Κυριακή, 25 Σεπτεμβρίου, 2022
Εκατό χρόνια έχουν περάσει από τη μεγάλη πυρκαγιά που κατέκαψε τη Σμύρνη, τη σφαγή του αβοήθητου πληθυσμού της και τη γενοκτονία των χριστιανών της Ανατολίας, που κατέστρεψε τον Ανατολίτικο Ελληνισμό όπου άκμασε για χιλιάδες χρόνια.
Αυτή η τουρκική γενοκτονία κατά μία έννοια συνεχίζεται, επειδή έναν αιώνα αργότερα – η κυβέρνησή της και οι ηγέτες της συνεχίζουν να αρνούνται αυτό που συνέβη και έχουν το θράσος να κατηγορούν τα θύματα αντί να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις πράξεις τους. Οι μελετητές αποκαλούν αυτή την άρνηση γενοκτονίας το τελικό στάδιο της διαδικασίας. Είναι επίσης τραγικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία δικαίως γιορτάζει τις ανθρωπιστικές της αξίες, συνεχίζει να αποφεύγει οποιαδήποτε συγκεκριμένη επίσημη αναγνώριση αυτής της φρικτής γενοκτονίας και δεν έχει ακόμη αναγνωρίσει την αλήθεια για το τι συνέβη στους Ελληνες της Ανατολίας και γιατί.
Το ότι αυτό συμβαίνει, παρά τα όσα αποκαλύπτουν τα δικά της έγγραφα, συνεχίζει ένα μοτίβο που ξεκίνησε το 1922, σύμφωνα με το οποίο πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα για να απαλλάξουν τους Τούρκους και να διαστρεβλώσουν και να συγκαλύψουν την αλήθεια. Είναι επίσης σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι δύο θαρραλέοι Αμερικανοί, ο Edward Bierstadt και ο George Horton, μίλησαν και καταδίκασαν αυτή τη συνωμοσία, αμέσως μετά από αυτά τα γεγονότα – και ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ αγνόησε και κατέστειλε αυτό που προσπάθησαν να αποκαλύψουν.
Χρησιμοποιώντας αμερικανικά έγγραφα, χρειάστηκα πάνω από 30 χρόνια έρευνας για να συνθέσω την ιστορία που θα συνοψίσω εδώ. Σκοπός μου δεν ήταν απλώς να μάθω τι ακριβώς συνέβη, αλλά να βρω αποδείξεις ότι οι Τούρκοι έβαλαν σκόπιμα φωτιά στην πόλη και έσφαξαν εκατοντάδες χιλιάδες αθώους ανθρώπους και γιατί το έκαναν.
Μέσω της έρευνάς μου, βρήκα αρχικά διαβαθμισμένα, αμερικανικά έγγραφα από τα Εθνικά Αρχεία στο Wash. DC. που αποδεικνύουν ότι οι Τούρκοι έκαψαν σκόπιμα τα χριστιανικά τμήματα της πόλης και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες το γνώριζαν και το κάλυψαν για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους!
Στην τελευταία μου, δημοσίευση ονόμασα αυτό το φαινόμενο Smyrna Gate. Ωστόσο, δεν είναι μόνο μια ιστορία τραγωδίας, απληστίας, πρωτοφανούς πόνου και δολοφονίας σε μαζική κλίμακα -αλλά και μια εποχή ηρωισμού- όταν οι μεμονωμένοι Αμερικανοί ήταν καλύτεροι από την κυβέρνησή τους να διαπράξουν αυτό που μια θαρραλέα γυναίκα ονόμασε: «μη εξουσιοδοτημένες πράξεις ανθρωπιάς!». Τα αποτελέσματα της έρευνάς μου δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά σε ένα βιβλίο του 2005 και προστέθηκαν σε ένα μακροσκελές άρθρο το 2012. Είμαι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι το περασμένο καλοκαίρι το βιβλίο μου εμφανίστηκε σε μια νέα, ενημερωμένη νεοελληνική έκδοση, για να σηματοδοτήσει την εκατονταετηρίδα που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Λαβύρινθος στην Αθήνα.
Οπως είναι γνωστό, ο πρόξενος των ΗΠΑ Τζορτζ Χόρτον αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το αμερικανικό προξενείο που κάηκε στη μεγάλη πυρκαγιά. Ηταν τόσο εξοργισμένος από την εμπειρία του στη Σμύρνη που έγραψε ένα καταστροφικό κατηγορητήριο για τη συμπεριφορά των Τούρκων με τίτλο «Η μάστιγα της Ασίας το 1926», προκειμένου να φέρει στο φως την αλήθεια των όσων συνέβησαν.
Δεν ανέφερε μόνο λεπτομέρειες για το τι είδε ο ίδιος, αλλά συγκέντρωσε και αναπαρήγαγε τις μαρτυρίες άλλων Αμερικανών, ιδιαίτερα ιεραποστόλων που επιβεβαίωσαν τις απόψεις και τις κατηγορίες που διατυπώνει στο βιβλίο του.
Νωρίτερα, ένας άλλος Αμερικανός αξιωματούχος που συμμετείχε σε εργασίες αρωγής, ο Edward Bierstadt, έγραψε επίσης ένα βιβλίο με τον αποκαλυπτικό τίτλο: «Η Μεγάλη Προδοσία» που κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η Συνθήκη της Λωζάννης υπογράφηκε με λάδι και σφραγίστηκε με το αίμα Ελλήνων και Αρμενίων. Επέστησε επίσης την προσοχή στη συγκάλυψη της τουρκικής ευθύνης για τις σφαγές και την καταστροφή της Σμύρνης. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ θεώρησε και τις δύο αυτές αφηγήσεις μεροληπτικές.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί, ότι το οικονομικό πλαίσιο, και ότι ειδικά το πετρέλαιο και τα συμφέροντα εξόρυξης, διαδραμάτισαν βασικό ρόλο στον καθορισμό της πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή. Για παράδειγμα, στο βιβλίο μου, δημοσίευσα ένα έγγραφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με ημερομηνία 6 Ιουλίου 1922, στο οποίο ο Υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε σε διαπραγματεύσεις με τις τουρκικές εθνικιστικές αρχές σχετικά με τα σιδηροδρομικά, μεταλλευτικά και άλλα εμπορικά δικαιώματα στην Ανατολία. Ανεπίσημοι εμπορικοί αντιπρόσωποι διαπραγματεύονταν με μια κυβέρνηση που δεν είχε ακόμη αναγνωριστεί από τις ΗΠΑ για οικονομικό κέρδος – εν μέσω πολέμου και εκτεταμένης σφαγής χριστιανών. Αλλα έγγραφα αναφέρονται στις λεγόμενες Παραχωρήσεις του Τσέστερ – εμπορικές συμφωνίες πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο που βρίσκονταν υπό επαναδιαπραγμάτευση εκείνη την εποχή. Εξετάζοντας τα αρχεία του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, διαπίστωσα ότι η κυβέρνησή μας δεν είχε μόνο οικονομικούς εκπροσώπους στη σκηνή, αλλά, όπως θα περίμενε κανείς, αξιωματικούς πληροφοριών που συνδέονταν με τον στρατό, των οποίων η δουλειά ήταν να αναφέρουν και να συμπληρώνουν πληροφορίες που αποστέλλονταν στην Ουάσιγκτον μέσω επίσημων διπλωματικών διαύλων, όπως ο πρόξενος Χόρτον.
Ο ναύαρχος Μπρίστολ, ο ανώτερος Αμερικανός διπλωμάτης στην Κωνσταντινούπολη, γνωστός για τη φιλοτουρκική προκατάληψη και την απέχθειά του για τους Ελληνες και τους Αρμένιους, διαδραμάτισε βασικό ρόλο στον έλεγχο και τη χειραγώγηση όλων των επίσημων πληροφοριών που έφτασαν στην Ουάσιγκτον – και ο φίλος του και πρώην γραμματέας Αλαν Ντιλς συνεργάστηκε μαζί του για να βεβαιωθεί ότι οι απόψεις του είχαν προτεραιότητα από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Σε αυτό το πλαίσιο, αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι τόσο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όσο και η κυβέρνηση Χάρντινγκ είχαν ισχυρούς δεσμούς με την αμερικανική πετρελαϊκή βιομηχανία, ειδικά την Standard Oil, ένα θέμα που χρήζει περαιτέρω προσοχής και διερεύνησης.
Μάλιστα, η μονάδα Standard Oil στο λιμάνι της Σμύρνης δεν κάηκε και δεν υπέστη ζημιές κατά τη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς. Αυτά τα οικονομικά συμφέροντα έπαιξαν βασικό ρόλο στο γιατί η κυβέρνηση των ΗΠΑ εργάστηκε συστηματικά για να ελαχιστοποιήσει και να αποκρύψει κάθε πληροφορία που είχε σχετικά με την τουρκική ευθύνη για τις σφαγές, τις φρικαλεότητες εναντίον αθώων πολιτών και την πυρπόληση της πόλης.
Μέσα από την έρευνά μου στα αμερικανικά αρχεία, βρήκα τέσσερα βασικά έγγραφα που αποδεικνύουν ότι οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας είχαν επιβεβαιώσει ότι οι Τούρκοι έκαψαν την πόλη και την κάλυψαν. Το πρώτο από αυτά τα βασικά έγγραφα είναι ένα τηλεγράφημα με ημερομηνία 14 Σεπτεμβρίου, ημερομηνία εκδήλωσης της μεγάλης πυρκαγιάς, που στάλθηκε στον ναύαρχο Μπρίστολ, από τον υποπλοίαρχο A. S. Merrill, τον αξιωματικό του Ναυτικού Πληροφοριών του στη Σμύρνη. Ο Μπρίστολ έστειλε ένα αντίγραφο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην Ουάσιγκτον την επόμενη μέρα και εκεί διατηρείται ακόμα το πρωτότυπο. Είναι σύντομο και πολύ επίκαιρο. Το κείμενο έχει ως εξής:
Κωνσταντινούπολη: Με ημερομηνία 15 Σεπτεμβρίου 1922. Ελήφθη 3 μ.μ.
Στάλθηκε στον Υπουργό Εξωτερικών της Ουάσιγκτον
Συνέχεια από τη Σμύρνη: «14. Είμαι πεπεισμένος ότι οι Τούρκοι έκαψαν τη Σμύρνη εκτός από το τουρκικό τμήμα που συμμορφώθηκε με το συγκεκριμένο σχέδιο για την επίλυση του προβλήματος των χριστιανικών μειονοτήτων αναγκάζοντας τους συμμάχους να εκκενώσουν τις χριστιανικές μειονότητες. Πιστέψτε ότι τώρα θα προετοιμαστούν για μια επίθεση στην Κωνσταντινούπολη. Merrill».
Το δεύτερο από τα βασικά μας έγγραφα επιβεβαιώνει ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις τουρκικές προθέσεις, την απώλεια ζωών και την πυρπόληση της πόλης έφτασαν στον υπουργό Εξωτερικών και επιβεβαιώθηκαν από άλλες πηγές. Το έγγραφο είναι ένα τηλεγράφημα που έλαβε και διάβασε ο Χιουζ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ. Τα σχετικά τμήματα παρατίθενται παρακάτω:
Secstate ΗΠΑ Μέριλαντ Νο 50 για τον Χιουζ
Μυ/44, Σεπτέμβριος/15, /3 μ.μ.
Η κατάσταση στην Εγγύς Ανατολή είναι εξαιρετικά οξεία, με πιθανότητα επιπλοκών που θα εμπλέξουν τη Μεγάλη Βρετανία και τους Συμμάχους σε πόλεμο με την Τουρκία…
… Εμπιστευτικές αναφορές που λάβαμε από πολλούς αξιωματούχους μας στη Σμύρνη και το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών, δείχνουν ότι οι Τούρκοι έκαψαν την πόλη σύμφωνα με το συγκεκριμένο σχέδιο για την επίλυση του προβλήματος της χριστιανικής μειονότητας αναγκάζοντας την εκκένωση των μειονοτήτων. Η επιστροφή αρκετών εκατοντάδων χιλιάδων χριστιανών στα σπίτια τους καθίσταται προφανώς αδύνατη από τη μαζική καταστροφή των χωριών από τους υποχωρούντες Έλληνες καθώς και από τους προελαύνοντες Τούρκους.
Οι αναφορές κάνουν λόγο για μεγάλες απώλειες αμερικανικών περιουσιών στη Σμύρνη. Οι Αμερικανοί είναι όλοι ασφαλείς. Δεν ελήφθησαν περαιτέρω στοιχεία σχετικά με αγνοούμενους πολιτογραφημένους πολίτες…
Αυτό το σημαντικό αρχικά διαβαθμισμένο έγγραφο αποδεικνύει ότι ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ έλαβε πληροφορίες που θεωρήθηκαν αξιόπιστες λίγο μετά τη μεγάλη πυρκαγιά, οι οποίες έδειχναν ότι οι Τούρκοι είχαν καταστρέψει σκόπιμα την πόλη ως θέμα πολιτικής. Επιπλέον, αναφέρεται ότι οι αναφορές ήταν πολυάριθμες και υποστηρίχθηκαν από βρετανικά εμπιστευτικά έγγραφα Επιβεβαιώνει το προηγούμενο τηλεγράφημα ότι ο υπολοχαγός A. S. Merrill, ο αξιωματικός Πληροφοριών του Αμερικανού ύπατου αρμοστή.
Το τηλεγράφημα Merrill που αναφέρθηκε νωρίτερα υποστηρίζεται επίσης από δύο καταχωρήσεις στο ημερολόγιο του υπολοχαγού Merrill, το οποίο αργότερα στάλθηκε επίσημα στην Ουάσιγκτον ως μέρος μιας συλλογής αφηγήσεων από πρώτο χέρι που στάλθηκαν από το Μπρίστολ στις 21 Σεπτεμβρίου 1922: Το λήμμα για τις 14 Σεπτεμβρίου αναφέρει:
Ολο το πρωί φαινόταν η λάμψη και τότε οι φλόγες που έκαιγαν τη Σμύρνη. Φτάσαμε περίπου μία ώρα πριν ξημερώσει και η σκηνή ήταν απερίγραπτη. Ολόκληρη η πόλη φλεγόταν και το λιμάνι ήταν φως σαν μέρα. Χιλιάδες άστεγοι πρόσφυγες πηγαινοέρχονταν στην αποβάθρα – πανικός χτυπούσε σε σημείο παραφροσύνης. Οι σπαρακτικές κραυγές των γυναικών και των παιδιών ήταν οδυνηρές στο άκουσμα… Είχαμε δύο άνδρες στη στεριά από το LAWRENCE που ενεργούσαν ως σοφέρ… Εντόπισα τους δύο ναυτικούς στα αυτοκίνητά τους. Οι ιστορίες τους ήταν πανομοιότυπες. Και οι δύο δήλωσαν ότι είχαν δει Τούρκους να εξαπλώνουν τη φωτιά. Οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν κουρέλια εμποτισμένα με λάδι, τα οποία πέταξαν στα παράθυρα καθώς έτρεχαν στα στενά δρομάκια της αρμενικής συνοικίας…
Το λήμμα του Merrill για τις 16 Σεπτεμβρίου έχει ως εξής:
Οι Τούρκοι λένε ότι τη φωτιά έβαλαν οι Αρμένιοι και ότι 22 από τους ενόχους ομολόγησαν. Οτι οι Τούρκοι έκαψαν μόνο σπίτια πολεμώντας τη φωτιά με φωτιά. Οι Γάλλοι προσποιούνται ότι το πιστεύουν αυτό. Είμαι πεπεισμένος στο μυαλό μου ότι οι Τούρκοι έκαψαν την πόλη. Την έκαψαν για να αναγκάσουν τους Συμμάχους να εκκενώσουν τους μη μουσουλμάνους. Το σύνθημά τους είναι «η Τουρκία για τους Τούρκους». Θεωρούν ότι όλα τα προβλήματά τους κατά τη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών μπορούν να αποδοθούν στην προπαγάνδα που διαδίδουν οι χριστιανικές μειονότητες και ότι η μόνη λύση είναι η απομάκρυνση αυτών των μειονοτήτων…
Το τελευταίο και κατά κάποιο τρόπο το πιο σημαντικό έγγραφο είναι ένα ανεπίσημο και άκρως εμπιστευτικό βρετανικό έγγραφο που εστάλη στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ στις αρχές Νοεμβρίου 1922, ή ίσως νωρίτερα, Είναι πολύ μακρύ και γεμάτο λεπτομέρειες για να αναφερθεί εκτενώς εδώ. Ωστόσο, το εξώφυλλο αυτού του σημαντικού μυστικού «ανεπίσημου» βρετανικού εγγράφου δίνει την ουσία αυτού που περιέχει και έχει ως εξής:
Ο πρέσβης της Αυτού Μεγαλειότητος έχει εντολή να κοινοποιήσει ανεπίσημα στην Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών το συνοδευτικό αντίγραφο προκαταρκτικής έκθεσης.
Θα παρατηρηθεί ότι όλα τα στοιχεία που περιέχονται σε αυτό οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι ευρωπαϊκές και γηγενείς χριστιανικές συνοικίες καταστράφηκαν συστηματικά από τους Τούρκους ως μέρος μιας σκόπιμης πολιτικής.
Εάν η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών είναι διατεθειμένη να κοινοποιήσει με τον ίδιο τρόπο τις εκθέσεις που μπορεί να της έχουν υποβληθεί σχετικά με αυτό το θέμα, η κυβέρνηση της Αυτού Μεγαλειότητας θα χαρεί να τις λάβει. [U. State Dept. Index number 767.68/517] χειρόγραφο σημείωμα αναφέρει «ackgd 11/16/22 mc».
Τώρα που εξετάσαμε τις πληροφορίες που είχε η αμερικανική κυβέρνηση, ας εξετάσουμε εν συντομία αρκετές επίσημες ενέργειες που δείχνουν ότι πραγματοποιήθηκε συγκάλυψη των ΗΠΑ. Το πρώτο είναι ότι το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έστειλε στους Βρετανούς μια έκθεση από τη Σμύρνη ως απάντηση στο έγγραφο που έλαβαν νωρίτερα, το οποίο ανέφερε ότι δεν ήταν σαφές ποιος έκαψε την πόλη αντί για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία που να επιβεβαιώνει αυτή των Βρετανών, που τώρα γνωρίζουμε ότι είχαν. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επέλεξε να στείλει μια έκθεση του υποπροξένου Μπαρνς που ελαχιστοποιούσε την τουρκική ενοχή και όχι οτιδήποτε από τον Τζορτζ Χόρτον τον ανώτερό του, ή οποιοδήποτε άλλο έγγραφο όπως αυτά του Merrill που σημειώθηκαν παραπάνω. Αυτή η απόκρυψη της αλήθειας επέτρεψε στους Τούρκους να αρνηθούν την ευθύνη, κάτι που συνεχίζεται και σήμερα.
Γνωρίζουμε επίσης ότι οι αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπαν ψέματα στο Κογκρέσο. Για παράδειγμα, όταν ο Henry Cabot Lodge, ένας εξέχων γερουσιαστής των ΗΠΑ με δεσμούς με την ελληνοαμερικανική κοινότητα έστειλε επίσημη έρευνα με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου 1923 στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το τι συνέβη στη Σμύρνη και ρώτησε συγκεκριμένα τι συνέβη στο Προξενείο και ποιος ήταν υπεύθυνος για την πυρκαγιά. Ο υπουργός απάντησε ότι:
«… Καθώς το κτίριο του Προξενείου καταστράφηκε στη γενική πυρκαγιά, δεν ήταν δυνατόν να αποδοθεί η καταστροφή του συγκεκριμένου κτιρίου στην ατομική πράξη οποιουδήποτε προσώπου ή προσώπων. Από όσο έχει ενημερωθεί το Τμήμα οι υπεύθυνοι των πυρκαγιών, προφανώς εμπρηστικής προέλευσης, που προκάλεσαν την πυρκαγιά της Σμύρνης δεν έχουν συλληφθεί ποτέ, ούτε έχει ανακαλυφθεί η ταυτότητά τους. Σε αυτό το σημείο έχουν ληφθεί αντικρουόμενα στοιχεία από το Τμήμα και οι διάφορες ανταγωνιστικές φυλετικές ομάδες στη Σμύρνη έχουν αποδώσει η μία την προέλευση της πυρκαγιάς στην άλλη…» [Σχεδόν ως αόριστη σκέψη, το κείμενο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι εφόσον οι Τούρκοι είχαν τον έλεγχο της πόλης, φέρουν κάποια ευθύνη αλλά τίποτα συγκεκριμένο].
Αυτό που δεν αποκάλυψε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, είναι ότι είχαν συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με την πυρπόληση του Προξενείου, οι οποίες ανέφεραν ότι οι Τούρκοι έριξαν πετρέλαιο μπροστά από τα σκαλιά του Αμερικανικού Προξενείου χωρίς άλλο πιθανό σκοπό από το να κοινοποιήσουν τη φωτιά σε αυτό το κτίριο. Στην πραγματικότητα είχαν Αμερικανούς αυτόπτες μάρτυρες, τον Κλίφτον Ντέιβις, πρόεδρο της Επιτροπής Ανακούφισης Καταστροφών του Ερυθρού Σταυρού, και άλλους, οι οποίοι στέκονταν στην πόρτα. Ο Κλίφτον Ντέιβις βγήκε έξω και έβαλε τα χέρια του στη λάσπη που δημιουργήθηκε και μύριζε σαν πετρέλαιο και βενζίνη αναμεμειγμένα μαζί. Οι στρατιώτες που είδε ο Ντέιβις και οι άλλοι είχαν ξεκινήσει από την αποβάθρα και προχωρούσαν προς τη φωτιά. Αυτές οι πληροφορίες αναφέρθηκαν από τους Χόρτον και Ντέιβις. Σύμφωνα με άλλα επίσημα έγγραφα, ο Μπαρνς, ο Αμερικανός υποπρόξενος είδε επίσης Τούρκους στρατιώτες να ρίχνουν βενζίνη στο προξενείο – ωστόσο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε στον γερουσιαστή ότι δεν γνώριζαν ποιος ήταν υπεύθυνος!
Υπάρχει επίσης ένα μακροσκελές και λεπτομερές έγγραφο που γράφτηκε από το Τμήμα Εγγύς Ανατολής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το οποίο κατέστειλε και διαστρέβλωσε τις πληροφορίες που είχε σχετικά με την πυρκαγιά και τις σφαγές, προκειμένου να ελαχιστοποιήσει και να αντικρούσει τις κατηγορίες που διατύπωσε ο Bierstadt στο διάσημο βιβλίο του. Εχουμε τις χειρόγραφες σημειώσεις του Dulles, οι οποίες δείχνουν ότι οι πληροφορίες για σφαγές δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να αναφερθούν παρά τις πολυάριθμες αμερικανικές πηγές που αποδεικνύουν το αντίθετο. Εχω δημοσιεύσει σχεδόν ολόκληρο το έγγραφο σε ένα λεπτομερές άρθρο το οποίο είναι τώρα διαθέσιμο και σε ελληνική μετάφραση. Σε αυτό το έγγραφο, η Μεραρχία Εγγύς Ανατολής κατέγραψε πώς αγωνίστηκε να αντιμετωπίσει τις πολλές κατηγορίες και τα γεγονότα σχετικά με τις τουρκικές θηριωδίες στο βιβλίο του Bierstadt, προκειμένου να ελαχιστοποιήσει οποιαδήποτε τουρκική ευθύνη.
Τέλος, υπάρχουν δύο άλλα έγγραφα που συμπληρώνουν τις γνώσεις μας για την έκταση της αμερικανικής συγκάλυψης όσων ήταν γνωστά, τα οποία ανακάλυψα πρόσφατα και σκοπεύω να δημοσιεύσω στο εγγύς μέλλον. Το πρώτο, το οφείλω στον φίλο και συνάδελφό μου, Σταύρο Σταυρίδη στην Αυστραλία, και περιέχει το μακρύ αρχείο ακροάσεων ενώπιον μιας Επιτροπής Μετανάστευσης και Πολιτογράφησης του Κογκρέσου που συνεδρίασε το 1922 για να εξετάσει ένα νομοσχέδιο που θα επέτρεπε σε Ελληνες και Αμερικανούς πρόσφυγες από τη Σμύρνη να εισέλθουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αυτό, διάφορα άτομα, συμπεριλαμβανομένου του προξένου των ΗΠΑ Χόρτον, έδωσαν ένορκη μαρτυρία αυτόπτη μάρτυρα σε αυτούς τους εκπροσώπους του Κογκρέσου σχετικά με την πυρκαγιά, τις σφαγές και την τουρκική ευθύνη. Εξ όσων γνωρίζω, το νομοσχέδιο για τους πρόσφυγες δεν ψηφίστηκε, αλλά τα πρακτικά του Κογκρέσου για τις διαδικασίες, τα οποία περιελάμβαναν μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων για τουρκικές θηριωδίες, ήταν σίγουρα γνωστά στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και σαφώς αγνοήθηκαν.
Το δεύτερο έγγραφο, προέρχεται από το ίδιο το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με ημερομηνία 22 Απριλίου 1929, που βρήκα στα αρχεία και παραμένει αδημοσίευτο. Είναι η απάντησή τους σε μια ερώτηση ενός Γιώργου Τσακίρη από το Σεντ Λούις του Μισούρι, σχετικά με τον πατέρα του, ο οποίος πιστεύει ότι κρατήθηκε βίαια στην Τουρκία. Σε αυτό, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σημειώνει ότι ο Αμερικανός πρόξενος στη Σμύρνη έχει προβεί σε έρευνες με τις τουρκικές Αρχές, οι οποίες αρνούνται οποιαδήποτε γνώση οποιουδήποτε τέτοιου προσώπου, όπως είχαν κάνει με πολλές άλλες προηγούμενες έρευνες. Ο Αμερικανός πρόξενος επικοινώνησε επίσης με τον Ελληνα πρόξενο στη Σμύρνη για το θέμα αυτό, ο οποίος ανέφερε ότι επίσης δεν έχουν καταφέρει να εντοπίσουν κανέναν από αυτούς που κρατούνται παρόμοια όπως ο πατέρας του κ. Τσακίρη. Ωστόσο, συγκρίνοντας τις πληροφορίες σε όλα τα έγγραφα που αφορούσαν τον Τσακίρη, παρατήρησα ότι το έγγραφο από το Προξενείο των ΗΠΑ στη Σμύρνη δείχνει ότι και οι δύο Πρόξενοι πίστευαν ότι όλοι οι Ελληνες κρατούμενοι που μεταφέρθηκαν στο εσωτερικό είτε επαναπατρίστηκαν, είτε δραπέτευσαν είτε ήταν νεκροί – ωστόσο, στην απάντηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στον κ. Τσακίρη, παραλείπεται η πιθανότητα ο πατέρας του να είναι νεκρός. Αναφέρονται μόνο οι δύο πρώτες πιθανότητες – επαναπατρισμός ή διαφυγή. Προφανώς, ήδη από το 1929, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν μπορούσε ακόμα να παραδεχτεί την πιθανότητα ότι οι Τούρκοι είχαν δολοφονήσει κάποιον από τους Ελληνες αιχμαλώτους τους. Ο Σταύρος Σταυρίδης έχει αποκαλύψει πολλά άλλα παρόμοια έγγραφα σχετικά με την αναζήτηση αγνοούμενων μελών της οικογένειας από Ελληνοαμερικανούς που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1930. Το θέμα της υποδούλωσης και της τελικής δολοφονίας πολλών από αυτά τα άτυχα θύματα είναι ένα άλλο θέμα που χρειάζεται συνεχή έρευνα.
Τώρα θέτω την υπόθεσή μου ενώπιον του δικαστηρίου της κοινής γνώμης, και, όπως έχω γράψει, αποκαλώ αυτή τη συνωμοσία ψεύδους και εξαπάτησης της κυβέρνησης των ΗΠΑ: Smyrnagate… Πιστεύω ότι τα έγγραφα που παρουσίασα παραπάνω αποδεικνύουν την υπόθεσή μου και είμαι βέβαιος ότι η πρόσθετη έρευνα θα αποκαλύψει πολλές άλλες πτυχές σχετικά με την έκταση και τα κίνητρα πίσω από αυτό το τραγικό παράδειγμα επίσημης διαφθοράς και εξαπάτησης. Ωστόσο, όπως έχω ήδη σημειώσει, πολλοί θαρραλέοι μεμονωμένοι Αμερικανοί αποδείχθηκαν καλύτεροι από την κυβέρνησή τους και η φιλανθρωπία τους και η δημόσια πίεση το 1922/3 έσωσαν χιλιάδες θύματα, όπως είμαι βέβαιος ότι θα συζητήσουν και άλλοι σε αυτό το ειδικό τεύχος για την εκατονταετηρίδα της Μεγάλης Καταστροφής.
* Ο Δρ Γκας Χατζηδημητρίου είναι ιστορικός, διευθυντής του Κρατικού & Ομοσπονδιακού Τμήματος Ανάπτυξης Προγραμμάτων του NYC, συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων για τη Μικρασιατική Καταστροφή και εκδότης του American Journal of Contemporary Hellenic Issues που εκδίδεται από το American Hellenic Institute
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου