Τι μας… έταξε ο Μητσοτάκης για τη νέα διακυβέρνηση – Το άγχος του, το management και οι στόχοι

Ο πρωθυπουργός στην πρώτη του ομιλία ως πρωθυπουργός σε υπουργικό συμβούλιο έδειξε ότι τον ενδιαφέρει κυρίως να κατοχυρώσει ένα νέο στυλ διακυβέρνησης

Ένα από τα πράγματα που χαρακτηρίζουν τις σύγχρονες δημοκρατίες είναι η αυξανόμενη δυσπιστία των πολιτών απέναντι στην επίσημη πολιτική και δη τη διακυβέρνησης. Σε ολοένα και αυξανόμενο βαθμό πιστεύουν ότι οι πολιτικοί δεν ενδιαφέρονται για το συμφέρον των πολιτών, προωθούν διαπλεκόμενα συμφέροντα και βάζουν πάνω από όλα την ατομική τους πολιτική καριέρα.

Τα ιδεολογικά αντανακλαστικά αυτά είναι διάχυτα και στρέφονται κατά περίπτωση εναντίον κυβερνήσεων όλων των αποχρώσεων. Άλλωστε, είναι ακριβώς αυτές οι τάσεις που έχουν κάνει ιδιαίτερα δημοφιλείς όσους πολιτικούς υποστηρίζουν ότι εκπροσωπούν την «αμφισβήτηση του κατεστημένου» και προσπαθούν να δώσουν μια εικόνα «αντισυστημική» και «εξωτερική» προς την επίσημη πολιτική.

Ας μην ξεχνάμε ότι μία από τις βασικές πολιτικές και επικοινωνιακές αιχμές του ΣΥΡΙΖΑ σε όλη την πορεία του προς την εξουσία ήταν ακριβώς ότι θα εκπροσωπούσε ένα διαφορετικό ήθος και ύφος εξουσίας, έστω και εάν στο τέλος με την εξαίρεση της… απέχθειας για τη γραβάτα, οι υπουργοί του έδειξαν ότι έμαθαν πολύ νωρίς τους παραδοσιακούς τρόπους πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων και διάφορων εκδοχών διαπλοκής.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν προέρχεται από ένα κόμμα «άφθαρτο». Το ακριβώς αντίθετο: η ΝΔ μαζί με το ΠΑΣΟΚ υπήρξαν για πάνω από 40 χρόνια τα βασικά «κόμματα του κράτους» και όρισαν την ίδια την έννοια της διακυβέρνησης και τα προβλήματα που συνδέονται με αυτή. Τώρα, με τη Νέα Δημοκρατία να επιστρέφει στην εξουσία αυτοδύναμα μετά από 10 χρόνια, προσπαθεί να δείξει ότι μπορεί να ασκήσει πολιτική με έναν διαφορετικό τρόπο.

Το κριτήριο της αποτελεσματικότητας

Αν κρίνουμε από την ομιλία του στο υπουργικό συμβούλιο το πρώτο του άγχος είναι να δείξει ότι έχει μια κυβέρνηση ικανή να έχει άμεσα και απτά αποτελέσματα. Αυτό κυρίως θα πάρει τη μορφή της επιτάχυνσης της νομοθετικής δραστηριότητας στο πρώτο διάστημα της τετραετίας ώστε να έχει το χρόνο μετά να χειριστεί τα τυχόν προβλήματα και να οικοδομήσει θετική εκλογική δυναμική για τις επόμενες εκλογές.

Σε αυτό το πλαίσιο ο πρωθυπουργός έδωσε μεγάλη έμφαση στον καλύτερο συντονισμό του κυβερνητικού έργου μέσα από την προσπάθεια για παραγωγή κυβερνητικού έργου με βάση συγκεκριμένους και ποσοτικοποιημένους στόχους, χρονοδιαγράμματα, μετρήσιμα αποτελέσματα, διαρκή παρακολούθηση και διαφάνεια προς την κοινωνία.

Η εισαγωγή του μάνατζμεντ στη διακυβέρνηση

Σε αυτό το πλαίσιο κομβικός αναδεικνύεται ο ρόλος του κ. Σκέρστου, υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ με αρμοδιότητα το συντονισμό το κυβερνητικού έργου, καθώς αυτός γίνεται ο βασικός υπεύθυνος για την παρακολούθηση του κυβερνητικού έργου.

Η επιλογή ενός ανθρώπου με κουλτούρα μάνατζμεντ στη διακυβέρνηση δεν δείχνει επομένως τυχαία. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δείχνει να προκρίνει ορισμένες από τις τάσεις του σύγχρονου μάνατζμεντ που στηρίζονται στη διαρκή παρακολούθηση των κυβερνητικών διεργασιών, την εισαγωγή συγκεκριμένων στόχων, τη διαρκή αποτίμηση της προόδου των μέτρων και φυσικά την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών ώστε με έναν άμεσο και συμπυκνωμένο τρόπο να παρακολουθείται η πρόοδος.

Κομβικό ρόλο σε αυτό αναμένεται να παίξει και το πληροφοριακό σύστημα ΜΑΖΙ που θα χρησιμοποιηθεί, παράλληλα με την προεργασία για την ιεράρχηση και την «ποσοτικοποίηση» των κυβερνητικών προτεραιοτήτων.

Ο στόχος είναι προφανής να δοθεί η εικόνα μιας κυβέρνησης που δουλεύει συντονισμένα, παράγει αποτελέσματα και λογοδοτεί διαρκώς στην κοινωνίας.

Η ιεράρχηση των στόχων

Η παρουσίαση των 12 στόχων για τη νέα κυβέρνηση στην πραγματικότητα απλώς επανέλαβαν πράγματα γνωστά και από την προεκλογική εκστρατεία. Ειδικότερα ο κ. Μητσοτάκης ιεράρχησε τους ακόλουθους στόχους

1. Ανάπτυξη

2. Αξία στην ακίνητη περιουσία

3. Ασφάλεια στο σπίτι, στη χώρα, και πολύ γρήγορα θα έχουμε αποτελέσματα και εντός των επόμενων ημερών θα έχουμε νέα ηγεσία της ΕΛΑΣ

4. Κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη στον αδύναμο

5. Εκπαίδευση.

6. Ποιοτική δημόσια υγεία για όλους τους Έλληνες

7. Νέο κοινωνικό συμβόλαιο κράτους εργαζόμενων επιχειρήσεων.

8. Αναγέννηση της μεσαίας τάξης και ενίσχυση του εισοδήματος

9. Προστασία περιβάλλοντος

10. Σύγχρονο ψηφιακό κράτος

11. Ένα νέο μοντέλο πολιτισμού αλλά
και ενημέρωσης με διαφορετική αισθητική

12.Μια ισχυρή Ελλάδα

Είναι σαφές ότι ο πρωθυπουργός σε αυτή τη φάση προτίμησε να μην επεκταθεί σε λεπτομέρειες ως προς το πώς θα υλοποιηθούν αυτές οι κατευθύνσεις με συγκεκριμένο τρόπο. Άλλωστε, είναι μπροστά μας η διαδικασία των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης όπου θα αποσαφηνιστούν ακόμη περισσότερο οι βασικές πολιτικές προτεραιότητες της κυβέρνησης.

Η έμφαση στα ζητήματα ηθικής

Έχοντας στο νου του όλα τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο ΣΥΡΙΖΑ και το πώς βρέθηκε στο στόχαστρο για διάφορους διορισμούς ημετέρων σε θέσεις μετακλητών και συμβούλων, όπως και το θόρυβο για προεκλογικές τακτοποιήσεις συγγενών και γνωρίζοντας άλλωστε ότι στην εποχή της ανάρτησης των ΦΕΚ στο διαδίκτυο τέτοιες πληροφορίες κυκλοφορούν αμέσως, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδωσε μεγάλη έμφαση στην απαγόρευση διορισμού στενών συγγενών και στην απαγόρευση να παίρνουν έργα του δημοσίου συγγενείς υπουργών, βουλευτών και πολιτικών στελεχών.

Βέβαια μένει να δούμε σε ποιο βαθμό αυτό θα τηρηθεί στην πράξη, καθώς γνωρίζουμε ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους συχνά «παρακάμπτονται» τέτοιες απαγορεύσεις.

Οι πραγματικές δυσκολίες

Έχοντας στο νου του ότι είναι ακόμη στην αρχή και επενδύοντας στο θετικό κλίμα από την εκλογική μάχη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αναμένουν την νέα κυβέρνηση. Όμως, αυτό δεν αναιρεί ούτε την ύπαρξη ούτε τη σημασία τους.

Καταρχάς, όλη η οικονομική και κυρίως η φορολογική πολιτική της νέας κυβέρνησης στηρίζεται και στην επαναδιαπραγμάτευση των πρωτογενών πλεονασμάτων ώστε η χώρα να απαλλαγεί από την υποχρέωση πλεονασμάτων 3,5% μέχρι το 2022. Όμως, αυτή η διαπραγμάτευση με τους δανειστές μόλις ξεκίνησε και δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι θα φέρει τόσο γρήγορα αποτελέσματα.

Έπειτα, ο στόχος της ανάπτυξης περνά μέσα από την ανάληψη πρωτοβουλιών ώστε να δρομολογηθούν λύσεις σε θέματα όπως τα «κόκκινα δάνεια», όπου χρειάζεται να επιλεγεί ποια παραλλαγή «οχήματος ειδικού σκοπού» θα προκριθεί και αφού εγκριθεί από τους θεσμούς και ιδίως τον SSM να τεθεί σε εφαρμογή ώστε να μπορέσουν οι τράπεζες όντως να τροφοδοτήσουν την αγορά με ρευστότητα.

Όσο για τις ιδιωτικοποιήσεις παρότι δρομολογημένες φαίνεται ότι εξακολουθούν να μην μπορούν να υλοποιηθούν με τον «αυτοματισμό» που θα ήθελε η νέα η κυβέρνηση – και αυτό όχι μόνο, ούτε κυρίως, εξαιτίας των πρακτικών της προηγούμενης αλλά δυσκολιών στις διεθνείς αγορές.

Τέλος, μένει να δούμε εάν και σε ποιο βαθμό οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θέλει να φέρει η νέα κυβέρνηση σε ένα φάσμα τομέων, ξεκινώντας από τις αλλαγές στην παιδεία, θα μπορέσουν να υλοποιηθούν χωρίς την πρόκληση μεγάλων κοινωνικών αντιπαραθέσεων.

Τα όρια του μάνατζμεντ

Παρότι ο πρωθυπουργός έδωσε μεγάλη έμφαση στην προσπάθεια να εισαχθούν στοιχεία σύγχρονου μάνατζμεντ στην άσκηση της διακυβέρνησης, η πραγματικότητα είναι ότι η διοίκηση επιχειρήσεων και η διακυβέρνηση μπορεί να έχουν κοινωνικά στοιχεία αλλά έχουν και μια σημαντική διαφορά.

Η διακυβέρνηση δεν αφορά απλώς την επίτευξη στόχων αλλά και την απόσπαση της συναίνεσης της κοινωνίας, κατά προτίμηση της ενεργητικής συναίνεσης. Αυτή περνάει όχι μόνο μέσα από την επίτευξη στόχων αλλά και τη συνεχή επικοινωνία και κυρίως την ικανότητα να αφουγκράζεται μια κοινωνία τα αιτήματα και τις ανησυχίες των πολιτών. Διαφορετικά, υπάρχει ο κίνδυνος το κυβερνητικό έργο να εισπράττεται με πολύ διαφορετικό τρόπο από τους πολίτες.

Και βέβαια πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι για τους πολίτες συχνά οι στόχοι όπως παρατίθενται σε κυβερνητικά προγράμματα δεν λένε πολλά πράγματα. Αυτοί θέλουν απτά αποτελέσματα που να αφορούν την καθημερινότητά τους και όχι απλώς «μεταρρυθμιστικές δράσεις».

Θέλουν να δουν αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, αύξηση των καλά αμειβομένων θέσεων πλήρους απασχόλησης, ισχυρούς αναπτυξιακούς ρυθμούς, μείωση της φορολογίας, εξασφάλιση ποιοτικού δημόσιου συστήματος παιδείας και υγείας και περιορισμό ενός αισθήματος ανασφάλειας που αφορά πολύ περισσότερο την αγωνία για το εάν θα μπορέσουν να τα «φέρνουν βόλτα», παρά το ζήτημα των «Εξαρχείων».

Είναι αυτά τα ζητήματα, αυτό το «σύστημα παρακολούθησης του κυβερνητικού έργου» από τους ίδιους τους πολίτες, που θα κρίνουν και το μέλλον της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη.

in.gr