία, πρέπει να έχει ορθή πίστη, αφού ό,τι πιστεύουμε το γιορτάζουμε λατρευτικά. Αυτή είναι ουσιαστικά η λατρεία μας, μία ενσυνείδητη γιορτή πίστης.
Κι έτσι το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι το αν πιστεύει κάποιος, αλλά το πώς πιστεύει. Αλλωστε, ακόμα και τα δαιμόνια πιστεύουν και μάλιστα φρίττουν. Μέσα σ’ αυτό, το «πώς» πιστεύουμε, βρίσκεται ακριβώς η ουσία της Ορθοδοξίας.
Στο «πώς» βρίσκεται η ειδοποιός διαφορά της Ορθοδοξίας από τις άλλες εκφράσεις και εκφάνσεις του μηνύματος του Χριστού, όσο Χριστιανικές κι αν φαντάζουν. Και κάτι άλλο ακόμα, όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουμε ότι η Ορθοδοξία δεν είναι είδος μουσειακού συντηρητισμού εμμονής σε κάποιες θρησκευτικές αξίες, σε πιστότητα τελετουργικών τύπων και θεωρητικών πιστευμάτων, αλλά είναι ο τρόπος υπάρξεως του εκκλησιαστικού Σώματος, τόσο πιο γρήγορα θα αρχίσουμε να διακρίνουμε αυτό που είναι Ορθοδοξία από αυτό που δεν είναι, διότι φοβάμαι ότι η σύγχυση ανάμεσα στην Ορθοδοξία και την Ορθοδοξολογία είναι ολοκληρωτική.
Δεν μπορεί να υπάρξει Ορθοδοξία εκτός Εκκλησίας, διότι ο Χριστός δεν ήταν και δεν είναι κομιστής μιας θρησκείας, μιας καινούργιας έστω θρησκείας, του Χριστιανισμού, αλλά ο ιδρυτής της Εκκλησίας. Υπάρχει αναμφίβολα διαφορά ανάμεσα στη θρησκεία και την Εκκλησία.
Η Εκκλησία είναι το κριτήριο της Ορθοδοξίας, κι όχι το αντίθετο, γι’ αυτό πάντοτε στην παράδοση και την αντιληπτική της Ανατολής, προϋπόθεση της Ορθοδοξίας ήταν η μετοχή στην καθολική, δηλαδή στην καθ’ όλου Εκκλησία, που σημαίνει εμπειρία βιωματική του όλου Χριστού και της όλης αλήθειας Του εν τη Εκκλησία, κι όχι θεωρητική αποδοχή πεποιθήσεων και διδασκαλιών, που μπορούν θεωρητικά να αναιρεθούν ή κι ακόμα να απορριφθούν. Αλίμονο αν η Πίστη μεταποιηθεί σε μία ιδεολογία το ακόμα χειρότερο σε ιδεοληψία.
Εδώ ο λόγος για την εκκλησιαστική Ορθοδοξία, η οποία έχει πρόταση για τα θεϊκά, αλλά και τα ανθρώπινα. Για τα χωματερά και τα γήινα, αλλά ταυτόχρονα για τα επέκεινα και τα απέθαντα. Για το οντολογικό περιεχόμενο του ανθρώπινου προσώπου ως ζωντανής εικόνας του Θεού, κι όχι ως ένα περιχάραγμα πάνω στον πηλό.
Ορθοδοξία – Εκκλησία – Ευχαριστία, η κάθε μία είναι προϋπόθεση και φανέρωση της άλλης. Αυτό το αλληλοπεριχωρούμενο τρίπτυχο, συνιστά και φανερώνει την εκκλησιαστική Ορθοδοξία.
Η Κυριακή της Ορθοδοξίας, είναι η κατ’ εξοχή γιορτή των ιερών εικόνων και των εικονολογικών συμβόλων και συμβολισμών. Η σύναξη στους ιερούς ναούς, είναι μία κλήση και πρόσκληση. Εχουμε συνείδηση Αποστολική, την ίδια συνείδηση που είχαν οι κλητοί, δηλαδή οι καλεσμένοι μαθητές του Χριστού.
Εκείνο που μας ενώνει, δεν είναι κάποια μορφή θεωρητικής Ορθοδοξολογίας ή ένα είδος θρησκευτικής Ορθοδοξότητας, αλλά η συνείδηση και η αποδοχή της κλήσης η οποία αλλάζει υπαρκτικά τη ζωή μας. Αυτό κάνουμε στο ναό όταν συγκροτούμε την Εκκλησία, δηλαδή κοινωνούμε τη ζωή ως αδελφοί ομότροφοι και ομότροποι δεχόμενοι να υπάρχουμε μόνο με μία σχέση, μ’ ένα συγκεκριμένο τρόπο, αγαπώντες και αγαπώμενοι. Αυτό μόνο.
Πηγή: ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου