Καύσωνες: Υπό απειλή η επισιτιστική ασφάλεια – Η προειδοποίηση των επιστημόνων

Τετάρτη, 26 Ιουλίου, 2023

Χρειάζεσαι φυτά για κάθε αναπνοή που παίρνεις. Είναι το οξυγόνο που αναπνέεις – τείνουμε να το ξεχνάμε αυτό

Την τρομακτική προειδοποίηση ότι οι θερμοκρασίες ρεκόρ που καίνε τον πλανήτη υπονομεύουν την ικανότητα της φύσης να μας παρέχει τροφή απευθύνει η επιστημονική κοινότητα, κάνοντας λόγο για έναν «αόρατο, σιωπηλό θάνατο» στους ωκεανούς.

Τα κύματα καύσωνα που πλήττουν την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Κίνα, με την πιο καυτή ημέρα που έχει καταγραφεί ποτέ στις αρχές Ιουλίου, θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή καθώς και τις καλλιέργειες και την αλιεία από όπου εξαρτάται, επισημαίνει ο Guardian.

«Το σύστημα διατροφής μας είναι παγκόσμιο», δήλωσε ο John Marsham, καθηγητής ατμοσφαιρικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Leeds. «Υπάρχουν αυξανόμενοι κίνδυνοι για ταυτόχρονες μεγάλες απώλειες καλλιεργειών σε διάφορες περιοχές του κόσμου, οι οποίες θα επηρεάσουν πραγματικά την προσφορά και τις τιμές των τροφίμων. Δεν είναι άμεσα ορατό  αυτήν τη στιγμή, αλλά στις επόμενες δεκαετίες αυτό είναι ένα από τα πράγματα που πραγματικά φοβάμαι», προειδοποίησε.

Οι καύσωνες αναμένεται να γίνουν 12 φορές συχνότεροι μέχρι το 2040. Αν και ένας καύσωνας μπορεί να μην σκοτώσει ένα οικοσύστημα, η όλο και μεγαλύτερη ένταση και συχνότητα δεν αφήνει στη φύση τον χρόνο να ανακάμψει. 

Οι ωκεανοί

Η κλιματική κρίση δεν αυξάνει μόνο τους ατμοσφαιρικούς καύσωνες. Επηρεάζει και τους ωκεανούς, βλάπτοντας τις παράκτιες κοινότητες και απειλώντας μια άλλη βασική πηγή τροφής για τον άνθρωπο. Το θερμικό στρες προκαλεί δραματικές καταστροφές, όπως ο «θόλος θερμότητας» του 2021 κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού του Καναδά, ο οποίος εξόντωσε περίπου 1 δισεκατομμύριο θαλάσσια ζώα.

Η Daniela Schmidt, καθηγήτρια Γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δήλωσε: «Συχνά σκεφτόμαστε τις επιπτώσεις στα οικοσυστήματα της ξηράς, επειδή είναι εύκολο να το δεις – τα φυτά μαραίνονται και τα ζώα ζεσταίνονται πολύ. Αλλά οι άνθρωποι γενικά δεν σκέφτονται τους θαλάσσιους καύσωνες. Αυτό είναι που με ανησυχεί πραγματικά – αυτός ο αόρατος, σιωπηλός θάνατος».

Η άνοδος της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου αναμένεται να εξαλείψει ουσιαστικά τους τροπικούς κοραλλιογενείς υφάλους. Έχουν την υψηλότερη βιοποικιλότητα από οποιοδήποτε άλλο οικοσύστημα παγκοσμίως και υποστηρίζουν περισσότερους από 500 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, οι περισσότεροι από τους οποίους, σε φτωχές χώρες.

Η Schmidt πρόσθεσε: «Δεν πρέπει όλα να έχουν οικονομική αξία. Χρειάζεσαι φυτά για κάθε αναπνοή που παίρνεις. Είναι το οξυγόνο που αναπνέεις – τείνουμε να το ξεχνάμε αυτό».

Η έρευνα μόλις που αρχίζει να χαράζει την επιφάνεια της κατανόησης του τρόπου με τον οποίο η θερμότητα επηρεάζει τα οικοσυστήματα.

Σύμφωνα με ένα σενάριο υψηλών εκπομπών θέρμανσης 4,4 βαθμούς Κελσίου, το 41% των σπονδυλωτών της ξηράς θα αντιμετωπίσει ακραία θερμικά φαινόμενα μέχρι το 2099, προειδοποιεί έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature.

Τα στρες που προκαλούνται από τις υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν αναρίθμητα προβλήματα, επηρεάζοντας την ανάπτυξη, τη γονιμότητα, την ανοσία, ακόμη και αλλαγές στη συμπεριφορά.

Τα είδη κινούνται προς τα βουνά και προς τους πόλους για να αποφύγουν τη ζέστη και τελικά, είναι πιθανό να οδηγήσει περισσότερα είδη προς την εξαφάνιση. 

Οι δικλείδες ασφαλείας της φύσης

Η φύση μπορεί, ωστόσο, να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο να κάνει την ακραία ζέστη πιο υποφερτή, λένε οι ειδικοί.

Υδάτινα σώματα όπως λίμνες και σιντριβάνια κάνουν τα τοπία πιο ανθεκτικά τα ζεστά και ξηρά καλοκαίρια, συμβάλλοντας στην πρόληψη των πυρκαγιών και στη μείωση των επιπτώσεων της ξηρασίας.

Η δρ Nicole Miranda, ανώτερη ερευνήτρια στο πρόγραμμα Oxford Martin για το Μέλλον της Ψύξης, δήλωσε: «Η παρουσία βλάστησης και νερού στο τοπίο μας μπορεί να χρησιμεύσει ως τρόπος για να δροσίσουμε παθητικά το περιβάλλον μας. Τα δέντρα και τα φυτά παρέχουν σκίαση και έχουν επίσης τον μηχανισμό της εξατμισοδιαπνοής. Υδάτινα σώματα, όπως λίμνες και σιντριβάνια, αιχμαλωτίζουν τη θερμότητα γύρω τους εξατμίζοντας το νερό».

Ένα παράδειγμα είναι οι μεγάλης κλίμακας πράσινοι διάδρομοι στο Μεντεγίν της Κολομβίας, οι οποίοι σύμφωνα με πληροφορίες έχουν μειώσει την αστική ζέστη κατά 2 βαθμούς Κελσίου.

Ο.Τ.