Δευτέρα, 30 Δεκεμβρίου, 2019
Προσκύνημα της ομογενούς από το Ιράν Ελλης Αντωνιάδου στον τάφο του Σάχη στο Κάιρο. Η κ. Αντωνιάδου είναι παιδική φίλη της χήρας του Σάχη. Φωτογραφία: Ευγενική παραχώρηση της κας Ελλης Αντωνιάδου στο «Γυναίκα» του «Εθνικού Κήρυκα».
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Μία πτυχή της ιστορίας που καθόρισε τις σχέσεις των ΗΠΑ με το Ιράν περιγράφει δημοσίευμα της «New York Times». Συγκεκριμένα, αναφέρει πως ένας διευθυντής της Chase Bank βοήθησε τον έκπτωτο Σάχη της Περσίας να εισέλθει στις ΗΠΑ, πυροδοτώντας στη συνέχεια αντίποινα του νέου ισλαμικού καθεστώτος του Ιράν στην αμερικανική πρεσβεία της Τεχεράνης, γεγονός που καταδίκασε την προεδρία Κάρτερ.
Ειδικότερα, όπως γράφει η εφημερίδα, ένα φθινοπωρινό βράδυ, πριν 40 χρόνια, ένα ταλαιπωρημένο τζετ «Gulfstream II» προσγειώθηκε στο Fort Lauderdale της Φλόριδας, μεταφέροντας έναν βασιλικό αλλά άρρωστο επιβάτη που κανείς δεν περίμενε.
Επιβαίνοντες ήταν ένας Ρεπουμπλικανός πολιτικός εν ενεργεία, Ιρανοί στρατιωτικοί αξιωματικοί, τέσσερα υπερδραστήρια σκυλιά που μύριζαν και ο Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί, ο πρόσφατα εκθρονιστείς Σάχης του Ιράν.
Οταν το αεροσκάφος ακινητοποιήθηκε, ο μόνος που περίμενε να παραλάβει τον πρώην μονάρχη ήταν ένα ανώτερο στέλεχος της τράπεζας Chase Manhattan Bank, η οποία όχι μόνο δραστηριοποιήθηκε στον Λευκό Οίκο για να δεχτεί τον πρώην Σάχη αλλά είχε κανονίσει βίζες για τη συνοδεία του, έψαξε ιδιωτικά σχολεία και επαύλεις για την οικογένειά του και βοήθησε να σταλεί το Gulfstream για να τον παραλάβει και να τον φέρει στις ΗΠΑ.
«Ο αετός προσγειώθηκε» είπε ο Τζόζεφ Β. Ριντ ο νεότερος (Joseph V. Reed Jr.), ο προσωπάρχης του επικεφαλής της τράπεζας Ντέιβιντ Ροκφέλερ (David Rockefeller) στην εορταστική συνάντηση στην τράπεζα το επόμενο πρωί.
Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες, στις 4 Νοεμβρίου 1979, σε αντίποινα για την είσοδο του Σάχη στις ΗΠΑ, οι επαναστατημένοι Ιρανοί φοιτητές κατέλαβαν την αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη -αλλά και την Ουάσιγκτον- κρατώντας πάνω από 50 Αμερικανούς ομήρους για 444 ημέρες.
Ο Σάχης, ο στενότερος σύμμαχος των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο, διέφυγε από την Τεχεράνη τον Ιανουάριο του 1979 εξαιτίας της εξέγερσης κατά της 38χρονης «σιδερένιας» εξουσίας του. Φιλελεύθεροι, αριστεροί και θρησκευόμενοι συντηρητικοί διαδήλωναν εναντίον του. Απεργίες και συλλαλητήρια είχαν αποκλείσει την Τεχεράνη και οι δυνάμεις ασφαλείας έχαναν τον έλεγχο.
Ο Σάχης επεδίωξε άσυλο στην Αμερική. Αλλά ο πρόεδρος Κάρτερ, ελπίζοντας να σφυρηλατήσει δεσμούς με το νέο καθεστώς που έβγαινε μέσα από το χάος και ανήσυχος για την ασφάλεια της πρεσβείας στην Τεχεράνη, του αρνήθηκε την είσοδο κατά τους πρώτους δέκα μήνες της εξορίας του. Ακόμη και για την ιατρική του θεραπείας τον δέχθηκε απρόθυμα.
Τώρα ένα απόρρητο έγγραφο που αποχαρακτηρίστηκε πρόσφατα από τα γραφεία του Ροκφέλερ, δείχνει με γλαφυρή λεπτομέρεια το πώς η τράπεζα Chase Manhattan και ο επικεφαλής της δούλεψαν στα παρασκήνια να πείσουν την κυβέρνηση Κάρτερ να δεχθεί τον Σάχη, που ήταν ένας από τους πλέον επικερδείς πελάτες της.
Για τον κ. Κάρτερ, για τις ΗΠΑ και τη Μέση Ανατολή ήταν μία εμπρηστική απόφαση.
Η επακόλουθη κρίση ομήρων επέτρεψε στον Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί να εδραιώσει τη θεοκρατική του εξουσία και να ξεκινήσει την επί τέσσερις δεκαετίες σύγκρουση μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης, η οποία εξακολουθεί να στροβιλίζει την περιοχή και να βοηθήσει τον Ρόναλντ Ρέιγκαν να πάρει τον Λευκό Οίκο. Για τους Αμερικανούς πολιτικούς, το Ιράν έγινε παραβολή σχετικά με τους πολιτικούς κινδύνους κατά την πτώση ενός φίλου ισχυρού ανδρός.
Παρόλο που ο κ. Κάρτερ διαμαρτυρόταν δημοσίως την εποχή εκείνη για την εκστρατεία εκφοβισμού, δεν ειπώθηκε ποτέ η πλήρης ιστορία πίσω από τα παρασκήνια – που περιγράφεται στα έγγραφα που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα.
Η ομάδα του Ροκφέλερ ονόμασε την επιχείρηση «Εργο Αετός» από το κωδικό όνομα που είχε δοθεί στον Σάχη.
Χρησιμοποιώντας δίκτυα εξουσίας που εκτείνονται βαθιά μέσα στον Λευκό Οίκο, ο Ροκφέλερ κινητοποίησε μια φάλαγγα γηραιότερων πολιτικών. Αυτή, περιελάμβανε τον πρώην ΥΠΕΞ Χένρι Κίσινγκερ που ήταν και επικεφαλής της συμβουλευτικής επιτροπής της Chase. Τον Τζον ΜακΚλόι (John McCloy) πρώην επίτροπο της κατεχόμενης Γερμανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σύμβουλο οκτώ προέδρων καθώς και μελλοντικός επικεφαλής της Chase. Ενα εκτελεστικό μέλος της τράπεζας και πρώην πράκτορας της CIA, τον Αρχιμπαλντ Β. Ρούζβελτ τον νεότερο (Archibald B. Roosevelt Jr), του οποίου ο ξάδερφος, πράκτορας Kέρμιτ Ρούζβελτ ο Νεότερος (Kermit Roosevelt Jr), είχε οργανώσει ένα πραξικόπημα το 1953 για να παραμείνει στην εξουσία ο Σάχης και τέλος ο πρώην διευθυντής της CIA και πρώην πρέσβης στο Ιράν Ρίτσαρντ Χελμς (Richard Helms).
Ο Τσαρς Φράνσις (Charles Francis), βετεράνος δημοσίων σχέσεων που είχε εργαστεί για την τράπεζα έφερε τα έγγραφα στην προσοχή της «ΝΥΤ».
Αρχεία του «Εργου Αετός» δωρήθηκαν στο πανεπιστήμιο Γέιλ (Yale ) από τον κ. Ριντ (Reed) τον επικεφαλής της επιχείρησης. Αλλά θεωρούσε το υλικό τόσο δυσφημιστικό για το αφεντικό του, που είχε δηλώσει ότι τα αρχεία θα παρέμεναν σφραγισμένα μέχρι τον θάνατο του Ροκφέλερ, το 2017, σε ηλικία 101 ετών. Ο Ριντ πέθανε το 2016.
Ορισμένες πληροφορίες μπορεί να ντροπιάζουν άλλους επίσης. Ενώ επικριτές του Κάρτερ συχνά τον κατηγορούσαν ως υπερβολικά προβληματισμένο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και, ως εκ τούτου, απέτυχε να υποστηρίξει τον Σάχη.
Ορισμένες πληροφορίες μπορεί να ντροπιάζουν άλλους επίσης. Ενώ επικριτές του Κάρτερ συχνά τον κατηγορούσαν ως υπερβολικά προβληματισμένο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και, ως εκ τούτου, απέτυχε να υποστηρίξει τον Σάχη.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου