Παρασκευή, 19 Μαρτίου, 2021
| Σάμιουελ Γκρίντλεϋ Χάου | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 10 Νοεμβρίου 1801[1][2][3] Βοστώνη[4] |
| Θάνατος | 9 Ιανουαρίου 1876[1][2][3] Μασαχουσέτη |
| Τόπος ταφής | νεκροταφείο Μάουντ Όμπορν |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αγγλικά |
| Σπουδές | Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ Πανεπιστήμιο Μπράουν |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ιατρός χειρουργός[5] |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Τζούλια Ουάρντ Χάου |
| Τέκνα | Μωντ Χάου Έλιοτ Λώρα Ε. Ρίτσαρντς Henry Marion Howe Julia R. Anagnos |
| Στρατιωτική σταδιοδρομία | |
| Πόλεμοι/μάχες | Ελληνική Επανάσταση του 1821 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου (αγγλικά: Samuel Gridley Howe, 10 Νοεμβρίου 1801 – 9 Ιανουαρίου 1876) ήταν Αμερικανός ιατρός ο οποίος υπήρξε πολέμιος της δουλείας στις ΗΠΑ, υποστηρικτής των επαναστατικών κινημάτων σε Ελλάδα, Γαλλία και Πολωνία στην Ευρώπη, και πρωτοπόρος στην εκπαίδευση των τυφλών καθώς και των ατόμων με ψυχική αναπηρία. Οργάνωσε επίσης το Ίδρυμα Πέρκινς (Perkins Institution), την παλαιότερη σχολή τυφλών των ΗΠΑ της οποίας υπήρξε ο πρώτος διευθυντής.
Το 1863, αγωνιζόμενος για την κατάργηση της δουλείας, υπήρξε μέλος της τριμελούς επιτροπής η οποία διορίστηκε από τον τότε υπουργό άμυνας των ΗΠΑ στην Επιτροπή των Ελευθέρων Αμερικανών (American Freedmen's Inquiry Commission), για την διερεύνηση των συνθηκών διαβίωσης των απελεύθερων σκλάβων στον αμερικανικό Νότο από την εποχή της Διακήρυξης της Χειραφέτησης και την κατάθεση προτάσεων ως προς την διευκόλυνση της μετάβασης των πρώην σκλάβων προς την ελευθερία. Πέρα από τις νότιες αμερικανικές πολιτείες, ο Χάου ταξίδεψε και στην τότε βρετανική επαρχία του Καναδά -στην περιοχή του σημερινού Οντάριο- όπου ζούσαν χιλιάδες πρώην σκλάβοι που είχαν δραπετεύσει από τις ΗΠΑ προς τα βρετανικά εδάφη μετά την κατάργηση της δουλείας από το Ηνωμένο Βασίλειο το 1833, και πήρε συνεντεύξεις από τους πρώην σκλάβους καθώς και τους αξιωματούχους της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Νεαρή ηλικία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Χάου γεννήθηκε στην Βοστώνη της Μασαχουσέτης στις 10 Νοεμβρίου του 1801.[6] Ο πατέρας του, ο Τζόσεφ Νίαλς Χάου, ήταν πλοιοκτήτης και κατασκευαστής καραβόσχοινων,[7] ενώ η μητέρα του η Πάτυ είχε την φήμη ιδιαίτερα όμορφης γυναίκας.[6]Έλαβε την μόρφωση του στο Λατινικό Σχολείο της Βοστώνης (Boston Latin School), όπου είχε άσχημη και σκληρή αντιμετώπιση, δεχόμενος ακόμα και φυσικές επιθέσεις σύμφωνα με τις μετέπειτα μαρτυρίες της κόρης του, Λώρα.[8]
Η Βοστώνη κατά τον 19ο αιώνα ήταν πεδίο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης. Ο πατέρας του Χάου ανήκε στην παράταξη των Δημοκρατικών, και θεωρώντας το πανεπιστήμιο Χάρβαρντ προπύργιο των Φεντεραλιστών δεν επέτρεψε στους γιους του να παρακολουθήσουν μαθήματα εκεί.[8] Αντί του Χάρβαρντ, το 1818 ο πατέρας του Χάου τον έγραψε στο πανεπιστήμιο Μπράουν.[9] Ο Χάου δεν υπήρξε ιδιαίτερα συνεπής με τις σπουδές του εκεί προτιμώντας να αφιερώνει περισσότερο χρόνο στις φοιτητικές ψυχαγωγικές δραστηριότητες, κάτι που αργότερα ανέφερε πως μετάνιωσε.[9] Παρά την έλλειψη ενδιαφέροντος του έδινε όμως την εντύπωση έξυπνου και εφευρετικού ανθρώπου.[10] Μετά την αποφοίτηση του από το Μπράουν το 1821, ο Χάου τελικά εγγράφηκε στην ιατρική σχολή του Χάρβαρντ όπου και απέκτησε το πτυχίο του 3 χρόνια αργότερα το 1824.[11]
Ελληνική επανάσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύντομα μετά την απόκτηση του ιατρικού του πτυχίου το 1824, ο Χάου παρακολουθώντας τα νέα για την εξέλιξη της ελληνικής επανάστασης στην Ευρώπη εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ενθουσιάστηκε με την ιδέα του απελευθερωτικού αγώνα παρακινούμενος και από τον ενθουσιασμό του για τον Λόρδο Βύρωνα του οποίου ήταν θαυμαστής. Μετά από μια ερωτική απογοήτευση που είχε στις ΗΠΑ, ο Χάου πήρε το πλοίο για την Ελλάδα και με την άφιξη του εκεί εντάχθηκε στις δυνάμεις των Ελλήνων επαναστατών ως χειρουργός.[8][12]
Κατά την παραμονή του εκεί, τα καθήκοντα του δεν περιορίστηκαν μόνο στην ιατρική, αλλά ανέλαβε και διοικητικές υποχρεώσεις στρατιωτικής φύσεως. Η γενναιότητα, ενθουσιασμός και ικανότητα του ως διοικητή, του προσέδωσαν τον ευφημιστικό τίτλο Λαφαγιέτ της Ελληνικής Επανάστασεως κατά τον διάσημο Γάλλο στρατηγό της εποχής.[13]
Ο Χάου επέστρεψε στις ΗΠΑ το 1827 για να συγκεντρώσει χρήματα και προμήθειες για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης στην Ελλάδα η οποία πλήττονταν από λιμό.[14] Μαζί του έφερε και μικρό αριθμό ορφανών παιδιών από την Ελλάδα.[15] Οι πυρετώδεις προσπάθειες του Χάου απέφεραν τελικά το ποσό των 60.000 δολαρίων τα οποία κατανεμήθηκαν στην αγορά τροφίμων, ρουχισμού και την ίδρυση καταφυγίου για τους πρόσφυγες στην περιοχή της Αίγινας.[14] Αργότερα ίδρυσε ακόμα ένα καταφύγιο στην περιοχή του Ισθμού της Κορίνθου, και κατόπιν έγραψε τα απομνημονεύματα του από την επανάσταση στο βιβλίο με τίτλο Historical Sketch of the Greek Revolution (ιστορικό σκιαγράφημα της ελληνικής επανάστασης) το οποίο εκδόθηκε το 1828.[16]
Μετά την αναχώρηση του από την Ελλάδα, ο Χάου συνέχισε τις ιατρικές σπουδές του στο Παρίσι. Εκεί συμμετείχε εν τέλει στην Ιουλιανή επανάσταση, ως ενθουσιώδης υποστηρικτής του ρεπουμπλικανισμού.[17]
Έργο για τους τυφλούς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1831 επέστρεψε στις ΗΠΑ, και μέσω του φίλου του ιατρού Τζον Ντιξ Φίσερ ο οποίος είχε ξεκινήσει την οργάνωση πρόνοιας για τα άτομα με τύφλωση, συνέδραμε στις προσπάθειες αυτές οι οποίες κατέληξαν στην ίδρυση σχολής τυφλών στην Βοστώνη, κατά τα πρότυπα παρόμοιας σχολής που υπήρχε ήδη στο Παρίσι από τον Βαλεντέν Αουί (Valentin Haüy) από το 1784. Ο Φίσερ πρότεινε στον Χάου να αναλάβει την διεύθυνση της σχολής, ο οποίος αποδέχτηκε και ταξίδεψε στην Ευρώπη για την απόκτηση τεχνογνωσίας από τα εκεί υπάρχοντα ιδρύματα.[18]
Εκτός από τις δραστηριότητες του για την υποστήριξη των τυφλών, ο Χάου δραστηριοποιήθηκε και για την χρηματοδότηση των Πολωνών επαναστατών οι οποίοι την εποχή εκείνη αγωνίζονταν για την αυτοδιάθεση τους από την Πρωσία και την Ρωσία.[19][20] Μετά την ήττα των Πολωνών από τους Ρώσους και την μετακίνηση πληθυσμών προς την Πρωσία, ο Χάου ανέλαβε προσωπικά την κατανομή των κεφαλαίων και των προμηθειών για την ανακούφιση των Πολωνών προσφύγων. Ευρισκόμενος στο Βερολίνο, συνελήφθη από τις αρχές ως συνεργάτης των επαναστατών, κατόρθωσε όμως να καταστρέψει τα ενοχοποιητικά στοιχεία των επικοινωνιών του με τους Πολωνούς αντιστασιακούς.[21] Αφέθηκε ελεύθερος μετά από 5 εβδομάδες μετά από μεσολάβηση που έγινε από τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στο Παρίσι.[22]
Επέστρεψε στην Βοστώνη τον Ιούλιο του 1832 όπου και συνέχισε το έργο του για τους τυφλούς. Αρχικά ξεκίνησε με το φιλοξενεί στο πατρικό του σπίτι παιδιά με τύφλωση, και σταδιακά εξελίχθηκε το ίδρυμα Πέρκινς για τους τυφλούς.[18] Τον Ιανουάριο του 1833 τα διαθέσιμα κεφάλαια για την υποστήριξη του ιδρύματος είχαν εξαντληθεί, ωστόσο κατόρθωσε να λάβει οικονομική υποστήριξη από την πολιτεία καθώς ήταν σε θέση να επιδείξει την σημαντική πρόοδο που είχε φέρει η σχολή στις ζωές των ατόμων με τύφλωση. Το 1839 το ίδρυμα μεταφέρθηκε σε νέα τοποθεσία στην νότια Βοστώνη, όπου έγινε πλέον γνωστό ως το Perkins Institution and Massachusetts Asylum (ίδρυμα Πέρκινς και Άσυλο της Μασσαχουσέτης), και από το 1877 ως School for the Blind (Σχολή Τυφλών).
Ο Χάου ως διευθυντής ήταν κεντρική φυσιογνωμία της σχολής. Μερίμνησε για την λειτουργία τυπογραφείου εντός της σχολής, το οποίο παρήγαγε συγγράμματα σε κώδικα Μπράιγ για τους τυφλούς. Σταδιακά το ίδρυμα απέκτησε την φήμη κύριου φιλανθρωπικού κέντρου στις ΗΠΑ, και απέκτησε επιπλέον χρηματοδότηση. Κάποιοι από τους αποφοίτους της σχολής, έγιναν και οι ίδιοι μέλοι του διδακτικού προσωπικού, όπως η κωφή και τυφλή Λώρα Μπρίτζμαν (Laura Bridgman) στην οποία είχε διδάξει γραφή ο ίδιος ο Χάου.[23][24]
Γάμος και οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παντρεύτηκε στις 23 April 1843 την ποιήτρια και συγγραφέα Τζούλια Ουάρντ, κόρη εύπορου τραπεζίτη της Νέας Υόρκης.[25] Η σύζυγος του ήταν ένθερμη υποστηρίκτρια της κατάργησης της δουλείας και αρκετά αργότερα ασχολήθηκε και με το κίνημα του δικαιώματος ψήφου των γυναικών.
Η έντονη δραστηριοποίηση της Ουάρντ με θέματα εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος, οδήγησε την σχέση σε προβλήματα με πολλές φιλονικίες, κάτι που οδήγησε τον Χάου να ζητήσει διαζύγιο το οποίο η σύζυγος του αρνήθηκε.[26][27][28]Το ζευγάρι απέκτησε μαζί 6 παιδιά:
- την Τζούλια Ρομάνα Χάου (1844–1886) η οποία παντρεύτηκε αργότερα τον Μιχαήλ Ανάγνο (Mihael Anagnos, Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος)[29] -Έλληνα λόγιο και μετέπειτα διευθυντή της σχολής τυφλών-[30]
- την Φλώρενς Μάριον Χάου (1845–1922), συγγραφέα η οποία ασχολήθηκε επίσης με το κίνημα δικαιώματος ψήφου των γυναικών[31][32]
- τον Χένρι Μάριον Χάου (1848–1922), μεταλλουργό
- την Λώρα Ελίζαμπεθ Χάου (1850–1943), συγγραφέα και παραλήπτρια του βραβείου Πούλιτζερ[33]
- την Μωντ Χάου (1855–1948), συγγραφέα και επίσης παραλήπτρια του βραβείου Πούλιτζερ[33]
- τον Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου Τζούνιορ (1858–1863)
Αγώνας για την κατάργηση της δουλείας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τοποθετήθηκε δημόσια για πρώτη φορά εναντίον του θεσμού της δουλείας στις ΗΠΑ το 1846, όταν τοποθετήθηκε ως υποψήφιος υπό το κόμμα των Ουίγων (Whigs) για το αμερικανικό κογκρέσο εναντίον του Ρόμπερτ Τσαρλς Ουίνθροπ από τον οποίο και εν τέλει έχασε την εκλογή.[13]
Ο Χάου υπήρξε επίσης ένας από τους ιδρυτές της εφημερίδας Daily Commonwealth (ημερησία κοινοπολιτεία) στην Βοστώνη, η οποία υποστήριζε ανοικτά την κατάργηση της δουλείας και εκδίδονταν κατά το διάστημα 1851–1853. Στο εγχείρημα αυτό βοήθησε και η σύζυγος του.[34] Ήταν επίσης προβεβλημένο μέλος και χρηματοδότης των δραστηριοτήτων της επιτροπής του Κάνσας στην Μασαχουσέτη, πολιτικού κινήματος το οποίο δραστηριοποιούταν κυρίως στον αμερικανικό Νότο έναντι της δουλείας, και ενίοτε εμπλέκονταν και σε βίαιες αντιπαραθέσεις με τους υποστηρικτές της δουλείας.[35]
Σύμφωνα με μια από τις κόρες του Χάου, την Φλώρενς, το ίδιο το σπίτι του Χάου στην νότια Βοστώνη αποτελούσε έναν από τους σταθμούς του Υπόγειου Σιδηροδρόμου, ενός μυστικού δικτύου καταφυγίων και διαδρομών το οποίο χρησιμοποιούνταν από τους δραπέτες σκλάβους από τον αμερικανικό Νότο με τελικό προορισμό τα βρετανικά εδάφη τότε του Καναδά όπου η δουλεία είχε καταργηθεί.[36] Δεν είναι βέβαιο πως πράγματι υπήρξε σταθμός, ωστόσο είναι γνωστό πως ο Χάου ήταν έντονα αντίθετος με την ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με τους δραπέτες σκλάβους, σύμφωνα με την οποία οι σκλάβοι συλλαμβάνονταν και επιστρέφονταν πίσω στους ιδιοκτήτες τους, και είχε αγωνιστεί έμπρακτα εναντίον της βοηθώντας ενεργά δραπέτες σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.[37][38][39]
Το 1863 και ενώ ο αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος είχε ήδη ξεκινήσει, ο Χάου διορίστηκε μέλος της Επιτροπής των Ελευθέρων Αμερικανών (American Freedmen's Inquiry Commission) για τα δικαιώματα των απελεύθερων νέγρων και ταξίδεψε στον Νότο καθώς και στον Καναδά για να διερευνήσει τις συνθήκες διαβίωσης τους και τα δικαιώματα που είχαν.[40] Ακόμα και στον βρετανικό Καναδά, όπου η δουλεία είχε καταργηθεί, υπήρχαν διακρίσεις και μίσος έναντι των απελεύθερων πρώην σκλάβων, ωστόσο σε σύγκριση με τον αμερικανικό Νότο τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα καθώς είχαν δικαιώματα εργασίας, εκπαίδευσης, και οργάνωσης, και τα πολιτικά τους δικαιώματα εν γένει είχαν επίσημη προστασία από την πολιτεία.[40][41] Καταγράφοντας τα στοιχεία για τις συνθήκες που επικρατούσαν στις περιοχές του Νότου και του Καναδά, ο Χάου συνέταξε λεπτομερή έκθεση την οποία κατέθεσε προς εξέταση από τον υπουργό άμυνας των ΗΠΑ και κατόπιν από το αμερικανικό κογκρέσο. Η έκθεση αυτή συνέβαλε στην απόφαση για την ίδρυση του Γραφείου Απελευθέρων (Freedmen's Bureau), κυβερνητικού οργανισμού ο οποίος ως αντικείμενο είχε την μετάβαση των απελευθέρων από την δουλεία στην ιδιωτική ζωή.
Αμερικανικός εμφύλιος πόλεμος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, ο Χάου υπήρξε ένας από τους διευθυντές της Υγειονομικής Επιτροπής (Sanitary Commission) του Βορρά, οργανισμό του οποίου σκοπός ήταν η συγκέντρωση χρημάτων για την βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και τον περιορισμό της εμφάνισης λοιμών στα στρατόπεδα, όπως δυσεντερία, τύφο και ελονοσία.[42]
Προς τα τέλη του πολέμου, άρχισε πλέον να εργάζεται και στο Γραφείο Απελευθέρων[43] συνεχίζοντας έτσι το έργο του για την κατάργηση της δουλείας και την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πρώην σκλάβων, των οποίων ο αριθμός αυξήθηκε σημαντικά καθώς ο πόλεμος έβαινε προς το τέλος του.[44][45][46]
Φιλανθρωπικές δραστηριότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μαζί με την Δωροθέα Ντιξ, πρωτοπόρο για τις συνθήκες διαβίωσης των φρενοβλαβών στα άσυλα, ίδρυσε την Σχολή της Μασαχουσέτης για τους Ηλιθίους και Πνευματικά Ασθενείς Νεαρούς (Massachusetts School for Idiot and Feeble-Minded Youth),[47][48] μια από τις παλαιότερες σχολές του είδους παγκοσμίως.[49] Ο όρος Ηλίθιος την εποχή εκείνη χρησιμοποιούνταν ως αντικειμενικός όρος για να υποδηλώσει την πνευματική και διανοητική ανεπάρκεια. Ωστόσο η επιτυχία που γνώρισε η σχολή αυτή, οδήγησε κάποιους σχολιαστές να προτείνουν πως τα άτομα αυτά θα έπρεπε να διαμένουν μόνιμα εκεί, κάτι με το οποίο ο Χάου ήταν αντίθετος καθώς θεωρούσε πως οι άνθρωποι αυτοί δεν θα πρέπει να απομονώνονται και να διαχωρίζονται από την υπόλοιπη κοινωνία, κάτι που μόνο θα επιδείνωνε την κατάσταση τους.[48][50]
Κατόπιν το 1863, προχώρησε στην ίδρυση του Κρατικού Γραφείου Φιλανθρωπιών της Μασαχουσέτης (State Board of Charities of Massachusetts) του οποίου υπήρξε πρόεδρος έως το 1874.[51]
Ο Χάου έκανε ένα τελευταίο ταξίδι στην Ελλάδα το 1866, μεταφέροντας προμήθειες για την ανακούφιση των Κρητικών προσφύγων κατά την Κρητική Επανάσταση εναντίον των Οθωμανών.[52]
Τελευταία χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Χάου παρέμεινε πολιτικά και κοινωνικά ενεργός έως το τέλος της ζωής του.
Το 1865, πρότεινε την υιοθέτηση ενός προοδευτικού συστήματος φορολόγησης, το οποίο στόχευε στην απόδοση φορολογίας κατά αναλογία με το εισόδημα.[53] Γνώριζε πως η πρόταση αυτή δεν θα έτυχε ευμενούς αντιμετώπισης από τους εύπορους, εξήγησε ωστόσο πως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν θα μπορούσαν ποτέ να γίνουν μια πραγματικά δίκαια κοινωνία για όσο καιρό διατηρούνταν το τεράστιο οικονομικό χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών, και πως η απελευθέρωση των σκλάβων και οι φιλανθρωπικές δραστηριότητες δεν ήταν αρκετό για να καλυφθούν οι ανισότητες.[53]
Το 1870 έγινε μέλος της επιτροπής που σύστησε ο αμερικανός πρόεδρος Οδυσσέας Γκραντ για την ενσωμάτωση του Αγίου Δομίνικου στις ΗΠΑ, κάτι που τελικά δεν υλοποιήθηκε.[54]
Ο Σάμιουελ Γκρίντλεϊ Χάου πέθανε στις 9 Ιανουαρίου του 1876. Θάφτηκε στο κοιμητήριο του όρους Ώμπουρν (Mount Auburn Cemetery) στο Καίμπρητζ της Μασαχουσέτης.
Την άλλη Πέμπτη, ανήμερα της 25ης Μαρτίου θα γίνει κατάθεση στεφάνου στον τάφο του μεγάλου αυτού Φιλέλληνα. Λόγω της πανδημίας ο αριθμός των παρευρισκομένων θα είναι πολύ μικρός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου