Η Αγιά Σοφιά και οι εκλογές στην Τουρκία

 Σάββατο, 6 Μαΐου, 2023

Στέλλα Πριόβολου 

Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε ισλαμικό τέμενος με τον πιο ακραίο και προκλητικό τρόπο είχε αναστατώσει όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Σήμερα προβάλλεται ως το πιο ένδοξο επίτευγμα του Σουλτάνου.

Ημετατροπή της Αγίας Σοφίας σε ισλαμικό τέμενος με τον πιο ακραίο και προκλητικό τρόπο είχε αναστατώσει όλο τον πολιτισμένο κόσμο. Σήμερα προβάλλεται ως το πιο ένδοξο επίτευγμα του Σουλτάνου για την προσέλκυση των ψηφοφόρων του στις ερχόμενες εκλογές της Τουρκίας.

Προβληματίζομαι αν στο λεξιλόγιο του Σουλτάνου περιλαμβάνεται η λέξη «αιδώς». Επειδή στην Ελληνική, η λέξη αυτή έχει μακρά ιστορία από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, καλόν θα ήταν να την γνωρίζουν οι «φίλοι» γείτονές μας. Το «αιδώς Αργείοι» προήλθε από την ομώνυμη επιτιμητική φράση που απευθύνει η Ηρα (Ομήρου Ιλιάδα, Ε 787) και άλλοτε ο Αίας (Ομήρου Ιλιάδα, Ο 502) στους Αργείους, που με την αχαρακτήριστη συμπεριφορά και τις αποφάσεις τους ενάντια στην ηθική, γκρέμισαν αξίες και παραδόσεις. Αλλά και στις μέρες μας ο Κώστας Βάρναλης έγραψε ένα θαυμάσιο ποίημα με τίτλο «Αιδώς, Αργείοι».

Ετσι απαντά η Ελλάδα στην «ύβριν» του Σουλτάνου, του οποίου η στρατηγική πολιτική έρχεται σε απόλυτη σύγκρουση με την πολιτιστική πολιτική της Δύσης. Ο Ερντογάν θεωρεί την πράξη του αυτή στρατηγική δεινότητα, η Ευρώπη, όμως, θα έπρεπε να του απαντήσει ευθέως και εμπράκτως ότι διαπράττει πρωτοφανές ιστορικό, θρησκευτικό, πολιτιστικό ατόπημα. Εξάλλου, ο ίδιος ο Ερντογάν με την πράξη του αυτή, διαλύει ουσιαστικά την κληρονομιά του κοσμικού χαρακτήρα του τουρκικού κράτους, και δηλώνει με τον πιο σαφή τρόπο την θέση της Τουρκίας εκτός των ορίων του δυτικού νομικού και πολιτικού πολιτισμού.

Οι καμπάνες χτυπούν για την χριστιανοσύνη. «Σήμερα έγινε η πραγματική άλωση της Πόλης», ανέφερε χαρακτηριστικά η κορυφαία Ελληνίδα βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ. Με την άλωση του 1453 έγινε και η Αγία Σοφία ισλαμικό τέμενος, όμως το 1934 ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους, μετέτρεψε στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της Τουρκίας το ισλαμικό τέμενος σε μουσείο, εμβληματικό μουσείο της Κωνσταντινούπολης, θέλοντας να αναδείξει τον κοσμικό χαρακτήρα της χώρας του. Το 1985, εξάλλου, η UNESCO κατέταξε το μουσείο αυτό στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Σήμερα η βαρβαρότητα από την γειτονική μας χώρα ξεχειλίζει, ενώ η αδιαφορία από την Ευρώπη με τις ελληνορωμαϊκές ρίζες προκαλεί! Ας μη λησμονούμε, άλλωστε, ότι το Βυζάντιο ήταν το ανατολικό ρωμαϊκό κράτος και οι ορθόδοξοι πολίτες του πήραν το όνομα «Ρωμηοί».
Ετσι, πιστεύω, δικαιώνεται ο γάλλος φιλόσοφος Εντγκάρ Μορέν που διαπιστώνει ότι η Ευρώπη δεν έχει προοδεύσει ούτε ως πολιτική συνείδηση ούτε ως πολιτισμική συνείδηση, αλλά ούτε και ως συνείδηση δημοκρατική. Ας θυμηθούν οι εταίροι μας ότι οι αρχαίοι Ελληνες ήταν εκείνοι, που έδωσαν το όνομα στην σημερινή Ευρώπη, και εκείνη το κράτησε αυτό για πάντα!

Η κυρία Στέλλα Πριόβολου είναι ομότιμη καθηγήτρια, πρόεδρος Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών ΕΚΠΑ, κοσμήτορας Δημοτικού Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγ.Παρασκευής.