Τετάρτη, 2 Μαρτίου, 2022
Κώστας Μαυραγάνης
Η Ρωσία κατηγορείται για τη χρήση ή τον σχεδιασμό χρήσης θερμοβαρικών όπλων, γνωστών και ως βόμβες κενού, κατά την εισβολή στην Ουκρανία: Πρόκειται για τρομακτικής ισχύος όπλα, ισχυρότερα από τα συμβατικά εκρηκτικά αντίστοιχου μεγέθους, που έχουν φρικτές επιπτώσεις σε οποιονδήποτε βρεθεί στην ακτίνα της έκρηξής τους.
Πώς λειτουργούν
Μια βόμβα κενού, που επίσης αποκαλείται βόμβα αερολύματος ή εκρηκτικό καυσίμου αέρα (fuel air explosive) αποτελείται από μια δεξαμενή καυσίμου με δύο χωριστές εκρηκτικές γομώσεις. Μπορεί να εκτοξευτεί σαν ρουκέτα ή να ριχτεί σαν βόμβα από αεροσκάφος. Όταν πλήξει τον στόχο, η πρώτη γόμωση ανοίγει τη δεξαμενή, με αποτέλεσμα τη διασπορά στον αέρα του μείγματος καυσίμου, ως νέφος/ αερόλυμα. Το νέφος αυτό μπορεί να εισχωρήσει σε οποιοδήποτε άνοιγμα κτιρίου ή άμυνες που δεν είναι πλήρως σφραγισμένες. Η δεύτερη γόμωση πυροδοτεί το νέφος, με αποτέλεσμα μια γιγαντιαία πύρινη σφαίρα, ένα τεράστιο ωστικό κύμα και ένα κενό που ρουφά όλο το περιβάλλον οξυγόνο. Το όπλο αυτό μπορεί να καταστρέψει ενισχυμένα κτίρια, εξοπλισμό και να σκοτώσει ή τραυματίσει βαριά ανθρώπους.
Τα όπλα αυτά χρησιμοποιούνται για διάφορους σκοπούς, και έρχονται σε διάφορα μεγέθη, μεταξύ των οποίων και όπλα για χρήση από στρατιώτες σαν χειροβομβίδες και φορητοί εκτοξευτές ρουκετών. Έχουν σχεδιαστεί μεγάλες εκδόσεις, ειδικά για εξόντωση αντιπάλων μαχητών σε σπηλιές και σήραγγες- τα όπλα αυτά είναι ακόμα πιο καταστροφικά σε κλειστούς χώρους.
Το 2007 η Ρωσία δοκίμασε το μεγαλύτερο θερμοβαρικό όπλο της, το αποκαλούμενο «Father of all bombs» (πατέρας όλων των βομβών). Είχε ως αποτέλεσμα μια έκρηξη ανάλογη με αυτήν μιας συμβατικής βόμβας 44 τόνων, κάτι που την καθιστά τη μεγαλύτερη μη πυρηνική εκρηκτική συσκευή στον κόσμο.
Δεδομένης της φύσης τους, που τα καθιστά ιδιαίτερα φονικά εναντίον υπερασπιστών που έχουν οχυρωθεί σε κτίρια ή καταφύγια, τα όπλα αυτά χρησιμοποιούνται κυρίως σε αστικά περιβάλλοντα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, δεδομένης της κατάστασης στην Ουκρανία, όπου οι ουκρανικές δυνάμεις αντιστέκονται στις πόλεις (όπως το Κίεβο, το Χάρκοβο κ.α.) εναντίον των ρωσικών δυνάμεων εισβολής.
Ένα όπλο αυτής της κατηγορίας που έχει εμφανιστεί στην Ουκρανία είναι το TOS-1A, που η Ρωσία χαρακτηρίζει ως «βαρύ φλογοβόλο» και είναι στην ουσία ένας πολλαπλός εκτοξευτής πυραύλων (ΠΕΠ) πάνω στο σασί ενός άρματος μάχης T-72. To TOS-1A είναι διαβόητο, με βάση τα χαρακτηριστικά των θερμοβαρικών ρουκετών που εξαπολύει. Ένα όχημα τέτοιου τύπου είχε θεαθεί στις 24 Φεβρουαρίου- την ημέρα που η Ρωσία άρχισε την εισβολή- στα σύνορα Ουκρανίας- Λευκορωσίας, ενώ τις επόμενες ημέρες κατεγράφησαν και άλλα, με αναφορές μάλιστα για ανάπτυξή τους στα προάστια πυκνοκατοικημένων περιοχών. Σύμφωνα με το World Equipment Guide της US Army Training and Doctrine Command, η αλλαγή πίεσης όταν «ρουφά» οξυγόνο είναι καταστροφική για μαλακά υλικά (όπως επιφάνειες ραντάρ, η επιφάνεια αεροσκαφών και ο ιστός των ανθρώπινων πνευμόνων) ενώ οι θερμοκρασίες φτάνουν τους 2.500 με 3.000 βαθμούς Κελσίου. Ακόμα και αν η έκρηξη είναι ατελής, οι συνέπειές της είναι τρομακτικές, ενώ και αυτοί που βρίσκονται εκτός ακτίνας μπορούν να υποστούν σοβαρά τραύματα (ακόμα και χωρίς την έκρηξη της βόμβας, καταστρέφονται οι πνεύμονες λόγω του κενού, ενώ επίσης μπορούν να σπάσουν τύμπανα, να διατρηθούν όργανα μέσα στο σώμα, να υπάρξει τύφλωση κ.α.)- χωρίς να υποτιμάται και η επίδραση του όπλου στην ψυχολογία τους. Ως εκ τούτου, θεωρείται και όπλο τρομοκράτησης του αντιπάλου.
Χρήση στην Ουκρανία
Η Οξάνα Μαρκάροβα, πρέσβης της Ουκρανίας στις ΗΠΑ, έχει κατηγορήσει τη Ρωσία για χρήση τους, ενώ έχουν θεαθεί τέτοια και κοντά στη Μαριούπολη. Ακόμη, το βράδυ της Τρίτης υπήρξαν αναφορές για μεγάλη έκρηξη στο Χάρκοβο, ενδεχομένως θερμοβαρικού όπλου. Αναφέρθηκε πως χρησιμοποιήθηκε επίσης στο πλαίσιο των σκληρών μαχών στο Βασιλκίβ, μερικά χιλιόμετρα έξω από το Κίεβο, ωστόσο αργότερα ειπώθηκε ότι ήταν έκρηξη αποθηκευμένων καυσίμων.
Τι ισχύει για τη χρήση τους;
Δεν υπάρχουν διεθνείς συνθήκες που να απαγορεύουν συγκεκριμένα τη χρήση τους, μα αν μια χώρα χτυπήσει με αυτά πληθυσμούς αμάχων σε κατοικημένες περιοχές, σχολεία ή νοσοκομεία, θα μπορούσε να καταδικαστεί για εγκλήματα πολέμου. Ο Καρίμ Χαν, εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, είπε ότι θα διερευνηθούν πιθανά εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία. H Τζεν Πσάκι, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, είπε ότι είχε δει αναφορές, μα χωρίς επιβεβαίωση περί χρήσης τέτοιων όπλων από τη Ρωσία, προσθέτοντας ωστόσο πως αν ισχύει αυτό «τότε θα μπορούσε να είναι έγκλημα πολέμου».
Πού έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν;
Ανάγονται στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ακόμα, όπου είχαν χρησιμοποιηθεί από τον γερμανικό στρατό. Τη δεκαετία του 1960 τα χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ στο Βιεντάμ, ενώ χρησιμοποίησαν αντίστοιχα όπλα και στο Αφγανιστάν. Η Ρωσία τα χρησιμοποίησε στην Τσετσενία, ενώ υπάρχουν αναφορές πως χρησιμοποιήθηκαν και στον Συριακό εμφύλιο πόλεμο από το καθεστώς Άσαντ.
HUFFPOSTGR, Με πληροφορίες από BBC, The Drive- War Zone
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου