Πέμπτη, 5 Νοεμβρίου, 2020
Βασίλης Νέδος
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του φιλελεύθερου κατεστημένου των ΗΠΑ και της Ευρώπης συνδέεται με μια κορυφαία, όπως φαίνεται, αδυναμία κατανόησης. Ότι στις δυτικές κοινωνίες υπάρχουν τμήματα των κοινωνιών που βρίσκονται προσκολλημένα σε θεάσεις του κόσμου οι οποίες στο φιλελεύθερο μυαλό είναι «παραδοσιακές», «ξεπερασμένες», «οπισθοδρομικές». Η εννοιολογική διαμάχη για τους εντός εισαγωγικών όρους, ίσως τελικά δεν έχει μεγάλη σημασία. Υπάρχει όμως ένα υπερκείμενο ζήτημα, πάντα εκεί, αυτό της κοσμοθεωρίας. Αυτού, δηλαδή, του διανοητικού αποτελέσματος που αποτελεί ένα, όχι πάντα σαφές, μείγμα, του τρόπου με τον οποίο μεγάλωσε, διαμορφώθηκε και προσέλαβε τον κόσμο γύρω του ο καθένας.
Ένας λευκός κάτοικος της Λουιζιάνα ή του Μισσισίπι, αν δεν αισθάνεται προσβεβλημένος, δυσκολεύεται να κατανοήσει γιατί απαγορεύθηκε η σημαία της Συνομοσπονδίας, ακόμα και αν δεν θεωρεί εαυτόν ρατσιστή ή σύμφωνο με την απάνθρωπη ιστορία των διακρίσεων κατά των μαύρων στον αμερικανικό Νότο. Ένας ισπανόφωνος, ευσεβής καθολικός ίσως δεν αισθάνεται άνετα με την προώθηση προτύπων τα οποία έρχονται – κατ’ αυτόν – σε σύγκρουση με την κουλτούρα του. Ένας «νοικοκύρης», όπως θα λέγαμε στα ελληνικά, μαύρος, ίσως αισθάνεται ότι η βία που ξέσπασε μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, απειλεί να χαρακτηρίσει συλλήβδην ως ταραχοποιούς τους πάντες, εντείνοντας την ανεξέλεγκτη αστυνομική αυθαιρεσία. Τα παραδείγματα δεν έχουν τέλος σε μια χώρα που από την ίδρυσή της, λειτούργησε ως χωνευτήρι θρησκειών, ιδεών, πολιτιστικών επιρροών και πληθυσμών. Η συζήτηση για την ταυτότητα, πολύ περισσότερο για την αμερικανική ταυτότητα, η οποία είναι ένα όχι ευδιάκριτο για τον μέσο Έλληνα, μείγμα και σίγουρα πολύ λιγότερο μονολιθική απ’ όσο μπορεί να μοιάζει, είναι ατελείωτη.
Τα έως τώρα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών είναι άδηλα, ωστόσο ανεξάρτητα από το αν ο Ντόναλντ Τραμπ επανεκλεγεί ή όχι, είναι βέβαιο ότι το μήνυμά του παρέμεινε ισχυρό και, σε αριθμούς, επεκτάθηκε σε ομάδες του πληθυσμού (λχ. στους ισπανόφωνους). Αν και ο Τζο Μπάιντεν διεξήγαγε μια πραγματικά υπέροχη εκστρατεία, όντας ο ίδιος ένα ζωντανό παράδειγμα ήθους και αξιοπρέπειας, δεν έριξε τον αντίπαλο στο καναβάτσο, παρότι ο κυνισμός και η πολιτική διαχείριση του Ντόναλντ Τραμπ έχουν ως τώρα στοιχίσει τη ζωή σε 233.000 Αμερικανούς, λόγω του κορωνοϊού. Και δεν φταίει τόσο ο Μπάιντεν για την εξέλιξη, αλλά τα κατ’ επάγγελμα – ή κατά συνήθεια – ηχεία του αποκαλούμενου (ανακριβώς κατά την άποψη του γράφοντος) φιλελεύθερου αφηγήματος, το οποίο έχει ως προμετωπίδα το «ηθικό πλεονέκτημα», την «ηθική ανωτερότητα», έναντι του Τραμπ. Αυτό που – πολλές φορές καταχρηστικά – αποκαλείται και «πολιτική ορθότητα».
Η αποσύνδεση αυτού του κατεστημένου από τις λαϊκές μάζες, τα (όχι μόνο) «λευκά σκουπίδια» όπως υποτιμητικά ονομάζονται άνθρωποι που αντιλαμβάνονται την παγκοσμιοποίηση ως απειλή και πιθανότατα δεν έχουν ακούσει ποτέ το κήρυγμα των φιλελεύθερων διανοητών για τον ψηφιακό κόσμο που έρχεται, είναι η γενεσιουργός αιτία του Τραμπ και όλου αυτού του φαινομενικά ασυνάρτητου πολιτικού μηνύματος το οποίο εξακολουθεί να εκπέμπεται από τον άλλοτε παγκόσμιο φάρο της δημοκρατίας.
Είναι απολύτως βέβαιο ότι η Δύση βρίσκεται σε μια μετάβαση. Η διαχείρισή της όμως ως μιας αυτοεκπληρούμενης προφητείας με προδιαγεγραμμένα αποτελέσματα, θα κάνει ηγέτες όπως ο Ντόναλντ Τραμπ να μοιάζουν με ευχάριστη ανάπαυλα. Όσο για την Αμερική, ο διχασμός της μόνο αρνητικές εξελίξεις μπορεί να προμηνύει και για τον υπόλοιπο κόσμο.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου