Κυριακή, 31 Οκτωβρίου, 2021
Του Θεόδωρου Καλμούκου
Ελληνική Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής, Μανχάτταν, ΝΥ, 17 Μαρτίου 2020. (Φωτογραφία: «Ε.Κ.»/Ζαφείρης Χαϊτίδης)
Η Ελληνική Ορθόδοξη Αρχιεπισκοπή Αμερικής, η δική μας, δηλαδή, τοπική Εκκλησία της Αμερικής ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αυτό σημαίνει πως έχει την κανονική, πνευματική και εκκλησιαστική της υπαγωγή, στην Πρωτόθρονη και Πρωτοεύθυνη Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως, η Ιερά Σύνοδος της οποίας προεδρευόμενη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο είναι η Πρωτουργός Αρχή της ενταύθα Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Είναι τιμή και προνόμιο να ανήκει η Αρχιεπισκοπή στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Διευκρινίζεται ότι η Αρχιεπισκοπή Αμερικής είναι μία από τις πολλές Εκκλησιαστικές Επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου εν τω εξωτερικώ, όπως είναι άλλωστε η Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, η Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας, η Αρχιεπισκοπή Καναδά, οι Μητροπόλεις Γαλλίας, Γερμανίας, Βελγίου, Ισπανίας, Σουηδίας, αλλά και οι Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου, για να αναφέρουμε μερικές δειγματοληπτικά. Βέβαια η Αρχιεπισκοπή Αμερικής λογίζεται ως η κορυφαία και πλέον επιφανής, αλλά και πολυάριθμη και για τον λόγο ότι ενυπάρχει στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη μεγαλύτερη και καλύτερη σύγχρονη αυτοκρατορία του Κόσμου. Βέβαια η πικρή αλήθεια είναι ότι μέχρι το 2019 είχε φτάσει σε σημείο κατ' άμφω πτώχευσης. Δεν χρειάζεται να επανέλθουμε, είναι άλλωστε οδυνηρά γνωστά.
Τονίζεται επίσης ότι η Αρχιεπισκοπή Αμερικής είναι μία, ενιαία και αδιαίρετη Εκκλησιαστική Επαρχία του Οικουμενικού Θρόνου. Οι Μητροπόλεις όπως Σικάγου, Βοστώνης, Πίτσμπουργκ, Ατλάντας και οι λοιπές ανήκουν στην Αρχιεπισκοπή. Δεν αποτελούν ξεχωριστές Εκκλησιαστικές οντότητες όπως είναι λόγου χάρη οι Μητροπόλεις της Ευρώπης ή της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη. Φωτογραφία αρχείου: Eurokinissi/Χρήστος Μπόνης
Εκκλησιολογικώς ομιλούντες ο Πατριάρχης είναι ο κατ' εξοχήν Αρχιεπίσκοπος, Ποιμενάρχης και Πνευματικός Πατέρας τής εν Αμερική Ελληνικής Ορθόδοξης Αρχιεπισκοπής, καθότι τυγχάνει Εκκλησιαστική Επαρχία του Οικουμενικού Θρόνου, όπως ήδη ανέφερα. Πριν δύο χρόνια ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος και οι προκάτοχοί του, επ' ονόματι του Πατριάρχη ενθρονίστηκαν. Στο «εν πρώτοις μνήσθητι της Ευχαριστίας» ο Ελπιδοφόρος μνημονεύει το όνομα του Πατριάρχη, εκφωνώντας συγκεκριμένα: «εν πρώτοις μνήσθητι Κύριε του Αρχιεπισκόπου και Πατριάρχου ημών Βαρθολομαίου…». Γι' αυτό ακριβώς η παραφιλολογία που έχει αρχίσει περί του Καταστατικού από ανθρώπους αδαείς και αστοιχείωτους από κάποιες Μητροπόλεις με τα γνωστά υποβολιμαία κόλπα ενίων Μητροπολιτών είναι κυριολεκτικά κειμήλια γραφικότητας. Το Καταστατικό ουσιαστικά είναι Δώρο του Οικουμενικού Πατριάρχη προς την Εκκλησιαστική Επαρχία του, την Αρχιεπισκοπή Αμερικής. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο είναι η Πρωτουργός Αρχή και κατ' επέκταση η Χορηγούσα Αρχή και μπορεί ανά πάσα στιγμή να χορηγήσει το Καταστατικό ή να το ανακαλέσει όπως έκανε την Πέμπτη 8 Οκτωβρίου 2020. Ακόμα και Αυτονομία ή και Τόμο Αυτοκεφαλίας μπορεί να ανακαλέσει ο Πατριάρχης και η Σύνοδος. Τα περί «δημοκρατικής» και «συμμετοχικής» διαδικασίας, είναι ένας εκπροτεσταντισμένος θρησκευτισμός που παραπέμπει σε σωματειακές καταστάσεις. Ετσι τόσο απλά.
Κατ' ανάθεση από το Πατριαρχείο ο μόνος ποιμενάρχης της Αρχιεπισκοπής Αμερικής είναι ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος, γι' αυτό άλλωστε και όταν επισκέπτεται τις κατά τόπους Μητροπόλεις μνημονεύεται ως ποιμενάρχης. Οταν ιερουργούν οι Μητροπολίτες μνημονεύουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη ως τον «Πρώτον» αυτών, διότι αν μνημόνευαν τον Αρχιεπίσκοπο τότε η Αρχιεπισκοπή θα ήταν Αυτόνομη.
Εδώ βέβαια υπάρχει ένα βασικό και ουσιώδες Εκκλησιολογικό πρόβλημα, το οποίο οφείλει κι αυτό κάποτε να επιλυθεί, κι αυτό είναι του καθεστώτος των Μητροπόλεων και των Μητροπολιτών. Είναι πανθομολογούμενο πως η Μητροπολιτοποίηση και ο επιμερισμός της Αρχιεπισκοπής σε Μητροπόλεις αδυνάτισε την Αρχιεπισκοπή ως ενιαία και δυναμική Εκκλησιαστική οντότητα. Οπως απέδειξαν τα πράγματα όλα αυτά τα χρόνια της Μητροπολιτοποίησης, η κατάσταση των κοινοτήτων όχι μόνο δεν βελτιώθηκε από απόψεως ποιμαντικής μέριμνας, αλλά απεναντίας υποβαθμίσθηκε, ενώ σε πλείστες όσες περιπτώσεις δημιουργήθηκαν ρηγματώδεις και διαλυτικές καταστάσεις λόγω συμπεριφοράς ενίων Μητροπολιτών οι οποίοι διψούσαν για δύναμη και επιβολή. Ο «Ε.Κ.» έχει κατά καιρούς αποκαλύψει τέτοιες καταστάσεις.
Ας ελπίσουμε πως το υπό μελέτη και κατάρτιση καινούργιο συνταγμάτιο της Αρχιεπισκοπής θα σημάνει και την ανασυγκρότηση και ανασύνθεσή της. Βέβαια το ζώπυρο ερώτημα είναι άραγε μπορεί η διοικητική και εκκλησιαστική δομή της Αρχιεπισκοπής να επιστρέψει στην εποχή του Ιακώβου μ' ένα «μονολιθικό μονισμό»; Έχει αρκετό χρονικό διάστημα ποιμαντορίας, εμπειρίας και δυναμικής ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος να καταστεί «ο απόλυτος κυρίαρχος» της ενταύθα Εκκλησίας μας; Είναι νομίζω βασικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν και να ιδωθούν και ερμηνευθούν οι μέχρι τώρα επιλογές του για πρόσωπα καθοριστικής σημασίας σε Επισκοπικό και άλλο θεσμικό επίπεδο. Ούτε βέβαια και η σημερινή πολυδιάσπαση που έχει κάνει την Αρχιεπισκοπή πραγματικό σκορποχώρι μπορεί να συνεχιστεί. Απλά καταθέτω τούτες τις σκέψεις για σκέψη και προβληματισμό.
Ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι συντονιστικός για όλη την Ορθόδοξη Εκκλησία. Μόνο το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει το ιστορικό, κανονικό και εκκλησιολογικό προνόμιο χορήγησης Αυτονομίας ή Αυτοκεφαλίας σε μία τοπική Εκκλησία και κανένα άλλο Πατριαρχείο, ούτε από την πενταρχία των πρεσβυγενών, ούτε και εκ των νεότερων.
Μ' άλλα λόγια πιο απλά δεν μπορεί η Αρχιεπισκοπή Αμερικής να κηρυχθεί αυτοκέφαλος χωρίς να χορηγήσει αυτοκεφαλία το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Κι ακόμα ποίος ή ποίοι είναι σε θέση να προβούν σ' ένα απονενοημένο εκκλησιαστικό πραξικόπημα και να προβούν σε κήρυξη αυτοκεφαλίας; Κάτι τέτοιο θα είναι μάλλον κακοκεφαλία. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα τους καθαιρέσει αμέσως και ουδείς από τον ένθεο και φιλόθεο ομογενειακό μας λαό θα ακολουθήσει τους καθηρημένους, έτσι για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν διαμέσου των αιώνων και εξακολουθεί να είναι το ορατό Κέντρο ενότητας της Εκκλησίας. Κι η ενότητα δεν είναι απλώς μία συνομοσπονδιακή συνύπαρξη, αλλά έχει Ευχαριστιακές και εκκλησιολογικές διαστάσεις. Εδώ ο λόγος όχι για πρόσωπα, αλλά για θεσμούς.
Μόνο ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ο οποίος είναι ο «Πρώτος» άνευ ίσων κι όχι απλώς κατά πρωτεία τιμής, μπορεί να συγκαλέσει Πανορθόδοξη Σύνοδο, όπως έγινε τον Ιούνιο του 2016 στην Κρήτη, ή Μείζονα και Υπερτελή ή και Διευρυμένη, ή Σύναξη των Προκαθημένων.
Επίσης, έχει το λεγόμενο «έκκλητο», που σημαίνει ότι αν κάποιος Μητροπολίτης από οποιαδήποτε Εκκλησία έχει κάποιο πρόβλημα με την δική του Σύνοδο, τον τελευταίο λόγο τον έχει ο Οικουμενικός Πατριάρχης για να το επιλύσει τελεσίδικα.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου