ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Τρίτη, 21 Απριλίου, 2020
O Nίκολας Μπερνς, πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα μεταξύ 1997 και 2001, είναι σήμερα καθηγητής Διπλωματίας και Διεθνών Σχέσεων στη Σχολή Κένεντι του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και σύμβουλος στην εκστρατεία του Τζο Μπάιντεν για τον Λευκό Οίκο.
Παλιός γνώριμος και φίλος της Ελλάδας, καθώς διετέλεσε πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα μεταξύ 1997 και 2001, ο Νίκολας Μπερνς είναι σήμερα καθηγητής Διπλωματίας και Διεθνών Σχέσεων στη Σχολή Κένεντι του πανεπιστημίου Χάρβαρντ και σύμβουλος στην εκστρατεία του Τζο Μπάιντεν για τον Λευκό Οίκο. Από το σπίτι του στη Βοστώνη μίλησε στην «Κ» για τις αξιοσημείωτες επιδόσεις της Ελλάδας στην αντιμετώπιση της κρίσης, για την Ευρώπη, την Αμερική και τον πρόεδρο Τραμπ, αλλά και για την επιρροή της πανδημίας στην παγκόσμια ισορροπία ισχύος.
– Γνωρίζετε την Ελλάδα αρκετά καλά. Ποια είναι η γνώμη σας για τη διαχείριση της κρίσης από τη χώρα μας;
– Συνειδητοποιώ ότι αυτή η πανδημία ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη πρόκληση για την Ελλάδα, ιδίως καθώς συμπίπτει με την προσφυγική κρίση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Θαυμάζω, ωστόσο, τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη, και έχω εμπιστοσύνη στην ευφυΐα και στην ηγεσία του. Κατά την άποψή μου, η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει τώρα να ενεργήσει με τόλμη για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη της όπως η Ελλάδα μέσω «κορωνο-ομολόγων» ή άλλων πρωτοβουλιών.
– Πιστεύετε ότι βρισκόμαστε σε μια κρίση που είναι υπαρξιακή ιδίως για την Ευρωπαϊκή Ενωση;
– Ως φίλος της Ευρώπης, μου προξένησε εντύπωση να βλέπω πως καθένα από τα ευρωπαϊκά κράτη στράφηκε στο εσωτερικό του. Κατά μία έννοια, αυτό είναι κατανοητό καθώς η δημόσια υγεία αποτελεί εθνική ευθύνη στην Ευρώπη. Οι κυβερνήσεις είχαν την υποχρέωση να διασώσουν πρώτα τους δικούς τους πολίτες. Η Ε.Ε. φάνηκε να βρίσκεται στο περιθώριο κατά την πρώτη φάση της κρίσης. Αλλά θα είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στη δεύτερη φάση, καθώς ανοίγουν ξανά οι οικονομίες. Η Ε.Ε. πρέπει να ενεργήσει αποφασιστικά και, μαζί με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να στηρίξει τις οικονομίες των κρατών-μελών.
– Εμπιστεύεστε τον Ντόναλντ Τραμπ για να οδηγήσει την Αμερική και τον κόσμο έξω από την κρίση;
– Ο πρόεδρος Τραμπ έχει αποδείξει ότι είναι ανίκανος για ισχυρή, ήρεμη, αποφασιστική ηγεσία. Εχει πολιτικοποιήσει υπερβολικά την κρίση. Δεν είναι αποτελεσματικός παγκόσμιος ηγέτης. Θα πρέπει να συνεργάζεται πολύ πιο στενά με την Ε.Ε., τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ιαπωνία, την Κίνα, την Ινδία και άλλα κράτη για να δημιουργήσει μια πιο αποτελεσματική παγκόσμια απάντηση στην κρίση.
– Εσείς, προσωπικά, πώς αισθάνεστε που ξαφνικά ζείτε υπό καθεστώς αυστηρών περιορισμών; Μήπως αρχίζει μια νέα σκοτεινή εποχή;
– Αυτή η κρίση είναι μία από τις πρώτες στην Ιστορία που επηρεάζει κάθε άνθρωπο στη γη. Η πανδημία και η οικονομική κρίση είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε με σιγουριά, ίσως χρειαστεί να ζήσουμε με την πανδημία έως το 2021, όταν, ελπίζουμε ότι θα είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο για τα 7,7 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο να μπούμε σε μια νέα σκοτεινή εποχή. Εάν μπορέσουμε διεθνώς να συνδυάσουμε προσπάθειες και να διαχειριστούμε από κοινού τις διαθέσιμες δυνατότητες, τότε μπορούμε να νικήσουμε την πανδημία. Ακόμα, σε προσωπικό επίπεδο, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, μπορούμε να βρούμε έμπνευση και θάρρος στους γιατρούς, στις νοσοκόμες, στους εργαζομένους στα νοσοκομεία και στους δημόσιους υπαλλήλους. Ο αδελφός μου και οι δύο ανιψιές μου είναι γιατροί σε νοσοκομεία της Βοστώνης. Ολοι όσοι εργάζονται στα νοσοκομεία, γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό, με εμπνέουν καθώς τους βλέπω να αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή για όλους μας. Εάν παραμείνουμε ενωμένοι στις χώρες μας, αλλά και παγκοσμίως, θα βγούμε από την κρίση για να ξαναχτίσουμε έναν καλύτερο κόσμο.
– Πώς η πανδημία επηρεάζει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό ισχύος;
– Η Κίνα κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι «φύτεψαν» τον ιό στη Γουχάν. Αυτό είναι ένα εξόφθαλμο ψέμα. Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος Τραμπ και ο υπουργός Εξωτερικών Πομπέο ονόμασαν τον ιό «Γουχάν» ή «Κινεζικός Ιός». Και οι δύο κυβερνήσεις πρέπει να παραμερίσουν την αντιπαλότητά τους και να συνεργαστούν. Επιπλέον, ο πρόεδρος Τραμπ και ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ θα πρέπει να συνεργαστούν με τα άλλα έθνη του G-20 στο πρώτο κύμα της κρίσης και να προετοιμαστούν για ένα πιθανό δεύτερο κύμα το φθινόπωρο ή στις αρχές του 2021. Διακυβεύονται πολλά και η αντιδικία ΗΠΑ-Κίνας δεν μπορεί να συνεχιστεί.
– Γνωρίζετε την Ελλάδα αρκετά καλά. Ποια είναι η γνώμη σας για τη διαχείριση της κρίσης από τη χώρα μας;
– Συνειδητοποιώ ότι αυτή η πανδημία ήταν μια εξαιρετικά δύσκολη πρόκληση για την Ελλάδα, ιδίως καθώς συμπίπτει με την προσφυγική κρίση στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Θαυμάζω, ωστόσο, τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη, και έχω εμπιστοσύνη στην ευφυΐα και στην ηγεσία του. Κατά την άποψή μου, η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει τώρα να ενεργήσει με τόλμη για να βοηθήσει τα κράτη-μέλη της όπως η Ελλάδα μέσω «κορωνο-ομολόγων» ή άλλων πρωτοβουλιών.
– Πιστεύετε ότι βρισκόμαστε σε μια κρίση που είναι υπαρξιακή ιδίως για την Ευρωπαϊκή Ενωση;
– Ως φίλος της Ευρώπης, μου προξένησε εντύπωση να βλέπω πως καθένα από τα ευρωπαϊκά κράτη στράφηκε στο εσωτερικό του. Κατά μία έννοια, αυτό είναι κατανοητό καθώς η δημόσια υγεία αποτελεί εθνική ευθύνη στην Ευρώπη. Οι κυβερνήσεις είχαν την υποχρέωση να διασώσουν πρώτα τους δικούς τους πολίτες. Η Ε.Ε. φάνηκε να βρίσκεται στο περιθώριο κατά την πρώτη φάση της κρίσης. Αλλά θα είναι ένας κρίσιμος παράγοντας στη δεύτερη φάση, καθώς ανοίγουν ξανά οι οικονομίες. Η Ε.Ε. πρέπει να ενεργήσει αποφασιστικά και, μαζί με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να στηρίξει τις οικονομίες των κρατών-μελών.
– Εμπιστεύεστε τον Ντόναλντ Τραμπ για να οδηγήσει την Αμερική και τον κόσμο έξω από την κρίση;
– Ο πρόεδρος Τραμπ έχει αποδείξει ότι είναι ανίκανος για ισχυρή, ήρεμη, αποφασιστική ηγεσία. Εχει πολιτικοποιήσει υπερβολικά την κρίση. Δεν είναι αποτελεσματικός παγκόσμιος ηγέτης. Θα πρέπει να συνεργάζεται πολύ πιο στενά με την Ε.Ε., τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ιαπωνία, την Κίνα, την Ινδία και άλλα κράτη για να δημιουργήσει μια πιο αποτελεσματική παγκόσμια απάντηση στην κρίση.
– Εσείς, προσωπικά, πώς αισθάνεστε που ξαφνικά ζείτε υπό καθεστώς αυστηρών περιορισμών; Μήπως αρχίζει μια νέα σκοτεινή εποχή;
– Αυτή η κρίση είναι μία από τις πρώτες στην Ιστορία που επηρεάζει κάθε άνθρωπο στη γη. Η πανδημία και η οικονομική κρίση είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και είναι δύσκολο να γνωρίζουμε με σιγουριά, ίσως χρειαστεί να ζήσουμε με την πανδημία έως το 2021, όταν, ελπίζουμε ότι θα είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο για τα 7,7 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο να μπούμε σε μια νέα σκοτεινή εποχή. Εάν μπορέσουμε διεθνώς να συνδυάσουμε προσπάθειες και να διαχειριστούμε από κοινού τις διαθέσιμες δυνατότητες, τότε μπορούμε να νικήσουμε την πανδημία. Ακόμα, σε προσωπικό επίπεδο, παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, μπορούμε να βρούμε έμπνευση και θάρρος στους γιατρούς, στις νοσοκόμες, στους εργαζομένους στα νοσοκομεία και στους δημόσιους υπαλλήλους. Ο αδελφός μου και οι δύο ανιψιές μου είναι γιατροί σε νοσοκομεία της Βοστώνης. Ολοι όσοι εργάζονται στα νοσοκομεία, γιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό, με εμπνέουν καθώς τους βλέπω να αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή για όλους μας. Εάν παραμείνουμε ενωμένοι στις χώρες μας, αλλά και παγκοσμίως, θα βγούμε από την κρίση για να ξαναχτίσουμε έναν καλύτερο κόσμο.
– Πώς η πανδημία επηρεάζει τον παγκόσμιο ανταγωνισμό ισχύος;
– Η Κίνα κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι «φύτεψαν» τον ιό στη Γουχάν. Αυτό είναι ένα εξόφθαλμο ψέμα. Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος Τραμπ και ο υπουργός Εξωτερικών Πομπέο ονόμασαν τον ιό «Γουχάν» ή «Κινεζικός Ιός». Και οι δύο κυβερνήσεις πρέπει να παραμερίσουν την αντιπαλότητά τους και να συνεργαστούν. Επιπλέον, ο πρόεδρος Τραμπ και ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ θα πρέπει να συνεργαστούν με τα άλλα έθνη του G-20 στο πρώτο κύμα της κρίσης και να προετοιμαστούν για ένα πιθανό δεύτερο κύμα το φθινόπωρο ή στις αρχές του 2021. Διακυβεύονται πολλά και η αντιδικία ΗΠΑ-Κίνας δεν μπορεί να συνεχιστεί.
– Είναι η Δύση λιγότερο ικανή για να αντιμετωπίσει μια πανδημία επειδή δεν μπορεί να περιορίσει τα ατομικά δικαιώματα με τον τρόπο που μπορεί να το κάνει η Κίνα;
– Η Κίνα θέλει να πιστεύουμε ότι μόνο οι αυταρχικές κυβερνήσεις μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά μια πανδημία. Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Η Νότιος Κορέα, η Ταϊβάν, η Νέα Ζηλανδία, η Ελλάδα, η Αυστρία, η Δανία και η Τσεχική Δημοκρατία τα πήγαν καλύτερα από τους περισσότερους γείτονές τους. Ολες αυτές οι χώρες είναι δημοκρατίες. Στις ΗΠΑ, οι Πολιτείες των ακτών του Ειρηνικού –η Καλιφόρνια, το Ορεγκον και η Πολιτεία της Ουάσιγκτον– όλες έφτασαν σε lockdown νωρίτερα από τις άλλες Πολιτείες και έχουν χαμηλότερα ποσοστά μόλυνσης και λιγότερους θανάτους. Οι δημοκρατίες μπορούν να αντιμετωπίσουν υγειονομικές κρίσεις. Απλώς απαιτούν καλή, ορθολογική ηγεσία. Στις ΗΠΑ, οι καλύτεροι ηγέτες μας είναι κυβερνήτες και δήμαρχοι και από τα δύο πολιτικά κόμματα. Ο πρόεδρος Τραμπ, από την άλλη πλευρά, είναι ασταθής, δεν είναι συγκεντρωμένος και έχει συνδέσει την κρίση πάρα πολύ με τις προεδρικές εκλογές μας. Είναι μια μεγάλη απογοήτευση.
– Πολιτισμοί έχουν καταρρεύσει λόγω μεταβολών στο περιβάλλον και στα οικοσυστήματα. Αντιμετωπίζει ο κόσμος συνολικά μια υπαρξιακή απειλή;
– Συμφωνώ ότι ολόκληρος ο κόσμος αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή κρίση στη δημόσια υγεία. Σε μόλις δύο δεκαετίες, έχουμε βιώσει τις πανδημίες SARS, H1N1 και Ebola πριν από τον COVID-19. Θα πρέπει να αναμένουμε άλλη μία πανδημία την επόμενη δεκαετία. Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε πολύ καλύτερα προετοιμασμένοι για να αντιδράσουμε την επόμενη φορά. Αυτό απαιτεί καλύτερη και πιο εστιασμένη παγκόσμια οργάνωση και σχεδιασμό, χρηματοδότηση και ηγεσία. Η κλιματική αλλαγή παραμένει μια άλλη προφανής υπαρξιακή πρόκληση. Ελπίζω οι ΗΠΑ να επανέλθουν στη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή.
– Η Κίνα θέλει να πιστεύουμε ότι μόνο οι αυταρχικές κυβερνήσεις μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά μια πανδημία. Αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια. Η Νότιος Κορέα, η Ταϊβάν, η Νέα Ζηλανδία, η Ελλάδα, η Αυστρία, η Δανία και η Τσεχική Δημοκρατία τα πήγαν καλύτερα από τους περισσότερους γείτονές τους. Ολες αυτές οι χώρες είναι δημοκρατίες. Στις ΗΠΑ, οι Πολιτείες των ακτών του Ειρηνικού –η Καλιφόρνια, το Ορεγκον και η Πολιτεία της Ουάσιγκτον– όλες έφτασαν σε lockdown νωρίτερα από τις άλλες Πολιτείες και έχουν χαμηλότερα ποσοστά μόλυνσης και λιγότερους θανάτους. Οι δημοκρατίες μπορούν να αντιμετωπίσουν υγειονομικές κρίσεις. Απλώς απαιτούν καλή, ορθολογική ηγεσία. Στις ΗΠΑ, οι καλύτεροι ηγέτες μας είναι κυβερνήτες και δήμαρχοι και από τα δύο πολιτικά κόμματα. Ο πρόεδρος Τραμπ, από την άλλη πλευρά, είναι ασταθής, δεν είναι συγκεντρωμένος και έχει συνδέσει την κρίση πάρα πολύ με τις προεδρικές εκλογές μας. Είναι μια μεγάλη απογοήτευση.
– Πολιτισμοί έχουν καταρρεύσει λόγω μεταβολών στο περιβάλλον και στα οικοσυστήματα. Αντιμετωπίζει ο κόσμος συνολικά μια υπαρξιακή απειλή;
– Συμφωνώ ότι ολόκληρος ο κόσμος αντιμετωπίζει μια υπαρξιακή κρίση στη δημόσια υγεία. Σε μόλις δύο δεκαετίες, έχουμε βιώσει τις πανδημίες SARS, H1N1 και Ebola πριν από τον COVID-19. Θα πρέπει να αναμένουμε άλλη μία πανδημία την επόμενη δεκαετία. Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε πολύ καλύτερα προετοιμασμένοι για να αντιδράσουμε την επόμενη φορά. Αυτό απαιτεί καλύτερη και πιο εστιασμένη παγκόσμια οργάνωση και σχεδιασμό, χρηματοδότηση και ηγεσία. Η κλιματική αλλαγή παραμένει μια άλλη προφανής υπαρξιακή πρόκληση. Ελπίζω οι ΗΠΑ να επανέλθουν στη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή.
Εάν ο Τζο Μπάιντεν κερδίσει τις προεδρικές εκλογές –τον υποστηρίζω και είμαι σύμβουλος στην εκστρατεία του–, θα αντιμετωπίσει την Κλιματική Αλλαγή ως προτεραιότητα και θα επαναφέρει τις ΗΠΑ στο πεδίο της συνεργασίας με τον υπόλοιπο κόσμο.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου