Κλιματική αλλαγή – Έξυπνες δασικές πόλεις και πάρκα στον… αέρ

 Δευτέρα, 6 Σεπτεμβρίου, 2021

Σε αναζήτηση λύσεων για μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, η μία μετά την άλλη, πόλεις «φλερτάρουν» με την ιδέα των «κάθετων δασών»

Το 2014, έστησε το πρώτο του Bosco Verticale («Κάθετο δάσος») στο Μιλάνο.

Μία πρότυπη κατασκευή, αποτελούμενη από δύο ουρανοξύστες ύψους 112 και 80 μέτρων, με πυκνή βλάστηση -συνολικά 800 δέντρα, 5.000 θάμνοι και 15.000 φυτά από 100 διαφορετικά είδη- που δεν ήταν μέρος της διακόσμησης, αλλά βασικό στοιχείο.

Ένα «πάντρεμα» της φύσης με μία άψυχη μάζα από χάλυβα και σκυρόδεμα, δια χειρός του φημισμένου πια Ιταλού αρχιτέκτονα Στέφανο Μποέρι.

Τα φυτά δεν έχουν τοποθετηθεί απλά στην πρόσοψη ή πάνω στην ταράτσα.

Είναι ένα μικρό κάθετο δάσος, που εκτείνεται από τα κάτω προς τα πάνω: βελανιδιές, οξιές, ελιές, μηλιές και κερασιές -ύψους 3 έως 9 μέτρων- ανάμεσά σε θάμνους, όλα φυτευμένα σε κλιμακωτά μπαλκόνια, που έχουν γίνει πια «σπίτι» και για περίπου 1.600 είδη πτηνών κι εντόμων.

Η άρδευση γίνεται με υπόγεια νερά και το πότισμα με ένα σύστημα αντλιών, που τροφοδοτείται από ηλιακούς συλλέκτες στην οροφή του κτίσματος.

Και κάπως έτσι, αυτή η όαση πρασίνου -ισοδύναμη με τρία εκτάρια δάσους σε μόλις 3.000 τ.μ. αστικού χώρου- απορροφά διοξείδιο του άνθρακα, παράγει οξυγόνο, μειώνει τη θερμοκρασία στο κτίριο, προστατεύει από την ηχορύπανση και προάγει τη βιοποικιλότητα.

Πλέον, το Bosco Verticale αποτελεί σήμα-κατατεθέν για το Μιλάνο, αλλά και μοντέλο αειφόρου ανάπτυξης στις σύγχρονες μητροπόλεις της κλιματικής αλλαγής και της ολοένα και πιο εκρηκτικής αύξησης του πληθυσμού τους.

Κτίρια-«πνεύμονες πρασίνου»

Σήμερα, στα αστικά κέντρα καταναλώνεται το 75% των φυσικών πόρων της γης και παράγεται το 70% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως.

Η αύξηση των πράσινων χώρων μπορεί να αποτελέσει μέρος της λύσης, με την απορρόφηση σχεδόν το 40% των ρυπογόνων αερίων.

Στις υφιστάμενες, πυκνοκατοικημένες μητροπόλεις -όπου σπανίζουν ολοένα και περισσότερο οι ελεύθερο χώροι για τη δημιουργία πάρκων- τα «κάθετα δάση» αναδεικνύονται σε χρήσιμη εναλλακτική για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την επιβίωσή τους.

Η ιδέα εξετάζεται ή βρίσκεται ήδη σε κάποιο στάδιο εφαρμογής σε δεκάδες πόλεις, από την Ευρώπη και την αμερικανική ήπειρο, μέχρι την Αφρική και την Ασία.

Πιο εμβληματικό θεωρείται τώρα το σχέδιο στην ολλανδική πόλη Αϊντχόφεν.

Το «κάθετο δάσος Trudo» που κατασκευάζεται εκεί σηματοδοτεί την πρώτη φορά που η ιδέα εφαρμόζεται με στόχο την κοινωνική στέγαση και όχι προνομιούχους με παχιές τσέπες.

Η πρόκληση είναι η μείωση του κόστους, χωρίς όμως εκπτώσεις στις προδιαγραφές της «πράσινης» κατασκευής.

Και μέσω αυτής, ο Μποέρι ευελπιστεί να αποδείξει ότι, εκτός από την κλιματική αλλαγή, τα «κάθετα δάση» μπορούν να αποτελέσουν βιώσιμη λύση και έτερα μεγάλα προβλήματα των σύγχρονων μεγαλουπόλεων: της στέγασης και της φτώχειας.

«Έξυπνες δασικές πόλεις»

Εάν και για τις υφιστάμενες μητροπόλεις τα «κάθετα δάση» αποτελούν μια λύση, ο εμπνευστής τους λέει ότι, εάν ήταν στο χέρι του, θα έχτιζε παντού νέες: βιώσιμες, αυτάρκεις, έξυπνες και…. δασικές.

Και δεν μιλά θεωρητικά.

Η ιδέα «μπολιάστηκε» σε ένα ταξίδι του στο Ντουμπάι, το 2007, με την ιδιότητα του καθηγητή Αρχιτεχνικής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ και στο πλαίσιο μελέτης για την αστική έκρηξη σε αυτήν την υπερσύγχρονη πόλη, στη μέση της ερήμου.

Αποφάσισε να βρει μια εναλλακτική λύση. Σήμερα, τη θέτει πια σε εφαρμογή.

Σημείο αναφοράς αποτελεί η «Έξυπνη Δασική Πόλη Κανκούν», στο φημισμένο θέρετρο στο Μεξικό: μια σύγχρονη οικολογική μητροπολιτική περιοχή, που χτίζεται από την αρχή, ως συνδετικός «κρίκος» μεταξύ της φύση και της πόλης.

Σε μία έκταση 557 στρεμμάτων κατασκευάζεται ένα πρότυπο αστικό οικοσύστημα, όπου θα ζουν 130.000 κάτοικοι δίπλα σε 7,5 εκατομμύρια δέντρα και φυτά, από 400 είδη -σε πάρκα και σε κτίρια-, τα οποία θα απορροφούν 116.000 τόνους CO2 ετησίως.

Η πόλη θα είναι αυτάρκης στην παραγωγή ενέργειας, χάρη σε ένα περιμετρικό δακτύλιο φωτοβολταϊκών πάνελ.

Η ύδρευσή της θα βασίζεται στην κυκλική οικονομία γύρω από τη χρήση του νερού, μέσω ενός καναλιού που θα συνδέεται με τη θάλασσα υπογείως.

Το νερό θα συλλέγεται στην είσοδο της πόλης σε μια μεγάλη δεξαμενή, με μονάδα αφαλάτωσης.

Και θα διοχετεύεται στις κατοικημένες περιοχές και στις γύρω αγροτικές εκτάσεις, όπου η παραγωγή θα εξασφαλίζει αυτάρκεια τροφίμων.

Στο εσωτερικό της «Έξυπνης Δασικής Πόλης» στο Κανκούν θα απαγορεύεται η χρήση οχημάτων με μηχανές εσωτερικής καύσης και οι μετακινήσεις θα είναι αποκλειστικά με ηλεκτρικά και ημιαυτόματα μέσα.

Θα υπάρχει εν τω μεταξύ και μία πανεπιστημιούπολη, όπου η έρευνα θα εστιάζει στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Ανάλογα, πλην μικρότερης έκτασης σχέδια καταστρώνονται ήδη για την κατασκευή μιας «έξυπνης πόλης», με όλες τις καινοτομίες, και στα Τίρανα.

Προβλέπουν μία πράσινη «γειτονιά» 12.000 κατοίκων, έκτασης 29 στρεμμάτων, με αειφόρο ανάπτυξη και σύγχρονες τεχνολογίες, κατάλληλων ακόμη και για την αντιμετώπιση σεισμικών και πανδημικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.

Με ταχείς ρυθμούς προχωρά η κατασκευή και της πρώτης «Έξυπνης Δασικής Πόλης Λιουτσόου» στην Κίνα, στην νότια επαρχία Κουανγκσί.

Έκτασης 1,75 τ. χλμ, θα έχει 30.000 κατοίκους, 40.000 δέντρα μέσα στην πόλη και 1 εκατομμύριο φυτά, από τουλάχιστον 100 διαφορετικά είδη.

Θα υπάρχει σιδηροδρομική γραμμή υψηλής ταχύτητας, που θα κινείται με ηλεκτρική ενέργεια από ηλιακά πάνελ. Ενώ για τον κλιματισμό των εσωτερικών χώρων στα κτίρια θα χρησιμοποιηθεί γεωθερμική ενέργεια.

Ο.Τ.