Τετάρτη, 25 Αυγούστου, 2021
Αναρωτιέμαι, τι μπορεί να πήγε λάθος και δεν καταφέραμε να κατανοήσουμε όλοι εμείς εδώ στην πολύπαθη Ηλεία, τις πραγματικές επιπτώσεις από τις καταστροφικές πυρκαγιές που βιώσαμε το 2007 και όλα όσα κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε στη συνέχεια από την καμένη γη…
Τότε, που γίναμε παγκόσμιο πρωτοσέλιδο με αρνητικό πρόσημο, με φόντο τις ανθρώπινες ψυχές που χάθηκαν, τη χλωρίδα και την πανίδα που καταστράφηκαν και εκείνο το μόνιμο ηλιοβασίλεμα από τις φλόγες που είχε στοιχειώσει για μέρες ολόκληρες τον ουρανό και που δεν έλεγε να ξημερώσει.
Δεκατέσσερα χρόνια μετά η Ηλεία κλήθηκε να αντιμετωπίσει ξανά την ίδια κατάσταση… Μια κατάσταση με απώλειες, ελλειπή μέτρα και ένα απαρχαιωμένο νομικό πλαίσιο δασικής προστασίας που οι σύγχρονοι καιροί το καλούν να εκσυγχρονιστεί από χθες.
Ήταν Τετάρτη 4 Αυγούστου κι ενώ οι μετεωρολόγοι έχουν προειδοποιήσει από τις προηγούμενες ημέρες για κύμα καύσωνα που αναμένεται να πλήξει τη χώρα και η πολιτική προστασία από την πλευρά της να κάνει λόγο για υψηλό κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιών, λίγο πριν από το μεσημέρι ξεσπούν στην Ηλεία μέσα σε διάστημα μιας ώρας 7 πύρινα μέτωπα, τα οποία λόγω της ξηρασίας, των ισχυρών ανέμων και της ζέστης που επικρατεί παίρνουν γρήγορα ανησυχητικές διαστάσεις.
Σε κίνδυνο ξανά το πιο ισχυρό brand name του πλανήτη
Όλο αυτό ήταν αρκετό για να ξυπνήσουν οι «μαύρες» και γεμάτες δάκρυα και στάχτες, μνήμες του 2007…
Οι συνθήκες ήταν ιδανικές και έτσι τις επόμενες ώρες οι φωτιές είχαν εξαπλωθεί σε αγροτοδασικές εκτάσεις απειλώντας παράλληλα οικισμούς και κοινότητες και με ένα μέτωπο αρκετών χιλιομέτρων να καίνε με μανία ότι βρουν στο πέρασμά τους.
Άναυδος ολόκληρος ο πλανήτης που για δεύτερη φορά παρακολουθούσε σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση τις «πύρινες γλώσσες» να έχουν στο στόχαστρο ξανά το λίκνο του Παγκόσμιου Πολιτισμού, την Αρχαία Ολυμπία.
Κυβερνητικό κλιμάκιο στην Ολυμπία
Και παρά το ότι κατάφεραν να μην υποστούν ζημιές το μουσείο, ο αρχαιολογικός χώρος, η Δ.Ο.Α, το μνημείο του Πιέρ ντε Κουμπερτέν και ασφαλώς η έδρα του δήμου, ο κίνδυνος για τα παραπάνω, παρέμενε ορατός για πολλές ώρες. Γεγονός που έσπευσαν να επισκεφθούν την περιοχή ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, οι Υπουργοί Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, κλιμάκιο της πολιτικής Προστασίας, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας κ.ά.
Και μπορεί τα αρχαία και ο πολιτισμός μας να στάθηκαν τυχερά και να παρέμειναν ανέπαφα από την πύρινη λαίλαπα, στην πραγματικότητα η καταστροφή είναι τεράστια σε δασική και καλλιεργήσιμη έκταση, όπως τεράστιες είναι και οι ζημιές που υπέστησαν οι κατοικίες, όπως και χιλιάδες ζώα, άγρια και ήμερα.
Οι κοινότητες Νεμούτας, Λάλα, Ξηρόκαμπου, Πλατάνου, Πελοπίου, Μιράκας και όμοροι συνοικισμοί δοκιμάστηκαν σκληρά για μέρες και οι πυροσβεστικές δυνάμεις έδιναν κυριολεκτικά μία σκληρή μάχη.
Επίσης για αρκετές ώρες απειλήθηκε η κοινότητα Νεράιδα, με την Πυροσβεστική και τις αρχές να έχουν σημάνει συναγερμό για την προστασία του αγωγού της Αύρας και της αποφυγής προβλημάτων στην υδροδότηση, κάτι που ευτυχώς αντιμετωπίστηκε χωρίς να δημιουργηθεί κανένα απολύτως πρόβλημα.
Ο ΔΗΜΟΣ ΠΥΡΓΟΥ
Η φωτιά στον Πύργο
Το ξημέρωμα της 5ης Αυγούστου βρήκε την πρωτεύουσα της Ηλείας μέσα σε καπνούς με μια θλιμμένη ανατολή που ποτέ δεν ήρθε…
Ανάλογο σκηνικό ακολούθησε και τις επόμενες δύο ημέρες με πυκνούς καπνούς και ένα καθεστώς «σκιάς» να έχει πλακώσει την ατμόσφαιρα.
Από την πλευρά τους οι μετεωρολόγοι εκείνες τις ημέρες συνεχίζουν να μιλούν για παρατεταμένο καύσωνα, ώσπου ξεσπά τεράστια Πυρκαγιά στην αγροτική περιοχή μεταξύ της κοινότητας Κολιρίου και του συνοικισμού Λαμπετίου, μια φωτιά που λόγω των βορειοδυτικών ανέμων πέρασε στην κοινότητα Λανθίου απειλώντας τη Μονή Κρεμαστής. Μια φωτιά που τα επόμενα εικοσιτετράωρα έφτασε μέχρι και τη Βαρβάσαινα.
Οι πυρκαγιές που μαίνονταν για μια εβδομάδα πέρασαν και στη γειτονική Γορτυνία Αρκαδίας προκαλώντας τεράστια καταστροφή και εξαιτίας των ανέμων επανήλθαν ξανά στην Ηλεία…
Από την πρώτη στιγμή, στην πρώτη γραμμή ο Αντιπεριφερειάρχης Ηλείας Βασίλης Γιαννόπουλος επιβλέποντας και παρακολουθώντας με αγωνία το έργο κατάσβεσης με πρώτο μέλημα τη διασφάλιση της ανθρώπινης ζωής. Τα μέτωπα πολλά και όλο αυτό μόνο με τυχαίο περιστατικό δεν έμοιαζε…
Αγνοήθηκαν οι εκκλήσεις για εκκένωση
Παρά το γεγονός ότι η γραμμή S.O.S 112, έστελνε μηνύματα στα κινητά τηλέφωνα είτε για κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς, είτε για εκκένωση, οι κάτοικοι αντιλαμβανόμενοι τις ελλείψεις στην πυρόσβεση από αέρα και ξηρά επέλεξαν να μείνουν δίπλα στα σπίτια τους και στο βιός του και με όποια μέσα μπορούσαν να διαθέσουν προσπαθούσαν να τα σώσουν.
Έτσι με κίνδυνο της ζωής τους και με μπιτόνια, λάστιχα, βυτία τρακτέρ συνέβαλαν και αυτοί στην επιχείρηση κατάσβεσης.
Παρά τις εκκλήσεις των Αρχών για να εγκαταλείψουν την εστία τους προσπάθησαν και τα κατάφεραν και όπως δήλωναν εκείνες τις ημέρες στην εφημ. «Πατρίς» «Δεν μπορούσαν να φύγουν και να αφήσουν στις φλόγες τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής…».
ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΤΕΛΙΚΑ…
Οι πραγματικές αίτιες πυρκαγιών
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις οι επτά ταυτόχρονες πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στην Ηλεία στις 4 Αυγούστου 2021, μόνο τυχαίες δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Ταυτόχρονα και σε πολλά σημεία και με όλες τις συνθήκες να τις ευνοούν…
Κοινός παρονομαστής όλων των μεγάλων πυρκαγιών που ξέσπασαν από τα τέλη Ιουλίου στη χώρα μας, ήταν οι ακραίες καιρικές συνθήκες καύσωνα που επικράτησαν εκείνο το διάστημα, αρκεί να θυμηθούμε ότι σε εννέα μετεωρολογικούς σταθμούς μετρήθηκαν οι μέγιστες θερμοκρασίες ρεκόρ όλων των εποχών με έναν Αύγουστο να αγγίζει και τοπικά να ξεπερνά τους 45° C σημειώνοντας «ιστορικό κύμα καύσωνα». Έτσι, δημιουργήθηκε πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη δασικών πυρκαγιών.
Από την άλλη, η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την υπερθέρμανση του πλανήτη, οδηγεί σε παρατεταμένες περιόδους ισχυρού καύσωνα και ξηρασίας και όπως ισχυρίζονται οι ειδικοί τα αποτελέσματα τα βλέπουμε δέκα χρόνια νωρίτερα από ότι τα περίμενε η επιστημονική κοινότητα..
Έτσι, παρόλο που οι περιοχές της Μεσογείου είναι εξοικειωμένες με τις συχνές πυρκαγιές και με τα δάση να βρίσκουν τον ρυθμό τους μετά από λίγα χρόνια είτε από φυσική αναγέννηση, είτε από αναδάσωση, υπάρχει μία γενικευμένη έξαρση του φαινομένου με εκατοντάδες φωτιές να εκδηλώνονται σε λίγες μόνο ημέρες.
Ένας βασικός παράγοντας είναι και η παλιά νομοθεσία που εφαρμόζεται στη χώρα βάση της οποίας δεν καθαρίζονται τα δάση από ξερά κλαδιά και φύλλα, με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται καύσιμη ύλη, η οποία σε συνθήκες καύσωνα λειτουργεί σαν εύφλεκτο υλικό.
Επίσης πρέπει να ληφθεί μέριμνα και να υλοποιηθεί η διάνοιξη δρόμων γιατί όπως γίνεται κατανοητό σε μια πυκνή έκταση δάσους δεν μπορεί να περάσει κανένα πυροσβεστικό όχημα και η φωτιά μεταδίδεται εύκολα.
Επιπλέον το γεγονός ότι κυρίαρχο δέντρο στα ελληνικά δάση είναι το πεύκο το οποίο ως γνωστό μεταδίδει αστραπιαία τη φωτιά είναι ένας ακόμη επιβαρυντικός παράγοντας για τα δάση μας που καίγονται τόσο εύκολα.
Σημαντικό ρόλο παίζει και η «πρόχειρη» αγροτική δραστηριότητα όπου πολλές φορές λόγω διαφόρων εργασιών γίνεται η αιτία να προκληθούν σπινθήρες που εύκολα δημιουργούν κίνδυνο εκδήλωσης πυρκαγιάς.
Συμπερασματικά λοιπόν αν υπολογίσουμε την προσωπική ευθύνη και μέριμνα του καθενός μας, την ευθύνη της Πολιτείας για καλύτερη πυροσβεστική κάλυψη, την απαρχαιωμένη νομοθεσία διαχείρισης των δασών αλλά και την κλιματική αλλαγή που δηλώνει παρούσα, ίσως καταφέρουμε να σώσουμε ότι απέμεινε και τα παιδιά μας να απολαύσουν τον ίσκιο από ένα μεγάλο και υγιές δάσος.
Απολογισμός δήμου Αρχαίας Ολυμπίας
Τεράστιες καταστροφές υπέστη ο δήμος Αρχαίας Ολυμπίας από τις πυρκαγιές σύμφωνα με το ευρωπαϊκό σύστημα Κοπέρνικος.
Συγκεκριμένα:
180.005 στρέμματα γης κάηκαν
16.567 άνθρωποι επηρεάστηκαν από τη φωτιά
1.466 σπίτια υπέστησαν ζημιές από την πυρκαγιά
Και περίπου 400.000 – 500.000 ελαιόδεντρα έγιναν κάρβουνο.
Αλλαγή χρήσης καμένης γης
Πολύς λόγος γίνεται ωστόσο και για την αλλαγή χρήσης της καμένης γης όπου μέσα από δορυφορικούς χάρτες προκύπτει ότι όντως αλλάζει, είτε για καλλιέργεια, είτε για οικοπεδοποίηση.
Πρόκειται κυρίως για πλαγιές και απόκρημνες περιοχές όπου δεν υπάρχει ορατότητα και εύκολη πρόσβαση για έλεγχο, κάτι που όμως γίνεται αντιληπτό μέσα από δορυφορικές φωτογραφίες.
Έτσι, εύκολα μπορούν να συγκριθούν φωτογραφίες αρχείου του 2006, με αυτές του 2018, στις οποίες διαπιστώνεται ότι αρκετά στρέμματα από τα καμένα του 2007 έχουν μετατραπεί από δασικές εκτάσεις σε ελαιώνες, όπως πρώτη δημοσίευσε η εφημερίδα «Πατρίς/ την 1η Αυγούστου, μέσα από στοιχεία που μας παραχώρησε ο Όμιλος Τεχνολογιών Άρατος. Μια είδηση που δημοσίευσε και το «Πρώτο Θέμα» το Σάββατο 21 Αυγούστου.
Η πυρκαγιά δεν είναι μόνο αυτά που καταστρέφει, είναι και τα «εγκαύματα» που επιφέρει στο έδαφος.
Σαν πρώτο βήμα πρέπει να είναι η απαγόρευση της βόσκησης και η δημιουργία κορμοφραγμάτων και κλαδοπλεγμάτων όπου κρίνεται απαραίτητη και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα, πριν από τις φθινοπωρινές βροχές.
Όλοι οι επιστήμονες συμφωνούν ότι τo οικολογικό πρόβλημα που δημιουργείται τελευταία στις χώρες της Μεσογείου, μεταξύ αυτών και της Ελλάδας, δεν οφείλεται τόσο στις ίδιες τις πυρκαγιές όσο στην αυξημένη συχνότητά τους.
Άλλωστε η διατήρηση των μεσογειακών οικοσυστημάτων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις δασικές πυρκαγιές. Έτσι, αυτή που οδηγεί τελικά σε αποδάσωση της περιοχής, είναι η μεταπυρική οικονομική δραστηριότητα του ανθρώπου, τόσο σε υπερβόσκηση όσο και σε οικοπεδοποίηση και απλή καλλιέργεια.
Τα χειρότερα είναι μπροστά, είπε πρόσφατα ο Ευθ. Λέκκας
Ενός κακού μύρια έπονται έλεγαν οι Αρχαίοι Έλληνες και τους βλέπουμε για ακόμη μία φορά να επιβεβαιώνονται.
Σε μία πρώτη αποτίμηση των περιβαλλοντικών συνεπειών από τις πυρκαγιές προχώρησε ο πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ Ευθύμιος Λέκκας που επισκέφθηκε καμένες περιοχές της Ηλείας.
Ο κ. Λέκκας μετά από επιτόπια έρευνα στις καμένες περιοχές επισήμανε και τις πιθανές επιπτώσεις που θα έχει η καθεμία ξεχωριστά:
Το δυναμικό διάβρωσης στην Πελοπόννησο, την Εύβοια είναι τεράστιο και αναμένεται μετά την πυρκαγιά να τροφοδοτήσει με εκατομμύρια κυβικά μέτρα εδάφους το υδρογραφικό δίκτυο, δηλαδή τους ποταμούς, ενώ αντίθετα στην Αττική είναι περιορισμένο.
Η μορφολογία των περιοχών θα αλλάξει ριζικά, ενώ στην Αττική θα παρατηρηθούν μόνο μικρές αλλοιώσεις.
Η ρύπανση του αέρα από την πυρκαγιά στην Αττική θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στον πληθυσμό, δεδομένου ότι η ευπάθεια είναι μεγάλη λόγω πυκνότητας του πληθυσμού και της ήδη επιβαρυμένης κατάστασης στην Πρωτεύουσα.
Η τοξικότητα των υπολειμμάτων της καύσης είναι τεράστια στην Αττική, ενδιάμεση στην Εύβοια και μικρή στην Πελοπόννησο όπου υπάρχουν μικρότερης έκτασης καύσεις βιομηχανικών εγκαταστάσεων, αυτοκινήτων και κατοικιών.
Ο κίνδυνος κατολισθήσεων στη Βόρεια Εύβοια αυξάνεται δραματικά και αναμένονται τεράστιες επιπτώσεις. Το ίδιο συμβαίνει και στην Πελοπόννησο, ενώ στην Αττική ο κίνδυνος κατολισθητικών φαινομένων μπορεί να χαρακτηρισθεί μικρός.
Ο πλημμυρικός κίνδυνος στην Πελοπόννησο είναι υπολογίσιμος, δεδομένου του σημαντικού υδρογραφικού δικτύου που αναπτύσσεται στις πυρόπληκτες περιοχές και απομειώνεται μερικώς σε φυσικά φράγματα που λειτουργούν κατά μήκος του, καθώς και της απομακρυσμένης από τις κοίτες χωροθέτησης των οικισμών της περιοχής.
Στην Αττική ο πλημμυρικός κίνδυνος είναι υψηλός δεδομένων των ανθρώπινων παρεμβάσεων στο υδρογραφικό δίκτυο.
Ο μέγιστος όμως πλημμυρικός κίνδυνος απαντάται στην Εύβοια, όπου αναπτύσσονται λεκάνες που εκφορτίζουν σε περιοχές αναπτυγμένων οικισμών κατά μήκος της παράκτιας ζώνης.
Η επαναφορά των οικοσυστημάτων και κυρίως της χλωρίδας στην Ηλεία θα είναι σχετικά γρήγορη σύμφωνα με τα δεδομένα από την πυρκαγιά του 2007, λόγω των υψηλών βροχοπτώσεων, των γόνιμων εδαφών, των γεωλογικών σχηματισμών και του αναγλύφου.
Τεράστιο πρόβλημα όμως υφίσταται στην Εύβοια, όπου 400.000 στρέμματα εκτιμάται ότι ποτέ δεν θα επανέλθουν στην αρχική τους κατάσταση, καθώς παράγοντες όπως η σφοδρότητα της καύσης, το έντονο ανάγλυφο, οι γεωλογικοί σχηματισμοί και η ταχεία διάβρωση δεν θα επιτρέψουν σε καμία περίπτωση την επάνοδο. Η συγκεκριμένη περιοχή οδεύει ταχύτατα προς ερημοποίηση. Αντίθετα η περιβάλλουσα ζώνη διήθησης της πυρκαγιάς, έκτασης περίπου 200.000 στρεμμάτων, μπορεί να ανακάμψει μετά από στοχευμένες παρεμβάσεις μικρής κλίμακας.
ΠΑΤΡΙΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου