Η διαδρομή του στα γράμματα

Ο Νάνος Βαλαωρίτης είχε γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας και είναι δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Από την μητέρα του είναι εγγονός του εφοπλιστή και πολιτευτή των Σπετσών Ιωάννη Λεωνίδα. Σπούδασε νομικά, φιλολογία (αγγλική και γαλλική) στα πανεπιστήμια των Αθηνών, Λονδίνου, και Σορβόνης.
Έγραφε από νέος — πρωτοδημοσίευσε στα Νέα Γράμματα το 1939. Το 1944 δραπέτευσε απ’ την γερμανοκρατούμενη Ελλάδα μέσω Αιγαίου στην Τουρκία, από εκεί στη Μέση Ανατολή και τελικά στην Αίγυπτο όπου συνάντησε τον Σεφέρη ο οποίος υπηρετούσε την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση ως γραμματέας της ελληνικής πρεσβείας στο Κάιρο. Το 1944 μετά από προτροπή του Σεφέρη ο Βαλαωρίτης ταξίδεψε στο Λονδίνο για να βοηθήσει στην ανάπτυξη λογοτεχνικών δεσμών μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας.

Συνάντησε τους Τ.Σ. Έλιοτ, Γ.Χ. Όντεν, Ντύλαν Τόμας και εργάστηκε για τον Λούις ΜακΝις στο BBC. Εκτός από τη μελέτη αγγλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, έκανε και μεταφράσεις (στα αγγλικά) Ελλήνων μοντερνιστών ποιητών, μεταξύ των οποίων του Ελύτη και του Εμπειρίκου. Το 1947 κυκλοφόρησε την Τιμωρία των Μάγων, την πρώτη του ποιητική συλλογή, στο Λονδίνο. Από το 1954 μέχρι το 1960 συμμετείχε στην ομάδα των σουρεαλιστών του Παρισιού. Στο Παρίσι γνώρισε την μελλοντική (1960) σύζυγό του, την Αμερικανίδα Μαρί Γουίλσον (1922-2017). 
Το 1960 επέστρεψε στην Ελλάδα, και ανάμεσα 1963 και 1967 είναι ο εκδότης και διευθυντής του λογοτεχνικού περιοδικού Πάλι. Όταν η χούντα ήρθε στην εξουσία το 1967, ένωσε πως δεν έχει άλλη επιλογή παρά να αυτοεξοριστεί, έτσι το 1968 ταξίδεψε στις ΗΠΑ όπου και δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργικό γράψιμο στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, μια θέση που κράτησε για 25 χρόνια.
Το 1983 βραβεύτηκε με το Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή του Μερικές γυναίκες (ενώ είχε αρνηθεί ανάλογη βράβευση το 1958. Το 1976 είχε επίσης αρνηθεί την πρόταση να γίνει αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών). Το Δεκέμβριο του 2009 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολo του έργου του.   Θεατρικά του έργα έχουν παιχτεί σε Παρίσι, Σπολέτο, Ώρχους και Αθήνα. Είχε συνεργαστεί με τα λογοτεχνικά περιοδικά Τετράδιο, Σήμα, Horizon, New Writing και Daylight.

Έργα

Ποίηση

  • Η Τιμωρία των Μάγων, ιδιωτική έκδοση, Λονδίνο 1947
  • Κεντρική Στοά, ιδιωτική έκδοση 1958
  • Terre de Diamant, ιδιωτική έκδοση 1958, 2010
  • Κάποιος 1963
  • Hired Hieroglyphs, Kayak 1971
  • Diplomatic Relations, Panjandrum 1972
  • Ανώνυμο Ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη, Το καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1974, Ίκαρος 1977
  • Εστίες Μικροβίων, Το καλώδιο, Σαν Φρανσίσκο 1977
  • Ο Ήρωας του Τυχαίου, Τραμ, Θεσσαλονίκη 1979
  • Flash Bloom, Wire Press, Σαν Φρανσίσκο 1980
  • Ο Διαμαντένιος Γαληνευτής , Ύψιλον 1981
  • Η Πουπουλένια Εξομολόγηση, Ίκαρος 1982
  • Μερικές Γυναίκες, Θεμέλιο, 1982, Α’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης 1983
  • Ποιήματα 1 (1944-1964), Ύψιλον, 1983, 2010
  • Στο Κάτω Κάτω της Γραφής, Νεφέλη 1984
  • Ο Έγχρωμος Στυλογράφος, Δωδώνη 1986
  • Ποιήματα 2 (1965-1974), Ύψιλον 1987, 2010
  • Ανιδεογράμματα, Καστανίωτης 1996
  • Ήλιος, ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης, Καστανιώτης 1996
  • Αλληγορική Κασσάνδρα, Καστανιώτης 1998
  • Η κάθοδος των Μ, Ύψιλον 2002
  • Μια αλφάβητος κωφαλάλων, Άγκυρα 2003
  • Άστεγος ο Μέγας, Ύψιλον 2004
  • Το ξανανοιγμένο κουτί της Πανδώρας, Άγκυρα 2006
  • Γραμματοκιβώτιον ανεπίδοτων επιστολών, Ύψιλον 2010
  • Άνθη του θερμοκηπίου, Απόπειρα 2010
  • Χρίσματα, Κοινωνία των (δε)κάτων 2011
  • Ουρανός χρώμα βανίλιας, Άγκυρα, 2011
  • Πικρό καρναβάλι, Ψυχογιός, 2013
  • Στο υποκύανο μάτι του Κύκλωπα, Ψυχογιός 2015

Πεζά

  • Ο Προδότης του Γραπτού Λόγου, διηγήματα, Ίκαρος 1980
  • Απ’ τα Κόκκαλα Βγαλμένη, μυθιστόρημα, Νεφέλη 1982,1999
  • Μερικές γυναίκες, Θεμέλιο 1982.
  • Ο Θησαυρός του Ξέρξη, μυθιστόρημα, Εστία 1984, Άγκυρα 2008
  • Η Δολοφονία, νουβέλα, Θεμέλιο 1984
  • Ο Ομιλών Πίθηκος ή Παραμυθολογία, Αιγόκερως 1986
  • My Afterlife Guaranteed, διηγήματα, City Lights, Σαν Φρανσίσκο 1990
  • Η Ζωή μου Μετά Θάνατον Εγγυημένη, διηγήματα, Νεφέλη 1995
  • Παραμυθολογία, Νεφέλη 1996
  • Ο Σκύλος του Θεού, Καστανιώτης 1998, 2004
  • Τα Σπασμένα Χέρια της Αφροδίτης της Μήλου, Άγρα 2002
  • Γνωρίζετε την Ελπινίκη; διηγήματα, Ηλέκτρα 2005
  • Μα το Δία, Ηλέκτρα, 2009

Δοκίμια

  • Ανδρέας Εμπειρικός, Ύψιλον 1989
  • Για μια Θεωρία της Γραφής, Εξάντας 1990
  • Μοντερνισμός, Πρωτοπορία και Πάλι, Καστανιώτης 1997
  • Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Ένας Ρομαντικός 1998
  • Αλληλογραφία Γ.Σεφέρη – Ν.Βαλαωρίτη 1945-1968 και επιστολές στον Γ. Κατσίμπαλη, Ύψιλον 2004
  • Για μια θεωρία της γραφής Β’, Ηλέκτρα 2006
  • Ο Όμηρος και το αλφάβητο, Ελληνοαμερικανική Ένωση 2010
  • Ή του ύψους ή του βάθους, Ψυχογιός 2013
  • Για μια θεωρία της γραφής Γ’, Ψυχογιός 2016