POLITICO: Μετά τον Μακρόν το χάος

Σάββατο, 25η Μαρτίου, 2023

Η βία στις διαδηλώσεις της Γαλλίας είναι κακή. Αυτό που μας λέει όμως για το πολιτικό μέλλον της χώρας είναι χειρότερο.

Όποιος παρακολουθεί τα τεκτενόμενα στη Γαλλία αυτή τη στιγμή θα μπορούσε να πιστέψει ότι η χώρα βρίσκεται, ή τουλάχιστον βρέθηκε, στα πρόθυρα μιας επανάστασης.

Σε μεγάλες πόλεις, από το Παρίσι έως τη Λυών, ξέσπασαν ταραχές τη νύχτα της Πέμπτης, με μαυροφορεμένους διαδηλωτές να ανάβουν φωτιές και να συγκρούονται με την αστυνομία, αφού ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πέρασε την επίμαχη αντιλαϊκή μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Περισσότεροι από 400 αστυνομικοί τραυματίστηκαν στα επεισόδια.

Η βία εξέφρασε την οργή που είχε συσσωρευτεί μετά από εβδομάδες μαζικών διαδηλώσεων, καθώς εκατομμύρια άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους των γαλλικών πόλεων για να αντιταχθούν στη μεταρρύθμιση, η οποία θα αυξήσει τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης στα 64 από τα 62. Περισσότερες διαμαρτυρίες έχουν ήδη προγραμματιστεί για την επόμενη εβδομάδα, αυξάνοντας την πίεση στην ήδη ταλαιπωρημένη κυβέρνηση του Μακρόν και ωθώντας τον βασιλιά Κάρολο της Βρετανίας να ακυρώσει μια πολυαναμενόμενη επίσκεψη.

Ωστόσο, παρά την ένταση των διαμαρτυριών, που θα μπορούσαν να επιδεινωθούν εάν συμμετάσχουν και οι φοιτητές, το POLITICO εξηγεί πως υπάρχει σχεδόν μηδενικός κίνδυνος ο ίδιος ο Μακρόν να αναγκαστεί να εγκαταλείψει το αξίωμα. Έχοντας γλυτώσει οριακά από μια ψήφο δυσπιστίας, μπορεί εν τέλη να προσωρήσει σε έναν ανασχηματισμό του υπουργικού του συμβουλίου ή/και να απομακρύνει την πρωθυπουργό, Ελιζαμπέτ Μπορν — αλλά το προεδρικό σύστημα είναι έτσι σχεδιασμένο, ώστε ο ηγέτης να είναι σχεδόν εγγυημένα πρόεδρος μέχρι την τελευταία ημέρα της θητείας του, 2027.

Το ερώτημα, λοιπόν, έγκειται στο τι θα συμβεί αφότου ο Μακρόν, του οποίου το στυλ ηγεσίας έχει συχνά περιγραφεί ως βασιλικό, εγκαταλείψει οριστικά τη σκηνή, καθώς το Σύνταγμα δεν του επιτρέπει να διεκδικήσει τρίτη θητεία.

Ο Μακρόν θα αφήσει πίσω του ένα κυβερνών κόμμα χωρίς ηγέτες, που μπορεί ακόμη και να πάψει να υπάρχει χωρίς αυτόν, δημιουργώντας έτσι ένα κενό εξουσίας. Κάτι το οποίο οι ακροαριστεροί και οι ακροδεξιοί ηγέτες, συμπεριλαμβανομένης της τρεις φορές υποψηφίου για την προεδρία, Μαρίν Λεπέν, γνωρίζουν καλά.

Μπορεί λοιπόν η εξουσία του Μακρόν να παραμείνει σταθερή, όμως η κοινοβουλευτική εξέγερση που αντιμετώπισε η κυβέρνησή του αυτή την εβδομάδα – και το χάος που κατακλύζει τη χώρα – εγείρουν δυσοίωνα ερωτήματα σχετικά με το μέλλον, για όποιον θεωρεί πως η Γαλλία θα παραμένει σταθερά συνδεδεμένη με το στρατόπεδο των φιλοευρωπαϊστών, φιλελεύθερων, νατοϊκών.

Το πρόβλημα με το κόμμα του Μακρόν

Το πρώτο σημάδι κινδύνου που αναβοσβήνει πάνω από τη γαλλική δημοκρατία είναι η κατάσταση του ίδιου του κόμματος του Μακρόν, της κεντρώας «Αναγέννησης». Σε πολλά συστήματα, τα κυβερνώντα κόμματα έχουν βαθιές ρίζες και μια ιδεολογική βάση που, τουλάχιστον θεωρητικά, τους δίνει έναν λόγο ύπαρξης πέρα από την άσκηση εξουσίας.

Αλλά αυτό δεν ισχύει για το κόμμα του Μακρόν, το οποίο γεννήθηκε με μοναδικό σκοπό να ανυψώσει τον ιδρυτή του στο προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων και στη συνέχεια να υποστηρίξει την κυβέρνησή του. Ως εκ τούτου, με λίγες εξαιρέσεις, δεν έχει δημιουργήσει δυναμικές πολιτικές προσωπικότητες που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν φυσικοί διάδοχοι του προέδρου.

Και ενώ το κόμμα έχει ήδη έλλειψη πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο, η εξέγερση κατά της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος αυτή την εβδομάδα κατέδειξε ότι η «Αναγέννηση» ήταν πολύ πιο αδύναμη από ό,τι φαινόταν – σαν μια κούφια πλατφόρμα για να σταθεί ο Μακρόν παρά μια βάση εκκίνησης για τους μελλοντικούς ηγέτες.

«Το πολιτικό τοπίο δεν είναι απλώς διαλυμενό: δεν προσφέρει καμία ελπίδα για τον πρόεδρο, την κυβέρνηση ή τους υποστηρικτές τους», δήλωσε ο Ζαν-Ντανιέλ Λεβί, πολιτικός αναλυτής της Harris Interactive. «Δεν υπάρχει δόγμα Μακρόν ή ιδεολογικός διάδοχος του Μακρόν».

Η ευκαιρία της αρκοαριστεράς

Ο δεύτερος κίνδυνος ελοχεύει στο πόσο πολύ η συνταξιοδοτική κρίση ενθάρρυνε τις ακροδεξιές και ακροαριστερές παρατάξεις στο κοινοβούλιο.

Για παράδειγμα ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν. Έχοντας εξαφανιστεί από τα φώτα της δημοσιότητας για καιρό, ο Μελανσόν βγήκε ξανά στο προσκήνιο κατά τη διάρκεια της μάχης για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, με αλλεπάλληλες εμφανίσεις στα μέσα ενημέρωσης. Αντι-ΝΑΤΟϊκός, ευρωσκεπτικιστής, καλεί για ένα τέλος στην 5η δημοκρατία της Γαλλίας, με τις συμπάθειές του να κλίνουν περισσότερο προς τη Βενεζουέλα παρά τις Βρυξέλλες.

Η Λε Πεν κοιτάζει το στέμμα

Ωστόσο, οι προοπτικές του Μελανσόν να πάρει την εξουσία το 2027 φαίνονται ελάχιστες. Αντιθέτως, η Μαρίν Λεπέν βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση. Η ακροδεξιά αρχηγός την οποία ο Μακρόν νίκησε δύο φορές στους τελευταίους γύρους δύο προεδρικών εκλογών έχει κάνει σημαντικά βήματα για να κάνει τον εαυτό της να φαίνεται κατάλληλη για πρόεδρος, ενώ συνέχισε να προσπαθεί να «αποτοξινώσει» την εικόνα του κόμματός της.

Όχι μόνο άλλαξε το όνομα του κόμματός «Εθνικό Μέτωπο» που συνδεόταν με τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί Λεπέν, που αμφισβητούσε το Ολοκαύτωμα, αλλά έχει εγκαταλείψει και το -εκλογικά καταστροφικό- σχέδιο εξόδου από τη ζώνη του ευρώ

Δεν έχει επιβεβαιώσει ότι θα υποβάλει τέταρτη υποψηφιότητα για την προεδρία. Αλλά δεν υπάρχει λόγος να μην το κάνει. Και αυτή τη φορά, ο Μακρόν δεν θα είναι κοντά για να τη σταματήσει.

«Μετά τον Μακρόν, θα είμαστε εμείς», είπε στο BFMTV αυτή την εβδομάδα, αναφερόμενη στο κόμμα της, Εθνική Συσπείρωση.