Πώς έγινε ο συμβιβασμός μεταξύ των κομμάτων για την ψήφο των αποδήμων

Ποια είναι τα επόμενα δύο δύσκολα κρας τεστ στην προσπάθεια συνεννόησης μεταξύ των  κομμάτων

Χόνδρος Δημήτρης

«’Εγινε ένα θετικό βήμα αλλά ακόμα δεν είναι ασφαλές». Αυτή είναι η γενική εκτίμηση που υπάρχει μετά «τη συμφωνία των τεσσάρων σημείων» που επετεύχθη στη διακομματική επιτροπή για την ψήφο των Ελλήνων της Διασποράς, η οποία, όπως όλα δείχνουν, φαίνεται να επιλύει ένα ανοιχτό, από το 2001, ζήτημα. Μένει να γίνουν άλλα δύο σημαντικά βήματα.

Το πρώτο, είναι η διασφάλιση της συνταγματικότητας των περιορισμών στο δικαίωμα ψήφου που ζήτησε και πέτυχε να υπάρχει το ΚΚΕ, μέσω της αναθεώρησης του άρθρου 54 του Συντάγματος. Κυβερνητικά στελέχη που γνωρίζουν το θέμα αναφέρουν πως το άρθρο 54 «θα αναθεωρηθεί κατά τρόπο ώστε να καταστεί αρκετά ευρύχωρο για να διευκολύνει κατά την πρόοδο του χρόνου την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή των Ελλήνων του εξωτερικού». «Υπάρχει συναίνεση σε αυτό» προσθέτουν.  Αμέσως μετά,  θα ακολουθήσει η σύνταξη και η κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή. Με την ψήφισή του, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς υπολογισμούς, περίπου 407.000 πολίτες που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό θα μπορούν να ψηφίσουν στον τόπο κατοικίας τους.
Εγινε ένα θετικό βήμα αλλά ακόμα δεν είναι ασφαλές». Αυτή είναι η γενική εκτίμηση που υπάρχει μετά «τη συμφωνία των τεσσάρων σημείων» που επετεύχθη στη διακομματική επιτροπή για την ψήφο των Ελλήνων της Διασποράς, η οποία, όπως όλα δείχνουν, φαίνεται να επιλύει ένα ανοιχτό, από το 2001, ζήτημα. Μένει να γίνουν άλλα δύο σημαντικά βήματα.

Το πρώτο, είναι η διασφάλιση της συνταγματικότητας των περιορισμών στο δικαίωμα ψήφου που ζήτησε και πέτυχε να υπάρχει το ΚΚΕ, μέσω της αναθεώρησης του άρθρου 54 του Συντάγματος. Κυβερνητικά στελέχη που γνωρίζουν το θέμα αναφέρουν πως το άρθρο 54 «θα αναθεωρηθεί κατά τρόπο ώστε να καταστεί αρκετά ευρύχωρο για να διευκολύνει κατά την πρόοδο του χρόνου την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συμμετοχή των Ελλήνων του εξωτερικού». «Υπάρχει συναίνεση σε αυτό» προσθέτουν.

Αμέσως μετά,  θα ακολουθήσει η σύνταξη και η κατάθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή. Με την ψήφισή του, σύμφωνα με τους κυβερνητικούς υπολογισμούς, περίπου 407.000 πολίτες που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό θα μπορούν να ψηφίσουν στον τόπο κατοικίας τους.

Διάθεση να υπάρξει λύση

Η επίτευξη συμφωνίας ήταν εξαρχής ο στόχος του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αυτό ήταν και το μήνυμα που μετέδωσε στους άλλους πολιτικούς αρχηγούς, ότι «θέλω να λυθεί το ζήτημα και όχι να πάμε σε μάχη για το ποιος φταίει που δεν βρέθηκε λύση». Η επίλυση του ζητήματος ήταν η γραμμή με την οποία προσήλθε στις συζητήσεις της διακομματικής επιτροπής ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος που είχε την οδηγία να κάνει τις απαιτούμενες υποχωρήσεις.  «Δεν εμφανιστήκαμε με τη λογική «όλα η τίποτα»» αναφέρουν συνεργάτες του Πρωθυπουργού.  Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι χαρακτηριστικό παράδειγμα της διάθεσης του Κυριάκου Μητσοτάκη να υπάρξει λύση είναι η υποχώρηση στο θέμα της επιστολικής ψήφου. Το Μέγαρο Μαξίμου, όταν έγινε σαφές ότι η επιμονή του σε αυτό το ζήτημα θα οδηγούσε σε ναυάγιο την όλη προσπάθεια, διάλεξε, όπως λέγεται, «τον συμβιβασμό, ώστε να μην παραπεμφθεί το ζήτημα στις καλένδες».

Χαμένος ο ΣΥΡΙΖΑ

Η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι, παρά τις υποχωρήσεις σε ζητήματα που θα διευκόλυναν επί της ουσίας τη συμμετοχή των Ελλήνων του εξωτερικού στην εκλογική διαδικασία, όπως η επιστολική ψήφος, έχει κερδίσει, στα σημεία έστω, τις εντυπώσεις. Οπως λέγεται, «ο κ. Μητσοτάκης πέτυχε εκεί που κανένας άλλος δεν τα κατάφερε.  Το μείζον, και το καταφέρνει, είναι  να διασφαλιστεί η διευκόλυνση της συμμετοχής τους στην εκλογική διαδικασία». Ωστόσο, τόσο το πρωθυπουργικό επιτελείο όσο και ο υπουργός Εσωτερικών κρατούν χαμηλούς τόνους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Θεοδωρικάκος έσπευσε να πιστώσει την επίτευξη της συμφωνίας και στα άλλα κόμματα. Αλλωστε, στο πρωθυπουργικό επιτελείο υπάρχει η εκτίμηση ότι ήδη  η κοινή γνώμη πιστώνει στην κυβέρνηση την προσπάθεια εξεύρεσης λύσης ενώ, όπως λέγεται, «από την όλη διαδικασία βγαίνει χαμένος ο ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή ο βασικότερος αντίπαλός μας». Ο Αλέξης Τσίπρας, αναφέρουν συνεργάτες του Πρωθυπουργού, «κινήθηκε αρχικά με στόχο να τορπιλίσει τη συμφωνία. Προσπάθησε να προσεταιριστεί το ΚΚΕ, ώστε να μη συγκεντρωθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία των 200. Οταν είδε ότι ούτε αυτό γίνεται, προσπάθησε να οικειοποιηθεί πρωτοβουλίες του ΚΚΕ και εν τέλει αναγκάστηκε να δεχθεί την κυβερνητική πρόταση, προκειμένου να μην απομονωθεί πολιτικά».

Οι χαμηλοί τόνοι κρίνονται απαραίτητοι και για δύο άλλους λόγους. Ο πρώτος είναι ότι ο νόμος δεν έχει ακόμα ψηφιστεί. Ο δεύτερος και σημαντικότερος είναι ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να μεταδώσει στα άλλα κόμματα την εικόνα ότι επιχειρεί να αξιοποιήσει για το δικό της, στενό κομματικό όφελος μια συναινετική διαδικασία.

Τα επόμενα ζητήματα

Αλλωστε το ζητούμενο αυτής της «άσκησης  συναίνεσης», όπως χαρακτηρίζει το Μέγαρο Μαξίμου την όλη διαδικασία, δεν εξαντλείται στον νόμο για την ψήφο των αποδήμων. Συναίνεση απαιτούν τα επόμενα μεγάλα ζητήματα που βρίσκονται στην ατζέντα του κ. Μητσοτάκη, η εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας και ο νέος εκλογικός νόμος. Και σε αυτά θα κριθεί το στοίχημα του κ. Μητσοτάκη να εδραιώσει τη θέση του στο κεντρώο ακροατήριο που τον ακολούθησε στις εκλογές του Ιουλίου.

Ο εκλογικός νόμος και η παγίδα στον Τσίπρα

Παρά τη συμφωνία για την ψήφο των αποδήμων, η προσπάθεια συνεννόησης ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις του τόπου γύρω από ζητήματα που έχουν και εθνική διάσταση, όπως αυτά της αναθεώρησης του Συντάγματος, της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και του νέου εκλογικού νόμου, δεν είναι εύκολη, τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά και αυτό το γνωρίζουν καλά στο Μέγαρο Μαξίμου. Για παράδειγμα, στο μέτωπο του εκλογικού νόμου, η κυβέρνηση χρειάζεται και πάλι 200 ψήφους, ώστε ο νέος νόμος να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές. Ομως, από το καλάθι της συναίνεσης για τους απόδημους θα πρέπει αυτόματα να αφαιρεθούν οι ψήφοι του ΚΚΕ, άρα οι 200 δεν βγαίνουν και η κυβέρνηση, ακόμα και στην περίπτωση που συμφωνήσει με το Κίνημα Αλλαγής, έχει δηλώσει ότι δεν θα προχωρήσει σε αναθεώρηση του άρθρου του Συντάγματος, ώστε ο νέος εκλογικός νόμος να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές. Συνεπώς, όπως λέγεται, το μόνο ζητούμενο στο μέτωπο αυτό είναι ο χρόνος που θα επιλέξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να «κάψει» την απλή αναλογική, οδηγώντας, όπως υπολογίζει το Μέγαρο Μαξίμου, τον Αλέξη Τσίπρα σε δύο ακόμα διαδοχικές ήττες και… περιπέτειες. Στους σχεδιασμούς αυτούς έχει ήδη αντιδράσει η Χαριλάου Τρικούπη, προειδοποιώντας τον κ. Μητσοτάκη ότι «μπορεί να πέσει στον λάκκο που σκάβει για τους άλλους».

Οι δυσκολίες στην επιλογή Προέδρου της Δημοκρατίας

Περίπλοκη, όσον αφορά την ύπαρξη συμφωνίας, είναι η επιλογή του προσώπου για την προεδρία της Δημοκρατίας. Στο τραπέζι, επισήμως, υπάρχει μόνο μια πρόταση, αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, για επανεκλογή του Προκόπη Παυλόπουλου που έχει στόχο να πιέσει πολιτικά τον κ. Μητσοτάκη. Η αποδοχή της πρότασης θα εξασφάλιζε ευρεία πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά ο κ. Μητσοτάκης δεν είχε ψηφίσει τον κ. Παυλόπουλο στην πρώτη εκλογή του.  Πάντως, όπως φάνηκε από τη συζήτηση που είχε με τη Φώφη Γεννηματά, προσανατολίζεται σε ένα πρόσωπο το οποίο μπορεί να συμβολίσει όχι μόνο την ενότητα αλλά και την είσοδο της Ελλάδας σε μια νέα εποχή.

Η επίτευξη συμφωνίας ήταν εξαρχής ο στόχος του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αυτό ήταν και το μήνυμα που μετέδωσε στους άλλους πολιτικούς αρχηγούς, ότι «θέλω να λυθεί το ζήτημα και όχι να πάμε σε μάχη για το ποιος φταίει που δεν βρέθηκε λύση». Η επίλυση του ζητήματος ήταν η γραμμή με την οποία προσήλθε στις συζητήσεις της διακομματικής επιτροπής ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος που είχε την οδηγία να κάνει τις απαιτούμενες υποχωρήσεις.  «Δεν εμφανιστήκαμε με τη λογική «όλα η τίποτα»» αναφέρουν συνεργάτες του Πρωθυπουργού.  Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι χαρακτηριστικό παράδειγμα της διάθεσης του Κυριάκου Μητσοτάκη να υπάρξει λύση είναι η υποχώρηση στο θέμα της επιστολικής ψήφου. Το Μέγαρο Μαξίμου, όταν έγινε σαφές ότι η επιμονή του σε αυτό το ζήτημα θα οδηγούσε σε ναυάγιο την όλη προσπάθεια, διάλεξε, όπως λέγεται, «τον συμβιβασμό, ώστε να μην παραπεμφθεί το ζήτημα στις καλένδες».

Χαμένος ο ΣΥΡΙΖΑ

Η εκτίμηση που υπάρχει είναι ότι, παρά τις υποχωρήσεις σε ζητήματα που θα διευκόλυναν επί της ουσίας τη συμμετοχή των Ελλήνων του εξωτερικού στην εκλογική διαδικασία, όπως η επιστολική ψήφος, έχει κερδίσει, στα σημεία έστω, τις εντυπώσεις. Οπως λέγεται, «ο κ. Μητσοτάκης πέτυχε εκεί που κανένας άλλος δεν τα κατάφερε.  Το μείζον, και το καταφέρνει, είναι  να διασφαλιστεί η διευκόλυνση της συμμετοχής τους στην εκλογική διαδικασία». Ωστόσο, τόσο το πρωθυπουργικό επιτελείο όσο και ο υπουργός Εσωτερικών κρατούν χαμηλούς τόνους. Δεν είναι τυχαίο ότι ο κ. Θεοδωρικάκος έσπευσε να πιστώσει την επίτευξη της συμφωνίας και στα άλλα κόμματα. Αλλωστε, στο πρωθυπουργικό επιτελείο υπάρχει η εκτίμηση ότι ήδη  η κοινή γνώμη πιστώνει στην κυβέρνηση την προσπάθεια εξεύρεσης λύσης ενώ, όπως λέγεται, «από την όλη διαδικασία βγαίνει χαμένος ο ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή ο βασικότερος αντίπαλός μας». Ο Αλέξης Τσίπρας, αναφέρουν συνεργάτες του Πρωθυπουργού, «κινήθηκε αρχικά με στόχο να τορπιλίσει τη συμφωνία. Προσπάθησε να προσεταιριστεί το ΚΚΕ, ώστε να μη συγκεντρωθεί η απαιτούμενη πλειοψηφία των 200. Οταν είδε ότι ούτε αυτό γίνεται, προσπάθησε να οικειοποιηθεί πρωτοβουλίες του ΚΚΕ και εν τέλει αναγκάστηκε να δεχθεί την κυβερνητική πρόταση, προκειμένου να μην απομονωθεί πολιτικά».

Οι χαμηλοί τόνοι κρίνονται απαραίτητοι και για δύο άλλους λόγους. Ο πρώτος είναι ότι ο νόμος δεν έχει ακόμα ψηφιστεί. Ο δεύτερος και σημαντικότερος είναι ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να μεταδώσει στα άλλα κόμματα την εικόνα ότι επιχειρεί να αξιοποιήσει για το δικό της, στενό κομματικό όφελος μια συναινετική διαδικασία.

Τα επόμενα ζητήματα

Αλλωστε το ζητούμενο αυτής της «άσκησης  συναίνεσης», όπως χαρακτηρίζει το Μέγαρο Μαξίμου την όλη διαδικασία, δεν εξαντλείται στον νόμο για την ψήφο των αποδήμων. Συναίνεση απαιτούν τα επόμενα μεγάλα ζητήματα που βρίσκονται στην ατζέντα του κ. Μητσοτάκη, η εκλογή νέου Προέδρου της Δημοκρατίας και ο νέος εκλογικός νόμος. Και σε αυτά θα κριθεί το στοίχημα του κ. Μητσοτάκη να εδραιώσει τη θέση του στο κεντρώο ακροατήριο που τον ακολούθησε στις εκλογές του Ιουλίου.

Ο εκλογικός νόμος και η παγίδα στον Τσίπρα

Παρά τη συμφωνία για την ψήφο των αποδήμων, η προσπάθεια συνεννόησης ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις του τόπου γύρω από ζητήματα που έχουν και εθνική διάσταση, όπως αυτά της αναθεώρησης του Συντάγματος, της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και του νέου εκλογικού νόμου, δεν είναι εύκολη, τα δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά και αυτό το γνωρίζουν καλά στο Μέγαρο Μαξίμου. Για παράδειγμα, στο μέτωπο του εκλογικού νόμου, η κυβέρνηση χρειάζεται και πάλι 200 ψήφους, ώστε ο νέος νόμος να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές. Ομως, από το καλάθι της συναίνεσης για τους απόδημους θα πρέπει αυτόματα να αφαιρεθούν οι ψήφοι του ΚΚΕ, άρα οι 200 δεν βγαίνουν και η κυβέρνηση, ακόμα και στην περίπτωση που συμφωνήσει με το Κίνημα Αλλαγής, έχει δηλώσει ότι δεν θα προχωρήσει σε αναθεώρηση του άρθρου του Συντάγματος, ώστε ο νέος εκλογικός νόμος να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές. Συνεπώς, όπως λέγεται, το μόνο ζητούμενο στο μέτωπο αυτό είναι ο χρόνος που θα επιλέξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να «κάψει» την απλή αναλογική, οδηγώντας, όπως υπολογίζει το Μέγαρο Μαξίμου, τον Αλέξη Τσίπρα σε δύο ακόμα διαδοχικές ήττες και… περιπέτειες. Στους σχεδιασμούς αυτούς έχει ήδη αντιδράσει η Χαριλάου Τρικούπη, προειδοποιώντας τον κ. Μητσοτάκη ότι «μπορεί να πέσει στον λάκκο που σκάβει για τους άλλους».

Οι δυσκολίες στην επιλογή Προέδρου της Δημοκρατίας

Περίπλοκη, όσον αφορά την ύπαρξη συμφωνίας, είναι η επιλογή του προσώπου για την προεδρία της Δημοκρατίας. Στο τραπέζι, επισήμως, υπάρχει μόνο μια πρόταση, αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, για επανεκλογή του Προκόπη Παυλόπουλου που έχει στόχο να πιέσει πολιτικά τον κ. Μητσοτάκη. Η αποδοχή της πρότασης θα εξασφάλιζε ευρεία πλειοψηφία στη Βουλή, αλλά ο κ. Μητσοτάκης δεν είχε ψηφίσει τον κ. Παυλόπουλο στην πρώτη εκλογή του.  Πάντως, όπως φάνηκε από τη συζήτηση που είχε με τη Φώφη Γεννηματά, προσανατολίζεται σε ένα πρόσωπο το οποίο μπορεί να συμβολίσει όχι μόνο την ενότητα αλλά και την είσοδο της Ελλάδας σε μια νέα εποχή.

ΤΟ ΒΗΜΑ