Κυριακή, 3 Απριλίου, 2022
Οταν ο Πέτρος Τατάνης μετανάστευσε στις ΗΠΑ, το 1905, σε ηλικία 21 ετών -είχε γεννηθεί το 1884 στην Αμαλιάδα του νομού Ηλείας- είχαν ήδη διαφανεί οι διαφορές ανάμεσα στον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον τότε πρίγκιπα Κωνσταντίνο που θα οδηγούσαν αργότερα στον Εθνικό Διχασμό. Ο Βενιζέλος ήταν ο ηγέτης του κινήματος για την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, ενώ ο Κωνσταντίνος ήταν ο ύπατος αρμοστής του νησιού, διορισμένος μετά από συμφωνία ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις Μεγάλες Δυνάμεις. Ο Βενιζέλος εκπροσωπούσε μια νέα προοπτική στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, πολιτικά φιλελεύθερη και προσανατολισμένη στην Ευρώπη και με στόχους τον εκσυγχρονισμό της χώρας και την πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας. Ηταν μια αντίδραση στην ήττα της Ελλάδας στον Ελληνο-τουρκικό πόλεμο του 1897 και το παλιό κατεστημένο που εκπροσωπούσε η μοναρχία και τα παλιά κόμματα.
Το πρόγραμμα του Βενιζέλου βρήκε μεγάλη απήχηση ανάμεσα στην ανερχόμενη αστική τάξη στην Ελλάδα και τους Ελληνες έξω από τα σύνορα της Ελλάδας και ιδίως τους έμπορους και επιχειρηματίες σε πόλεις όπως την Αλεξάνδρεια, την Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη και την Νέα Υόρκη, όπου εγκαταστάθηκε ο Τατάνης ως έμπορος και εισαγωγέας καφέ. Ηταν ο εκπρόσωπος του οίκου Αδελφών Καρακαντά που ειδικευόντουσαν στις εξαγωγές αλευριού, πετρελαίου και υφασμάτων, καθώς και την εισαγωγή καφέ και είχαν σχέσεις με τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κράτη και αποικίες όπως την Αίγυπτο, την Αραβία, την Ερυθρά Θάλασσα και την Ινδία, χρησιμοποιώντας ιδιόκτητα πλοία. Τα κεντρικά τους γραφεία στη Νέα Υόρκη ήταν στην Γουόλ Στριτ. Και γρήγορα φάνηκε με την ενασχόλησή του με τα κοινά της Ομογένειας πως ο Τατάνης ήταν θαυμαστής και υποστηρικτής της πολιτικής του Βενιζέλου. Ηταν δραστήριο μέλος της οργάνωσης Πανελλήνιος Ενωσις Αμερικής, που ιδρύθηκε το 1907 με σκοπό την προστασία των Ελλήνων μεταναστών, την διατήρηση της ταυτότητάς τους και την ενίσχυση των εθνικών αγώνων της Ελλάδος. Στο μεταξύ, στην Ελλάδα, ένα κίνημα από νέους αξιωματικούς το 1909 που ξεκίνησε στο στρατόπεδο του Γουδή της Αθήνας έφερε τον Βενιζέλο από την Κρήτη στην πρωτεύουσα για να αναλάβει ως πρωθυπουργός της χώρας. Στην Αμερική, η Πανελλήνιος Ενωσις με την ενθάρρυνση του πρέσβη Λάμπρου Κορομηλά τάχθηκε υπέρ του Βενιζέλου, προκαλώντας οξύτατη αντίδραση του Σόλωνα Βλαστού που ήταν ο εκδότης της ελληνόφωνης καθημερινής εφημερίδας «Ατλαντίς», που ιδρύθηκε το 1894 και μέχρι τότε υποστήριζε την οργάνωση. Ο Βλαστός όμως εξελισσόταν σε φανατικό φίλο της μοναρχίας και δυσανασχετούσε με την άνοδο του Βενιζέλου στην πρωθυπουργία. Από εκείνη την στιγμή, εκδηλώθηκε ανοικτά και στον Ελληνισμό των ΗΠΑ η υποβόσκουσα διαίρεση ανάμεσα στους Βενιζελικούς και τους μοναρχικούς, με την «Ατλαντίδα» όλο και πιο σταθερά στο πλευρό της μοναρχίας.
Οι εφημερίδες έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στην Ιστορία της ελληνικής Διασποράς. Στις αρχές του εικοστού αιώνα, εκτός από την εφημερίδα «Ατλαντίς», που πρωτοεμφανίσθηκε το 1894 στη Νέα Υόρκη, είχαν εκδοθεί και άλλες εφημερίδες επίσης στη Νέα Υόρκη και στα άλλα κέντρα του Ελληνισμού, οι περισσότερες βραχύβιες, αλλά μερικές με μεγαλύτερη διάρκεια, όπως ο «Ελληνικός Αστήρ» στο Σικάγο και ο «Προμηθεύς» στο Σαν Φρανσίσκο. Η εφημερίδα ήταν ο συνεκτικός κρίκος ανάμεσα στην Ομογένεια και ανάμεσα στην Ομογένεια και το εθνικό κέντρο. Για τον Ελληνα μετανάστη η εφημερίδα είχε πολλαπλή σημασία. Ο ελληνικός Τύπος λειτουργούσε ως καθημερινό σχολείο για την διατήρηση και την καλλιέργεια της γλώσσας. Ηταν πολλές φορές ο μόνος τρόπος να διατηρήσει μια σύνδεση με τις εξελίξεις στην πατρίδα και τον κόσμο που άφησε πίσω του. Σκόπευε κάποτε μελλοντικά να επιστρέψει, και ήθελε να μένει ενήμερος και γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας. Η εφημερίδα τον βοηθούσε να συνδεθεί με άλλους Ελληνες στην Αμερική, να βρει δουλειά, να δικτυωθεί, να δώσει ή να λάβει βοήθεια. Και όσο σιγά-σιγά πετύχαινε να αποκατασταθεί στην Αμερική, η εφημερίδα του αναγνώριζε τους κόπους και τις επιτυχίες του μέσα από την κάλυψη της ζωής της Ομογένειας. Την εποχή της τελευταίας φάσης της Μεγάλης Ιδέας που περιελάμβανε τους Βαλκανικούς Αγώνες του 1912-13, την είσοδο της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το 1917, και την Μικρασιατική Εκστρατεία το 1919-1922, ο ελληνο-αμερικανικός τύπος προέβαλλε τους αγώνες της Ελλάδας και συνένωνε νοερά και ουσιαστικά τον Ελληνα μετανάστη με την στρατηγική του Εθνους.
Δεδομένης της σημασίας του ομογενειακού Τύπου και της συνεχιζόμενης προσήλωσης της εφημερίδας «Ατλαντίς» στη μοναρχία, προέβαλλε επιτακτική η ανάγκη δημοσιογραφικού οργάνου του Βενιζελισμού. Αυτό έγινε πολύ καθαρό όταν ο Κωνσταντίνος, που έγινε βασιλιάς μετά τον θάνατο του πατέρα του Γεώργιου Α’ διαφώνησε με τον πρωθυπουργό Βενιζέλο γύρω από την στάση της Ελλάδας απέναντι στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενώ ο Βενιζέλος ήθελε την είσοδο της Ελλάδας στον πλευρό της Αγγλογαλλικής Αντάντ, ελπίζοντας σε ανταλλάγματα που θα εξυπηρετούσαν τις εδαφικές διεκδικήσεις της Μεγάλης Ιδέας, ο Κωνσταντίνος προέκρινε την ελληνική ουδετερότητα και για λόγους στρατηγικής και διότι ήταν κατά γενική ομολογία γερμανόφιλος. Η αντιπαράθεση του μονάρχη με τον πρωθυπουργό οδήγησε στην παραίτηση της κυβέρνησης Βενιζέλου τον Φεβρουάριο του 1915. Είχε αρχίσει πλέον αυτό που ονομάστηκε ο «Εθνικός Διχασμός» και κράτησε διαιρεμένη την ελληνική πολιτική ζωή για άλλα 25 χρόνια μέχρι που ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Με την εκδήλωση του διχασμού και την όξυνση των πολιτικών πραγμάτων, τόσο στο εθνικό κέντρο όσο και στον Ελληνισμό της Αμερικής που αριθμούσε περίπου 250.000, ήταν πλέον άμεση η δημιουργία βενιζελικής εφημερίδας στις ΗΠΑ. Το 1915, με δέκα πλέον χρόνια παρουσίας στη Νέα Υόρκη και με σημαντική συνεισφορά στην εθνική και την βενιζελική υπόθεση, ο Τατάνης πήρε την πρωτοβουλία να ιδρύσει τέτοια εφημερίδα. Προθυμοποιήθηκε να αναλάβει το οικονομικό κόστος, και κατέβαλε εγγύηση αξίας $100.000 σε τράπεζα ως εγγύηση για να εκδοθεί η εφημερίδα σε ιδιόκτητα πιεστήρια και γραφεία που νοίκιασε στην διεύθυνση 134-140 West 26th Street στη Νέα Υόρκη.
Ο τίτλος «Εθνικός Κήρυξ», αλλά και το λογότυπο της εφημερίδας που επιλέχθηκαν ήταν βασισμένα στην εφημερίδα «Κήρυξ» του Βενιζέλου, που έβγαινε στα Χανιά. Η λέξη «Εθνικός» προστέθηκε για να δείξει πως η εφημερίδα δεν ήταν μοναχά για τους Ελληνες στη Νέα Υόρκη, αλλά όλους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το πρώτο φύλλο βγήκε στις 2 Απριλίου 1915 και κόστιζε 2 σεντς. Η 8στηλη επικεφαλίδα ανακοίνωνε «Συνέντευξις Βενιζέλου με τον Εθνικόν Κήρυκα – Θα Εκαμνε την Ελλάδα Ισην με την Ιταλία». Η πρώτη επικεφαλίδα ήταν άμεση αναφορά στο όραμα μιας Μεγάλης Ελλάδας που επιδίωκε ο Βενιζέλος τότε που η Ιταλία είχε βλέψεις στην Ανατολική Μεσόγειο, και αντανακλά τους στόχους της εφημερίδας: υποστήριξη στον Βενιζέλο και αγώνας για τα ελληνικά εδαφικά δίκαια.
Οι ιστορικές πηγές της εποχής μαρτυρούν την ηγεμονία που ασκούσε η «Ατλαντίς» την εποχή εκείνη στη ζωή των Ελληνοαμερικανών, ορισμένοι μιλούν για «μονοπώλιο», παρά την ύπαρξη άλλων εφημερίδων. Κι όμως, ο «Εθνικός Κήρυξ» καθιερώθηκε σχεδόν αμέσως μετά την εμφάνισή του ως η εναλλακτική πολιτική φωνή στον ομογενειακό χώρο. Και αυτό οφείλεται στον Τατάνη, που δεν δίστασε να σπάσει το λεγόμενο μονοπώλιο, ιδρύοντας μια εφημερίδα που σε εμφάνιση και περιεχόμενο ήταν αντάξια των πιο σημαντικών εφημερίδων στην Ελλάδα και την Διασπορά. Ετσι, λοιπόν, από τη στιγμή εκείνη και για πολλές δεκαετίες, η Ιστορία του ελληνικού Τύπου στις ΗΠΑ γράφτηκε μέσα από τον ανταγωνισμό των δύο αυτών καθημερινών εφημερίδων της Νέας Υόρκης.
Μαζί με την ίδρυση της εφημερίδας «Εθνικός Κήρυξ» ο Tατάνης πήρε άλλη μια σημαντική απόφαση, να χρίσει αρχισυντάκτη τον Δημήτριο Καλλίμαχο, δημοσιογράφο, θεολόγο και ιεροκήρυκα της Μεγάλης Ιδέας και του οράματος του Ελευθερίου Βενιζέλου. Είχαν στενή σχέση και αρμονική συνεργασία, και μάλλον ταίριαζαν ως χαρακτήρες, ο Τατάνης ήταν ένας αθόρυβος εργάτης του Βενιζελισμού, ο Καλλίμαχος μέσω της πέννας του φλογερός, με πληθωρική δημόσια παρουσία.
Στον Καλλίμαχο οφείλουμε το πιο ζωντανό πορτραίτο του Τατάνη και της πίστης του στη βενιζελική ιδέα. Στο λεύκωμα που εξέδωσε ο «Εθνικός Κήρυξ» για να γιορτάσει την πρώτη του 10ετία, ο Καλλίμαχος έγραφε για τον Τατάνη:
«Διά να εννοήσητε τον κ. Πέτρον Τατάνην ως την κυριαρχούσα δύναμιν ενός δημοσιογραφικού ιδρύματος, πρέπει να τον φαντασθήτε προ πάντως ως μίαν μεγαλοεπιχειρηματικήν φυσιογνωμίαν. Πρέπει με άλλα λόγια να γνωρίσητε τον κ. Πέτρον Τατάνην της Γουώλ Στρητ, διά να εννοήσητε τον κ. Πέτρον Τατάνη της Δυτικής 26ης Οδού. Τότε θα εννοήσητε διατί εις την δημοσιογραφικήν επιχείρησιν του ‘Εθνικού Κήρυκος’, από καθαρώς επιχειρηματικής απόψεως παρατηρήθησαν τόσον καταφανή τα ίχνη της Αμερικανικής τόλμης και της Αμερικανικής ευρύτητος του ορίζοντος. Τότε θα εννοήσητε διατί ο ‘Εθνικός Κήρυξ’ ευθύς εξ αρχής ογκώδης, διατί ενεφανίσθη ως αποφασιστική εκτέλεσις μιάς τολμηράς εμπνεύσεως».
Και λίγο παρακάτω προσέθεσε, τονίζοντας την γενναιοδωρία του Τατάνη και την ελευθερία που άφηνε στον αρχισυντάκτη του:
«Καμμία δαπάνη δεν ήτο πολύ μεγάλη διά τον κ. Πέτρο Τατάνην, όταν επρόκειτο να εξυπηρετήση το έθνος και την κοινωνίαν… Δεν είναι ο τύπος του κεφαλαιούχου, ο οποίος θα εσταμάτα την γραφίδα του συντάκτου, διά να πληροφορηθή προηγουμένως περί της αξίας της ιδέας εις δολλάρια και σέντσια. Ουδέποτε η σκιά του Πέτρου Τατάνη περιπλανήθη απαγορευτικώς υπεράνω της συντάξεως. Σπανίως εφημερίς εξεδόθη και εκδίδεται με τοιαύτην πίστιν του ιδιοκτήτου εις την ελευθερίαν της Συντάξεως. Και σπανίως ο ιδιοκτήτης μιας εφημερίδος έθεσε την εφημερίδα του εις την διάθεσιν ενός εθνικού σκοπού, τόσον απεριορίστως».
Ο Τατάνης πράγματι έδωσε τα πάντα για τους στόχους του Βενιζελισμού, την ολοκλήρωση της μεγάλης ιδέας και της εσωτερικής ανασυγκρότησης της Ελλάδας πάνω στις αρχές που εκπροσωπούσε το Φιλελεύθερο Κόμμα. Ηταν ανάμεσα στα στελέχη της οργάνωσης των Φιλελεύθερων στη Νέα Υόρκη, και ήταν σε συνεχή επαφή με τον Βενιζέλο και την ηγεσία του Φιλελεύθερου Κόμματος στην Αθήνα. Ο Τατάνης ήταν μέλος της Ελληνο-Αμερικανικής Επιτροπής (Hellenic-American Society) που περιελάμβανε εξέχοντες Ελληνο-Αμερικανούς αλλά κυρίως Αμερικανούς φιλέλληνες. Η επιτροπή είχε σκοπό την δημοσιοποίηση των ελληνικών θέσεων και τον επηρεασμό της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής την εποχή του Συνεδρίου της Ειρήνης στο Παρίσι το 1919, όπου ο Βενιζέλος κατάφερε να αποσπάσει την υποστήριξη των Συμμάχων για την κατάληψη της Σμύρνης εκείνη τη χρονιά, το πρώτο βήμα της Μικρασιατικής εκστρατείας που όμως είχε τραγικό τέλος μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920 και την ήττα του Ελληνικού στρατού το 1922.
Κορυφαία στιγμή για τον Τατάνη και την εφημερίδα ήταν η επίσκεψη που πραγματοποίησε στα γραφεία της στην 26η Οδό στο Μανχάταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Ο Τατάνης ήταν ανάμεσα στους διακεκριμένους Ελληνοαμερικανούς που υποδέχθηκαν επίσημα τον Βενιζέλο στην άφιξή του στη Νέα Υόρκη τον Οκτώβριο του 1921. Ηταν μια μεγαλειώδης υποδοχή από περίπου 10.000 ομογενείς που κατέκλυσαν το λιμάνι της Νέας Υόρκης για να χαιρετήσουν την άφιξη του εθνάρχη, που έκανε ιδιωτική επίσκεψη στις ΗΠΑ και γαμήλιο ταξίδι με την Ελενα Σκυλίτση που είχε παντρευτεί τον Σεπτέμβριο του 1921 στο Λονδίνο. Ο Βενιζέλος, έχοντας χάσει τις εκλογές του 1920 και είχε αυτοεξορισθεί για προστασία του και είχε βρει τον καιρό να αφιερωθεί στον ιδιωτικό βίο, αλλά ο ενθουσιασμός της Ομογένειας μετέτρεψε την επίσκεψή του σε πολιτικό γεγονός. Στη Νέα Υόρκη έδωσε ομιλία στη Λέσχη Φιλελευθέρων και επισκέφθηκε τα γραφεία του «Εθνικού Κήρυκα» όπου τον υποδέχθηκαν ο Τατάνης και ο Καλλίμαχος.
Μέσα από την διεύθυνση του «Εθνικού Κήρυκα» ο Τατάνης μπορούσε να ασκήσει σημαντική επιρροή στο ίδιο το Φιλελεύθερο Κόμμα. Τον Απρίλιο του 1922, την κρίσιμη περίοδο λίγο πριν τις τελευταίες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία, ο Τατάνης αλληλογραφούσε με τον Ανδρέα Μιχαλακόπουλο, ηγέτη του κόμματος στην Αθήνα γύρω από την περίπτωση σύναψης ειρήνης με τις τουρκικές δυνάμεις του Κεμάλ Ατατούρκ.
Ο Τατάνης κατ’ ανάγκη ενεργούσε και μόνος του όταν μπορούσε να προβάλλει τις θέσεις της Ελλάδας στις ΗΠΑ χρησιμοποιώντας το κύρος που του έδινε η ιδιότητά του ως διευθυντής της εφημερίδας «Εθνικός Κήρυξ». Λίγες μέρες μετά την Καταστροφή της Σμύρνης, και ενώ κρεμόταν από μια κλωστή η επιβίωση χιλιάδων Ελλήνων στην Ανατολική Θράκη που ήσαν πια ανυπεράσπιστοι, ο Τατάνης έστειλε ένα επείγον τηλεγράφημα στον Αμερικανό πρόεδρο Ουόρεν Χάρντινγκ (Warren Harding). Ο Τατάνης επισήμανε τους κινδύνους που αντιμετώπιζε σε αυτή την περιοχή ο Ελληνισμός σε περίπτωση επίθεσης των τουρκικών δυνάμεων, και δήλωνε πως υπήρχαν 75.000 εκπαιδευμένοι Αμερικανοί πολίτες, συμπεριλαμβανομένου και του ιδίου, που ήσαν έτοιμοι να πάρουν τα όπλα για να εμποδίσουν τέτοιο ενδεχόμενο.
Ο Τατάνης επενέβη δημόσια για να διαφωτίσει την αμερικανική κοινή γνώμη λίγο μετά την περιβόητη «Δίκη των έξι» δηλαδή των πολιτικών και στρατιωτικών που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 από το στρατιωτικό καθεστώς (ή αλλιώς Επαναστατική Επιτροπή) που ανέλαβε την εξουσία αμέσως μετά το τέλος του Ελληνοτουρκικού πολέμου, ενώ ο Βενιζέλος παρέμεινε στην εξορία. Για λόγους πολιτικούς, μετά από σύντομη δίκη οι έξι καταδικάσθηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν στο Γουδή. Ο διεθνής αντίκτυπος ήταν μεγάλος, και το Αμερικανικό περιοδικό «The Nation» φιλοξένησε στο ίδιο τεύχος (του Δεκεμβρίου 1922) άρθρα του Τατάνη που δικαιολογούσε και του Αδαμάντιου Πολυζωίδη, αρχισυντάκτη της εφημερίδας «Ατλαντίς» που καταδίκαζε τις εκτελέσεις. Στο άρθρο του, ο εκδότης του «Εθνικού Κήρυκα» εξηγούσε πως η λεγόμενη Επαναστατική Επιτροπή δεν ήταν ταυτισμένη με τον Βενιζέλο και πως είχε ενεργήσει με βάση μια σειρά στοιχείων που έδειχναν τα λάθη που οδήγησαν στην ήττα της Ελλάδας.
Ο «Εθνικός Κήρυξ» παρέμεινε στο πλευρό του Βενιζέλου την περίοδο που ακολούθησε την Μικρασιατική Καταστροφή, όταν εκπροσώπησε την Ελλάδα στις διαπραγματεύσεις και την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης το 1923 που διευθετούσε όλες τις ελληνοτουρκικές διαφορές και θεσμοποιούσε την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών, όταν επέστρεψε προσωρινά στην ελληνική πολιτική το 1924 και μετά θριαμβευτικά με την μεγάλη του νίκη στις εκλογές του 1928. Ο «Εθνικός Κήρυξ» συνέχισε να υποστηρίζει τον Βενιζέλο και μετά την εκλογική του ήττα το 1932. Συμπτωματικά, ένα χρόνο μετά ο ίδιος ο Τατάνης υπέστη ήττα όταν υποχρεώθηκε να πουλήσει την εφημερίδα στον Ευριπίδη Κεχαγιά, διότι είχε χάσει την περιουσία του ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης που είχε ξεσπάσει το 1929.
Ανακεφαλαιώνοντας την ίδρυση της εφημερίδας «Εθνικός Κήρυξ» το 1915 από τον Πέτρο Τατάνη ως οργάνου της βενιζελικής παράταξης στις ΗΠΑ, πρέπει να τονίσουμε πως ο Τατάνης οραματίστηκε μια ευρύτερη αποστολή για την εφημερίδα. Δηλαδή δεν ήταν μονάχα η ανάγκη αντιλόγου στην φιλοβασιλική «Ατλαντίδα» και η προβολή των φιλελεύθερων ιδεών και η ανάγκη της πραγμάτωσης της Μεγάλης Ιδέας. Οπως αναφέρει το Λεύκωμα για την 10ετία του «η έκδοσις του Εθνικού Κήρυκος καίτοι φαινομενικώς ήτο μόνον αποτέλεσμα στοιχειώδους κοινωνικής ανάγκης, στοιχειώδους ανάγκης αμύνης κατά των επιθέσεων του υπέρχοντος δημοσιογραφικού μονοπωλείου, κατά βάθος ήτο κάτι πολύ περισσότερον και τούτου. Ητο μια ανάγκη ελευθέρας εκδηλώσεως του ελληνοαμερικανικού πνεύματος, με προπαρασκευήν διά μια γενικωτέραν πνευματικήν άνθησιν και καρποφορίαν».
Πράγματι, ενώ η άμεση ανάγκη μιας σοβαρής «βενιζελικής φωνής» ήταν η αφορμή της ίδρυσης του «Εθνικού Κήρυκα», η ιστορική αυτή εφημερίδα γρήγορα εξελίχθηκε σε κάτι πολύ παραπάνω από ένα δημοσιογραφικό όργανο του Βενιζελισμού. Ανταποκρίθηκε στις ανάγκες ολόκληρης της Ομογένειας στη συγκεκριμένη εποχή. Στάθηκε στο πλευρό των Ελλήνων μεταναστών, καθοδήγησε την στάση τους απέναντι στις πιέσεις για αμερικανοποίηση και την σταδιακή τους ενσωμάτωση στην αμερικανική κοινωνία. Από την άλλη πλευρά, ενώ χειρίστηκε ρεαλιστικά την πραγματικότητα της ζωής στο αμερικανικό περιβάλλον, δεν σταμάτησε να προωθεί την ελληνική γλώσσα, τον πολιτισμό και την ελληνορθόδοξη πίστη, άμεσα ως καθημερινό ελληνόφωνο έντυπο, αλλά και με στοχευμένο τρόπο μέσα από την αρθρογραφία και την ύλη της εφημερίδας.
Και οι ίδιοι οι Βενιζελικοί πολιτικοί αναγνώριζαν την συνολική προσφορά της εφημερίδας του Τατάνη. Ο Θαλής Κουτούπης, Βενιζελικός βουλευτής Λακωνίας και συνεργάτης του «Εθνικού Κήρυκα» και μετέπειτα υπουργός του Βενιζέλου, έγραφε το 1925:
«Εις τους κόλπους Εθνικού Κήρυκος εθερμάνθησαν πάντες οι ομοεθνείς των ιδεών και του καθήκοντος, οι άνδρες της μορφώσεως και της πείρας, απλοί χειρωνάκτες και απόκληροι της Μοίρας, διά να εκφράσουν ψηλά διανοήματα να είπουν τον προσωπικόν των πόνον, να εκδηλώσουν τας ψυχικάς των διαθέσεις. Από των στηλών του εξητάσθηκαν όλα τα αφορώντα τον Ελληνισμό της Αμερικής ζητήματα με επιστήμην και εμπειρίαν, άνευ διακρίσεων κομματικών αρχών και πεποιθήσεων. Καθ’ όλον το διάστημα της ζωής του υπήρξε εν πραγματικόν Ευαγγέλιον, το οποίον δεν έλεγε μόνον ωραία λόγια, ούτε θέλησε να εκμεταλλευθή τους αναγνώστας του διά της δημοκοπίας».
Υπήρχε λοιπόν μια αντιστοιχία ανάμεσα στην προοδευτική βενιζελική γραμμή του «Εθνικού Κήρυκα» και την προοδευτική στάση απέναντι στην διαμόρφωση μιας διπλής ταυτότητας των μεταναστών, ως Αμερικανών πολιτών, αλλά ταυτόχρονα Ελλήνων. Σε αυτό οφείλεται η διορατικότητα του ιδρυτή του «Εθνικού Κήρυκα», Πέτρου Τατάνη και η πεποίθησή του πως μια εφημερίδα αντάξια των μεγαλεπήβολων στόχων του Ελευθέριου Βενιζέλου θα εκπροσωπούσε τους Ελληνες της Αμερικής συνολικά, στους χώρους της πολιτικής, της Οικονομίας αλλά και της πνευματικής και πολιτιστικής τους ζωής.
Πράγματι, ο «Εθνικός Κήρυξ» του Τατάνη είχε συμβάλλει τα μέγιστα στην κοινωνική άνοδο που πέτυχαν οι Ελληνες τη δεκαετία του 1920, διατηρώντας παράλληλα την ελληνική τους συνείδηση. Δικαιολογημένα λοιπόν έγραφε ο Τατάνης σε πρωτοχρονιάτικο πρωτοσέλιδο του 1929 με ενθουσιασμό πως «Ο Ελληνισμός της Αμερικής […] έχει να παρουσιάση ένα ενεργητικόν εν τη όλη εθνική ζωή του, κατ’ ουδέν υπολειπόμενον οιουδήποτε τμήματος του εν Διασπορά Ελληνισμού και κατά πολλά υπερτερούν αυτά. Αποτελεί την μεγαλυτέρα οικονομικήν δύναμιν εν τω πανελληνίω και μια κολοσσιαίαν σύνθεσιν Κοινοτήτων, Σχολείων, Εκκλησιών, Σωματείων. Από τον Ελληνισμόν αυτόν… εξήλθον πρώτης γραμμής επιχειρηματίαι, επιστήμονες, ηγέται εις κάθε κλάδον της ζωής».
Οπως ξέρουμε, την ίδια χρονιά ξέσπασε η μεγάλη οικονομική κρίση. Ο «Εθνικός Κήρυξ» συνέχισε όμως, παρ’ όλο που ο Τατάνης, αντιμετωπίζοντας οικονομικά προβλήματα πούλησε την εφημερίδα στον καπνοβιομήχανο Ευριπίδη Κεχαγιά το 1933. Παρέμεινε ο Τατάνης στην εφημερίδα μέχρι το 1939. Το ελληνικό κράτος τον τίμησε για την τεράστια προσφορά του με την απονομή του Χρυσού Σταυρού του Σωτήρος. Ο Τατάνης πέθανε σε ηλικία 75 ετών το 1959 στη Νέα Υόρκη.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου