Τρίτη, 19 Ιανουαρίου, 2021
Ο Πέτρος Βαμβακάς.
Το να συνομιλείς τέτοιες πρωτόγνωρες μέρες απόλυτου διχασμού της αμερικανικής κοινωνίας, με έναν άνθρωπο τόσο αντικειμενικά τοποθετημένο, που αν και καθηγητής Πανεπιστημίου, αρνείται να μπει στον ρόλο του μεγαλόσχημου και εμπειρογνώμονα ορκωτού πολιτικού αναλυτή, είναι σπάνιο. Μπροστά στη δημόσια και μαζική επιβεβαίωση, μιας «τραγικής ιστορικής επίθεσης της ριζοσπαστικής δεξιάς», που παρακινήθηκε από τον απερχόμενο πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, η προσωπική του άποψη φαίνεται, προκλητικά ψυχαναλυτική, καινούργια, αν και γνώριμη και δεν χαρίζεται στις ελίτ, ούτε των Ρεπουμπλικανών, ούτε των Δημοκρατικών, «που και οι δυο υποθάλπουν χρόνια τώρα την οικονομική ανισότητα, που έχει θεριέψει μέσα από τις φυλετικές διακρίσεις και τις διαφορετικές ταυτότητες».
Ο Πέτρος Βαμβακάς Ph.D., γεννημένος στις 28 Ιουλίου του 1964 στον Πειραιά, σε μια εργατική γειτονιά στο Κερατσίνι έπαιζε στις αλάνες, αγνάντευε τη θάλασσα και δεν του πέρασε ποτέ από το μυαλό, πως από το Κερατσίνι, στα 13 του χρόνια, θα βρισκόταν στη Βοστώνη με τους γονείς του να ψάχνουν για ενα καλύτερο μέλλον. Ανθρωποι του μόχθου, εργάτες και οι δυο, η μητέρα του με καταγωγή από την Κρήτη και ο πατέρας του Μικρασιάτης, δούλεψαν σε εργοστάσιο και σε μηχανουργείο αντίστοιχα, για να μην λείψει τίποτα στα δυο παιδιά τους. Ο Πέτρος τελειώνοντας το λύκειο, αποφάσισε να σπουδάσει μηχανολόγος στο πανεπιστήμιο Northeasternκαι, στη συνέχεια Πολιτικές Επιστήμες και μετά με διδακτορικό στο Emmanuel College στη Βοστώνη, όπου σήμερα είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών και διευθυντής του Ιδρύματος Ανατολικής Μεσογείου, έχοντας διατελέσει στο παρελθόν πρόεδρος της Επιτροπής της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου.
Ευγνώμων για τους ήρωες γονείς του, όπως τους περιέγραψε στην συνέντευξή μας, οι οποίοι δεν υπάρχουν πια, αν και έφτιαξε τη δική του οικογένεια στην Αμερική, δεν έχει ξεχάσει τις ρίζες του, τη γειτονιά του, την Ελλάδα, τη γλώσσα και την ελληνική του συνείδηση, που άφησε την ποίηση του Καβάφη να την διαπεράσει και να την κάνει ελεύθερη και θαρραλέα «σαν έτοιμη από καιρό».
Τι είναι η Δημοκρατία τελικά κύριε Βαμβακά. Με όσα εξελίσσονται διαρκώς γύρω μας θα μπορούσαμε να επιμείνουμε, ότι η Αμερική παραμένει χώρα δημοκρατική;
Εχουν γραφτεί πάρα πολλά, για το «τι εστί δημοκρατία». Ο όρος Δημοκρατία σαν πολίτευμα έχει μία τελειότητα προς την οποία θεωρητικά βαδίζουμε σταδιακά. Στην πράξη όμως η Δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα το οποίο δοκιμάζεται κάθε μέρα και εξαρτάται από το κατά πόσο η εξουσία δέχεται τη γνώμη της κοινωνίας, μια διαμάχη η οποία γίνεται σε καθημερινή βάση. Πολλές φορές βλέπουμε την δημοκρατία σαν κάτι το οποίο είναι στάσιμο. Το 1787 βρέθηκαν κάποιοι στη Φιλαδέλφεια, συζήτησαν και έφτιαξαν ένα Σύνταγμα και επαναπαυόμαστε και λέμε ότι είμαστε σε μία ακλόνητη Δημοκρατία. Αυτό είναι λανθασμένο. Γιατί η Δημοκρατία είναι φαινόμενο της καθημερινότητας και εξελίσσεται μέσα σ' αυτήν. Βλέπουμε, ότι όταν η δημοκρατία ασφυκτιά να ακολουθήσει τη φωνή του λαού με τις μεθόδους τις οποίες παρέχει η ίδια, ψηφοφορία, χρηματοδότηση, συμμετοχή σε κόμματα,δηλαδή με αυτά που αποτελούν «τη φωνή» του πολίτη, τότε οι άνθρωποι βγαίνουν στο δρόμο και η Δημοκρατία βγαίνει στο πεζοδρόμιο με εκδηλώσεις διαμαρτυρίας.
Ποια είναι η μετάλλαξη στη δημοκρατία, η οποία μας έφτασε στο σημείο που είμαστε σήμερα;
Με τη διακυβέρνηση του Ρόναλντ Ρίγκαν είχαμε μία μετάλλαξη. Τη δεκαετία του '70 ο Ρίγκαν ήρθε στην εξουσία ανερχόμενος από τους Ρεπουμπλικανούς του Ψυχρού Πολέμου της δεκαετίας του '60 και μέχρι να έρθει στο προσκήνιο τη δεκαετία του '80, έφερε πάλι τον φιλελευθερισμό, τον οποίο αποδομεί το κοινωνικό κράτος του Ρούζβελτ. Δηλαδή τη δεκαετία του '80 αποδομεί το κοινωνικό κράτος του Ρούζβελτ που ιδρύθηκε τη δεκαετία του '30 και του '40 και φτάνουμε σε ένα σημείο ο Ρίγκαν να πιστοποιεί τους Δημοκρατικούς και να παίρνει με το μέρος του ένα μεγάλο μέρος του λαϊκού κόσμου, τον κόσμο του μόχθου και της εργατιάς και με την πτώση των καθεστώτων της Σοβιετικής Ενωσης και της Ανατολικής Ευρώπης να τους περιτυλίγει με μία αμερικανική σημαία και το πιστεύω της ιδιωτικής περιουσίας. Αν κοιτάξετε την υγεία, την παιδεία, το κοινωνικό κράτος, όλα αυτά ιδιωτικοποιούνται, όχι μόνο από τον Ρίγκαν, αλλά από τον Μπους, τον Κλίντον, τον υιό Μπους, μέχρι και τον Ομπάμα. Ακόμα και το Affordable Care Act, έχει να κάνει με το ότι αγοράζω την υγεία μου, δε μου την προσφέρει το κράτος, γιατί πολύ απλά με υποχρεώνει να την αγοράσω. Εφόσον ιδιωτικοποιούνται όλα το βάρος μεταφέρεται από το κράτος στον ιδιώτη και μας κάνει ακόμα πιο απαιτητικούς στην προάσπιση των δικαιωμάτων μας. Εγώ το πλήρωσα, άρα είναι δικό μου.
Αρα οΤραμπ ξεπήδησε σαν αποτέλεσμα ή σαν πρόβλημα αυτής της μετάλλαξης;
Ο Τραμπ είναι αποτέλεσμα μιας κοινωνίας, που έχει και κοινωνικές προεκτάσεις. Ηταν ο άνθρωπος που βλέπαμε μέσα σε ένα ριάλιτι, ήταν εκείνος που με μία κίνησή του απέλυε και προσλάμβανε τους πάντες και είναι αποτέλεσμα μιας γενιάς που μεγάλωσε και ενηλικιώθηκε μετά τη διακυβέρνηση του Ρίγκαν. Σας φέρνω σαν παράδειγμα την ταινία την «Wall Street» και τον χαρακτήρα του Gordon Gekko (Γκόρντον Γκέκο) στο τέλος της δεκαετίας του '80,που δεν διαφέρει σε τίποτα από τον Ντόναλντ Τραμπ. Το 2016 εκλέξαμε για πρόεδρο τον Gordon Gekko. Ακόμα και ο Romney (Ρόμνεϊ), που κατέβηκε το 2012, ήταν ένα βηματάκι να μας φέρει πιο κοντά στον Τραμπ. Εκεί που απέτυχε ο Ρόμνεϊ, πέτυχε ο Τραμπ. Δεχτήκαμε το γεγονός, ότι χρειαζόμαστε ένα καλό μάνατζερ, έναν καλό επιχειρηματία, για να τρέξει την κοινωνία σαν μία επιχείρηση. Ολα αυτά έχουν γίνει σταδιακά. Δεν είναι κάτι το οποίο δημιουργήθηκε ξαφνικά. Ο Τραμπ έχει και την προσωπικότητα και την αντίληψη και έμπαινε στο σαλόνι μας κάθε απόγευμα, επί 16 χρόνια, σαν ένας κοινός άνθρωπος. Επιπλέον αποπνέει μία δύναμη, είναι εκτός θεσμικών πλαισίων και ενσωματώνει συμπεριφορές, τις οποίες κατά βάθος θα θέλαμε να έχουμε και εμείς. Πόσες φορές δεν θα θέλαμε να μπούμε σε ενα δημόσιο οργανισμό και να πούμε σ' αυτόν που κάθεται πίσω από το γκισέ «Απολύεσαι, γιατί είσαι άχρηστος»! Αυτό το έκανε ο Τραμπ σε καθημερινή βάση.
Τότε θα έπρεπε να είναι αγαπητός σε όλους. Αντίθετα οι μισοί Αμερικανοί τον μισούν.
Εχω μία πολύ εύκολη απάντηση, που θα ήθελα να σας δώσω. Εχουμε όλοι ένα μικρό Τραμπ μέσα μας, που μας φοβίζει γιατί βλέπουμε τον εαυτό μας σαν αντανάκλαση. Οταν ακούω αναλύσεις για τον Τραμπ, πραγματικά μπερδεύομαι. Μου δίνουν την εικόνα, ότι ξαφνικά έγιναν όλοι σοσιαλιστές. Καμιά φορά έχουμε μερικές πεποιθήσεις που δεν τις βγάζουμε προς τα έξω, γιατί θέλουμε να παρουσιάζουμε μία καλή εικόνα, όταν μας βλέπει ή μας ακούει κάποιος. Θέλουμε να είμαστε σεμνοί και τυπικοί. Ο Τραμπ βγαίνει, χωρίς να ζητάει συγγνώμη, λέγοντας «είμαι αυτός που είμαι και τελείωσε». Υπάρχει λοιπόν αυτή η έλξη για πράγματα που θα θέλαμε να πούμε ή να κάνουμε και δεν έχουμε το θάρρος. Ολοι χαμογελάνε και λένε «ωχ, τι είπε πάλι». Αυτό όμως που παρατηρώ, είναι ότι όλοι περιμένουν ποιο θα είναι το επόμενο που θα πει, σαν να έχουν εξάρτηση σε κάποιο ναρκωτικό, που δεν το θέλουν, αλλά το παίρνουν. Δεν μπορώ να φανταστώ, τι θα κάνει η «New York Times» χωρίς τον Τραμπ. Θα το δείτε από τις μετοχές του 2016 και του σήμερα.
Ποιες είναι οι σκέψεις σας για την εισβολή στο Καπιτώλιο. Πόσο εύκολο είναι να σκαρφαλώσουμε τα τείχη του και να το καταπατήσουμε;
Εγώ δεν μπορώ να μπω μέσα στο αεροπλάνο με ένα μπουκάλι νερό, δεν ξέρω εσείς αν μπορείτε. Δεν μπορώ να πάω σε μία τράπεζα, να σταθμεύσω το αυτοκίνητό μου απέξω! Εγώ τι να σας πω, δεν ξέρω. Ισως να είχαν στείλει όλους τους φρουρούς να πάνε να φάνε εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή, όλοι μαζί. Δεν ξέρω τι έγινε και δεν θα μπω σ' αυτό το σκεπτικό. Αυτό που βλέπω όμως, είναι ότι έχουμε έναν άνθρωπο, που είναι ο πρόεδρος της Αμερικής και λέει «παιδιά θα πάμε στο Καπιτώλιο» και πήγανε στο Καπιτώλιο. Και μετά αυτός ο ίδιος ο πρόεδρος, χωρίς κανένα φραγμό και χωρίς να ζητήσει συγγνώμη για τίποτα, λέει πάλι «παιδιά έχετε δίκιο, μας κλέψανε τις εκλογές, τώρα να πάτε σπίτι σας». Σαν μια οπτική εικόνα, αυτό που βλέπω εγώ, είναι ότι έκανε μια επίδειξη πολιτικής ισχύος και έδειξε, ότι μπορεί να κατεβάσει κόσμο και τον κατέβασε. Αυτή η πράξη θα δούμε τι ακριβώς σημαίνει με την πάροδο του χρόνου. Αυτό που είναι ευτύχημα είναι ότι δεν ήταν μία ριζοσπαστική κίνηση, ώστε να υπήρχαν αναφλέξεις και να κατέβαινε ο κόσμος σε όλη την Αμερική. Δεν κατέβηκαν όμως. Κατά τη γνώμη μου, αυτό που έδειξε ο συγκεκριμένος πρόεδρος είναι, ότι μπορεί να πατήσει τα κουμπιά, όποτε και όπου θέλει. Είπε σε όλους «Εγώ εδώ είμαι. Αυτοί είναι οι άνθρωποί μου». Η κατάσταση δεν ήταν ανεξέλεγκτη. Δεν έγινε τίποτα στη Βαλτιμόρη, ή στο Αϊντάχο, η κάπου αλλού. Ηταν μία καθαρή επίδειξη ισχύος.
Ο Τραμπ θα συνεχίσει να υπάρχει;
Ο Πέτρος Βαμβακάς με τους μαθητές του στο θερινό πρόγραμμα του πανεπιστημίου Emmanuel στην Σούδα της Κρήτης για την ασφάλεια της Α. Μεσογείου.
Ναι, ο Τραμπ θα συνεχίσει να υπάρχει. Μην ξεχνάτε, ότι αυτό που μας έχει δείξει είναι ότι δεν είναι αυτός που φτιάχνει τους ουρανοξύστες. Πουλάει μόνο το όνομά του. Οποιος και να κατέβει στις επόμενες εκλογές θα πρέπει να φιλήσει το δαχτυλίδι του Τραμπ. Ο Τραμπ είναι αντισυστημικός τόσο, όσο αναλογεί στο γονιδιακό χάρτη του κάθε μέσου Αμερικανού. Ο John Wein (Τζον Γουέιν), ο Bruce Willis (Μπρους Γουίλις) στο «Diehard», ο Αμερικανός όποιος δεν δέχεται ούτε την Αστυνομία σαν μέσο καταστολής και είναι αποτελεσματικός.
Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για το τι μέλλει γενέσθαι;
Νομίζω, ότι τα πολιτικά κόμματα περνάνε μία μετάλλαξη, μια κρίση και το βλέπουμε κάθε φορά που είναι εκτός, καθώς και από τις προσωπικότητες, οι οποίες ανέρχονται. Τα πολιτικά κόμματα γίνονται καθαρά προσωποκεντρικά και το είδαμε και με τους Δημοκρατικούς με την RBG, (Ruth Bader Ginsburg), τον Bernie Sanders (Μπέρνι Σάντερς), την ΑOC (Αλεσάντρια Οκάζιο Κορτέζ - Alexandria Ocasio Cortez). Το γεγονός, ότι οι πολιτικοί παίρνουν αυτά τα ακρώνυμα, μας οδηγεί σε δημαγωγικές καταστάσεις και φανερώνει πλέον την αδυναμία των κομμάτων.
Ο Τραμπ σε αντιπαράθεση με τον Ομπάμα. Τι θα λέγατε γι'αυτό;.
Και o Ομπάμα και ο Τραμπ θεωρώ, ότι είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Νομίζω, ότι η Αμερική ψάχνεται μετά το 2004, έχοντας φτάσει στο αποκορύφωμα της ηγεμονικής τάσης της, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης και έχει κουραστεί και πολιτικά και κοινωνικά. Από τη μία μεριά δοκιμάζει τον Ομπάμα, ο οποίος και εκείνος ήταν εκτός του πλαισίου της καθημερινότητας της Αμερικής και πολύ συντηρητικός, κατά τη γνώμη μου, ακόμα και με το σύστημα της υγείας, που όλοι το κατέκριναν σαν σοσιαλιστικό, ενώ δεν έχει τίποτα να κάνει με το σοσιαλισμό. Και από την άλλη δοκιμάζει τον Τραμπ. Κατά την άποψή μου και τον Τραμπ και τον Ομπάμα θα τους δει η ιστορία σαν ένα δίδυμο σε μια κάμψη και εσωτερική κρίση της Αμερικής, στο διάστημα της οποίας πειραματίζεται με διαφορετικούς ηγέτες. Η επιστροφή του Μπάιντεν εν μέρει, είναι σα να πηγαίνουμε προς τα πίσω, για να πάμε μπροστά. Το ερωτηματικό συνεχίζεται και δεν έχει κάποιες λύσεις η Αμερική. Αν δούμε και τις τελευταίες δύο πολιτικές αναμετρήσεις και το 2016 και το 2020, βλέπουμε ότι κατέβηκαν από κάθε κόμμα, τουλάχιστον 17 για την υποψηφιότητα. Είχαμε δηλαδή όλο το φάσμα και των Ρεπουμπλικανών και των Δημοκρατικών και από όλο αυτό εκλέξαμε κάποιον, που είχε τα χαρακτηριστικά του παρελθόντοςκαι όχι τα χαρακτηριστικά που θέλουμε στο μέλλον.
Για την πολιτική ορθότητα και το «Black Lives Matter», ποια είναι η τοποθέτησή σας;
Η πολιτική ορθότητα έχει να κάνει με τύψεις και επιφανειακή αντιμετώπιση. Αυτή η υποκρισία η οποία βγαίνει από τους Δημοκρατικούς στο θέμα αυτό είναι χειρότερη. Τον Οκτώβριο που πέρασε, επειδή τα μαθήματά μου ήταν διαδικτυακά και το συγκεκριμένο μάθημα που δίδασκα είχε να κάνει με τη Λατινική Αμερική, ταξίδεψα για 4 εβδομάδες από το Lawrence της Μασαχουσέτης, το El Paso του Τέξας, το Robbins της Β. Καρολίνας, την Albuquerque στο Νέο Μεξικό, συνολικά σε 12 πόλεις και έκανα τα μαθήματά μου από εκεί, γιατί υπήρχαν περισσότεροι Λατίνοι και ισπανόφωνοι. Ταξίδεψα 5000 μίλια και ήταν εντυπωσιακό αυτό που είδα. Οι επιγραφές «Black lives Matter» ήταν μόνο στα προάστια ευκατάστατων περιοχών της Ανατολικής Ακτής. Σε καμία ισπανόφωνη φτωχογειτονιά δεν υπήρχε κάτι τέτοιο. Αυτό για μένα σημαίνει, ότι εκείνος που το βιώνει κάθε μέρα, δεν το βάζει σαν επιγραφή στο γκαζόν του. Μόνο εκείνος που αισθάνεται τύψεις το βάζει στο γκαζόν του. Οταν βγαίνεις στην ύπαιθρο της Αμερικής βλέπεις μεγάλες αφίσες μόνο με τον Τράμπ. Εικοσι εφτά μίλια δυτικά του Dallas Airport υπάρχουν τεράστιες σημαίες του Νότου, τεράστιοι σταυροί και μεγάλες επιγραφές του Τραμπ, μέχρι να φτάσεις στο Albuquerque του Νέου Μεξικού.
Ο Πέτρος Βαμβακάς με τους γιούς του Ηλία και Αλέξανδρο στην Κρήτη.
Μας κυβερνούν δυο οικονομικές και πολιτικές ελίτ. Ποιος είναι ο κοινός τους στόχος;
Το φιλελεύθερο σύστημα, από τη θεωρητική του κοιτίδα έχει να κάνει με το Life, Liberty and Property. Η ιδιοκτησία είναι ισοδύναμη με την ζωή και την ελευθερία. Η ιδιοκτησία σού δίνει πολιτικό λόγο. Το «taxation without representation», που είναι η βάση αμερικανικής δημοκρατίας, έχει να κάνει με το γεγονός, ότι «δεν μπορείς να με φορολογήσεις, αν δε μου δώσεις πολιτικό λόγο». Αυτοί που σήμερα μιλούν ενάντια στη φορολόγηση, είναι σα να μιλούν ενάντια στο δημοκρατικό πολίτευμα. Ο φιλελεύθερος λόγος τονίζει, «ότι εγώ προασπίζω μέσα από την πολιτική τη δική μου ιδιοκτησία». Γι' αυτό υπάρχει και ο κεφαλικός φόρος. «Ποιος είσαι εσύ που θέλεις να ψηφίσεις, αν δεν μπορείς να μου δώσεις 10 δολάρια!» Αυτός είναι στόχος και των Ρεπουμπλικανών και των Δημοκρατικών και αυτή είναι η οικονομική βάση του φιλελευθερισμού.
Πώς μπορεί να διατηρηθεί η Δημοκρατία;
Νομίζω πως η Δημοκρατία είναι κάτι που το παλεύεις κάθε μέρα. Οπως λέω στους φοιτητές μου, η Δημοκρατία είναι αυτή η σχέση την οποία έχεις κι αν την παραμελήσεις την έχασες, γι' αυτό πρέπει να είμαστε ενεργοί και ενημερωμένοι πολίτες και όχι πολίτες του καναπέ. Τη Δημοκρατία την φτιάχνουμε εμείς. Και πρέπει να είναι η καθημερινότητά μας. Για όσα συμβαίνουν στην Αμερική θα έλεγα στους ανθρώπους να μάχονται και να είναι ενεργοί καθημερινά, αλλιώς δεν υπάρχει Δημοκρατία. Αυτά είναι καραμέλες.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου