Τρίτη, 17 Δεκεμβρίου, 2019
Είναι καιρός να επανεξετάσουμε τη στρατιωτική εξάρτηση της Αμερικής από την Τουρκία. Ας ξεκινήσουμε ειδοποιώντας την Aγκυρα πως οι ΗΠΑ θα μεταφέρουν τους στρατιωτικούς τους πόρους από την τουρκική αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ.Γιατί; Εξάλλου, η Τουρκία είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ και ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επαινέσει δημοσίως τον πρόεδρό της ουκ ολίγες φορές, και ακόμα μία φορά πρόσφατα, κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο. Ωστόσο, τον περασμένο μήνα, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε πως η Αγκυρα εξετάζει μία ακόμη, νέα στρατιωτική επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία κατά των Κούρδων.
Η δήλωση αυτή έρχεται μόλις λίγες ημέρες αφότου ο πρόεδρος Τραμπ έλαβε διαβεβαιώσεις από τον Τούρκο ομόλογό του στον Λευκό Οίκο, σύμφωνα με τις οποίες η Αγκυρα «θα συνεχίσει να τηρεί τις δεσμεύσεις της» αναφορικά με τη διαμεσολάβηση της κατάπαυσης του πυρός. Η τελευταία ανακοίνωση του Τσαβούσογλου, λοιπόν, είναι το έσχατο παράδειγμα της τουρκικής διπροσωπίας, η οποία προσθέτει μεγαλύτερη βαρύτητα στο επιχείρημα που θέλει τις ΗΠΑ να μην εμπιστεύονται την Αγκυρα ως σύμμαχο.
Τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει ολοένα και πιο εμφανές πως η Τουρκία λειτουργεί ενάντια στα αμερικανικά συμφέροντα στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο. Παρεμπόδισε αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, ανέκαμψε την πρόοδο στις μακροχρόνιες κυπριακές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις το 2014 και το 2017 και –παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις– αγόρασε και παρέλαβε το ρωσικό σύστημα αεροπορικής άμυνας S-400, το οποίο αποτελεί σοβαρή απειλή για το ΝΑΤΟ και την ασφάλεια των ΗΠΑ. Σε απάντηση, η Ουάσιγκτον ανέστειλε την Τουρκία από το πρόγραμμα εταίρων των αεροσκαφών F-35.
Οταν ρωτήθηκε για τις αυξανόμενες ανησυχίες για την ασφάλεια των πυρηνικών όπλων, υπό το φως των επιδεινούμενων δεσμών μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας, η πρώην γραμματέας της αεροπορίας, Ντέμπορα Λι Τζέιμς, σημείωσε πως –υποθετικά– εάν τα όπλα αυτά χρειάζονταν μετεγκατάσταση, η απομάκρυνσή τους από το Ιντσιρλίκ θα ήταν μια «πολύπλοκη διαδικασία, που θα απαιτούσε διαπραγματεύσεις με ένα νέο κράτος».
Παρ’ όλα αυτά, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη μεταφορά αυτών των όπλων σε μια πιο σταθερή και ασφαλή ευρωπαϊκή υποδομή, όπως η αεροπορική βάση Αβιάνο της Ιταλίας. Δεν υπάρχει, εξάλλου, στρατηγική αναγκαιότητα για τη διατήρηση ενός πυρηνικού οπλοστασίου στην Τουρκία, καθώς οι ΗΠΑ διαθέτουν άλλες πυρηνικές δυνάμεις για να αποτρέψουν τη Ρωσία. Δεύτερον, η Ουάσιγκτον πρέπει να μεταφέρει την 39η πτέρυγα και τις διάφορες υποστηρικτικές λειτουργίες της. H Κύπρος και η Ελλάδα αποτελούν εξαιρετικές εναλλακτικές λύσεις. Στην πρώτη, η αεροπορική βάση του Ακρωτηρίου είναι ήδη έδρα της βασιλικής πολεμικής αεροπορίας του Ηνωμένου Βασιλείου και διαθέτει διαδρόμους και εγκαταστάσεις παρόμοιες με το Ιντσιρλίκ. Επιπλέον, βρίσκεται κοντά στο «θέατρο» της Μέσης Ανατολής, αλλά με το πρόσθετο πλεονέκτημα πως ταυτόχρονα βρίσκεται σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η επιλογή της Κύπρου θα στείλει επίσης στην Τουρκία ένα σαφές μήνυμα πως οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον διατεθειμένες να ανεχθούν την παράνομη διερεύνηση της πετρελαϊκής δραστηριότητας και τη μόνιμη ναυτική παρενόχληση από πλευράς Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ.
Οσον αφορά την Ελλάδα, έχω εξηγήσει προηγουμένως πως η Αθήνα τοποθετείται ως το «νέο νοτιοανατολικό προπύργιο του ΝΑΤΟ, φιλοξενώντας με ενθουσιασμό ασκήσεις συμμαχιών και καθιστώντας τη ναυτική βάση της στην Κρήτη διαθέσιμη στις Ηνωμένες Πολιτείες». Αυτό δεν έχει περάσει απαρατήρητο στην Ουάσιγκτον και, στις αρχές Οκτωβρίου, τα δύο έθνη υπέγραψαν μια νέα συμφωνία αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας, η οποία περιγράφει τις θεμελιώδεις πτυχές της ελληνοαμερικανικής σχέσης ασφάλειας. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης εκείνη την εποχή ανέφεραν πως οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδίαζαν να επεκτείνουν τη ναυτική βάση του κόλπου της Σούδας, που χρησιμοποιείται από τον 6ο στόλο του αμερικανικού ναυτικού, καθώς και να δημιουργήσουν περαιτέρω βάσεις για ελικόπτερα και αεροσκάφη.
Παράλληλα με αυτό, υπάρχει και η κάλυψη των ελληνικών εφημερίδων τον Μάρτιο του 2018, σύμφωνα με την οποία ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, Γουές Μίτσελ, συζήτησε τη δυνατότητα μετεγκατάστασης ενός «σημαντικού τμήματος» στρατιωτικών πόρων από το Ιντσιρλίκ στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Αθήνα.
Πέρα από τα νέα σχέδια επέκτασης των στρατιωτικών βάσεων στην Ελλάδα, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι υπάρχουν ήδη διαθέσιμες διευκολύνσεις για την άμεση μεταφορά των αμερικανικών αεροπορικών πόρων από την Τουρκία. Πρώτον, υπάρχει η Ελληνική Βάση Πολεμικής Αεροπορίας Λάρισας, στην οποία λειτουργούσαν προσωρινά τα αμερικανικά UAV MQ-9 Reaper από το 2018 έως το 2019. Δεύτερον, διαθέσιμες είναι επίσης οι δύο κοντινές, μικρότερες βάσεις του Στεφανοβικείου και του Βόλου. Η πρώτη στεγάζει διάφορα αμερικανικά ελικόπτερα που χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικές αποστολές, ενώ, από τον Φεβρουάριο, η δεύτερη φιλοξενεί 350 Αμερικανούς στρατιώτες. Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδιάζουν να «δημιουργήσουν νέα βάση ναυτικών και αεροπορικών δυνάμεων στην Αλεξανδρούπολη για να προμηθεύσουν τους ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους της περιοχής, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία».
Οσοι ανησυχούν πως η μετακίνηση πόρων από το Ιντσιρλίκ θα μπορούσε να αποικοδομήσει τις σχέσεις μεταξύ της Αγκυρας και της Ουάσιγκτον, θα πρέπει να θυμηθούν ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη μεταφέρει μερικά στρατιωτικά μέσα και έχουν επίσης ξεκινήσει να μειώνουν τον αριθμό των συγγενών των στρατιωτικών που διαμένουν στην τουρκική βάση από τις αρχές του περασμένου έτους. Επιπλέον, η Γερμανία –ένας σημαντικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ– απέσυρε τις δυνάμεις της από το Ιντσιρλίκ και τις μετέφερε στην Ιορδανία, καθώς οι Τούρκοι επέβαλαν περιορισμούς στις πτήσεις.
Εντέλει, η εγκατάλειψη του Ιντσιρλίκ ελαχιστοποιεί την πιθανότητα η επιδείνωση του τουρκικού αντιαμερικανισμού να θέσει σε κίνδυνο τις κρίσιμες αποστολές των ΗΠΑ στην περιοχή. Επιπλέον, θα καταστήσει επίσης σαφές στην Αγκυρα πως οι ενέργειές της όχι μόνο έχουν θέσει σε κίνδυνο τη διπλωματική σχέση της με την Ουάσιγκτον, αλλά φέρουν πλέον και πραγματικό κόστος.
* Ο κ. Charles Wald, πρώην επικεφαλής Ευρωπαϊκής Στρατιωτικής Διοίκησης στην Ευρώπη, είναι σήμερα μέλος του Εβραϊκού Ινστιτούτου Εθνικής Ασφάλειας της Αμερικής (JINSA).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου