Γιατί πνιγόμαστε στις ελληνικές θάλασσες

Κυριακή, 27 Αυγούστου, 2023

Ιφιγένεια Βιρβιδάκη

Ανησυχητική αύξηση των θανάτων τον εφετινό Ιούλιο - Ποια είναι τα συνηθέστερα λάθη που κάνουμε και μπορεί να είναι μοιραία - Οι βασικοί κανόνες που πρέπει να ακολουθούμε

Οπνιγμός του 11χρονου στους Φούρνους πριν από λίγες ημέρες συγκλόνισε το πανελλήνιο. Ηταν ένα ακόμα από τα δεκάδες θύματα που μετράμε κάθε χρόνο στις ελληνικές θάλασσες. Με τη λίστα να μεγαλώνει καθημερινά. Τις πρώτες ημέρες της περασμένης εβδομάδας προστέθηκαν σε αυτήν ένας 81χρονος τουρίστας που ανασύρθηκε νεκρός στη Χαλκιδική και ένας 76χρονος Ελληνας στον Αμβρακικό. Μόλις χθες, καταγράφηκε ακόμη ένας πνιγμός, αυτός του 47χρονου πατέρα στο Λαγονήσι, που έχασε τη ζωή του στην προσπάθεια να σώσει τη ζωή του 8χρονου γιού του όταν παρασύρθηκε με το στρώμα θαλάσσης λόγω δυνατών ανέμων στην περιοχή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραχώρησε το Λιμενικό Σώμα στο «Βήμα», τον εφετινό Ιούλιο καταγράφηκαν 160 περιστατικά θανάτου στη θάλασσα (με 45 τον Ιούνιο και 19 τις πρώτες 9 ημέρες του Αυγούστου). Για να συνειδητοποιήσουμε την τάξη μεγέθους, αρκεί να αναφέρουμε ότι σε πρόσφατα δημοσιεύματα από την περιοχή της Αυστραλίας οι Αρχές της χώρας αναφέρονταν στην αυξανόμενη ανησυχία τους μήπως ο αριθμός των πνιγμών φτάσει τον περυσινό αριθμό-ρεκόρ των τελευταίων 20 ετών: δηλαδή τους 145. Σε μια χώρα με 25.760 χιλιόμετρα ακτογραμμής, με τη δική μας να «μετράει» 13.676 χιλιόμετρα ακτών…

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις καταγραφές του Λιμενικού Σώματος, ο αριθμός των θανάτων στη θάλασσα είναι περίπου 300 κάθε χρόνο. Συγκεκριμένα αναφέρονται 332 θάνατοι το 2019, 213 το 2020, 300 το 2021, 319 το 2022. Το εφετινό καλοκαίρι, από την 1η Ιουνίου και έως την 9η Αυγούστου, είχαν καταγραφεί ήδη 224 περιστατικά. Σε πολλές από τις περιπτώσεις βέβαια, αναφέρουν οι εκπρόσωποι του Λιμενικού Σώματος, ανασύρεται κάποιος νεκρός, δεν γνωρίζουμε, όμως, αν ο θάνατος οφείλεται στο ότι ήπιε θαλασσινό νερό και αυτό πήγε στον πνεύμονα ή αν ο θάνατος προκλήθηκε από προβλήματα υγείας, π.χ. καρδιά κ.λπ.

Αγνοια, αλκοόλ, έλλειψη εποπτείας

Ο πνιγμός αποτελεί σημαντικό θέμα δημόσιας υγείας και παγκοσμίως την 3η κύρια αιτία ακούσιου τραυματισμού, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ. Αντιπροσωπεύει δε το 7% όλων των θανάτων που σχετίζονται με τραυματισμούς. Συχνά είναι αθόρυβος και μπορεί να συμβεί ξαφνικά σε οποιονδήποτε και ανά πάσα στιγμή εφόσον υπάρχει πρόσβαση στο νερό. Παγκοσμίως οι κυριότερες αιτίες, σύμφωνα πάντα με τον ΕΟΔΥ, είναι:

– Αγνοια κολύμβησης. Πολλά άτομα και κυρίως παιδιά δεν γνωρίζουν κολύμβηση. Η συμμετοχή σε οργανωμένα μαθήματα κολύμβησης μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο πνιγμού σε όλους και κυρίως στα παιδιά 1-4 ετών.

– Ελλειψη περίφραξης. Εμπόδια όπως η περίφραξη της πισίνας εμποδίζουν τα μικρά παιδιά από το να μπουν σε αυτή χωρίς επιτήρηση.

– Ελλειψη στενής εποπτείας ή επιτήρησης. Ο πνιγμός μπορεί να συμβεί γρήγορα και αθόρυβα οπουδήποτε υπάρχει νερό (μπανιέρες, πισίνες, κουβάδες), ακόμη και όταν υπάρχει παρουσία ναυαγοσώστη.

– Αποτυχία σωστής χρήσης σωσιβίων και προστατευτικού εξοπλισμού σε θαλάσσιες δραστηριότητες.

– Κατανάλωση αλκοόλ. Το αλκοόλ επηρεάζει την ορθή κρίση, την ισορροπία και τον συντονισμό των κινήσεων. Αυτός ο κίνδυνος επιδεινώνεται από την έκθεση στον ήλιο και τις υψηλές θερμοκρασίες.

– Ιστορικό επιληψίας. Ανθρωποι με ιστορικό επιληψίας μπορεί να είναι πιο ευάλωτοι κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων στο νερό.

 

Οι περισσότεροι μεγάλης ηλικίας

Οι περισσότεροι θάνατοι στη χώρα μας αφορούν άτομα μεγάλης ηλικίας, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει παγκοσμίως – τα πιο υψηλά επίπεδα πνιγμών στις ΗΠΑ αλλά και σε όλον τον κόσμο παρατηρούνται στην ηλικιακή κατηγορία 1-4 ετών και ακολουθούν τα παιδιά 5-9 ετών.

Αυτό το στοιχείο αποκαλύπτει ότι, δυστυχώς, στην Ελλάδα μας, αν και είμαστε θαλασσινή χώρα, με τόσο μεγάλη ακτογραμμή, δεν έχουμε μάθει να κολυμπάμε. Ανθρωποι μεγάλης ηλικίας με πιθανά προβλήματα υγείας υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους και χωρίς δεύτερη σκέψη πέφτουν στο νερό χωρίς να προβλέψουν να είναι κάποιος κοντά τους για να τους βοηθήσει ή να έχουν επικοινωνήσει πριν με τον γιατρό τους για να τους δώσει οδηγίες. Και αυτό γιατί, από την άλλη πλευρά, θα ήταν ολέθριο να οδηγηθούμε στο αντίθετο άκρο: να φοβόμαστε το κολύμπι το οποίο είναι ευεργετικό για την υγεία όλων μας.

Η σημασία του ναυαγοσώστη

Οι περισσότεροι πνιγμοί συμβαίνουν σε περιοχές που δεν υπάρχουν ναυαγοσώστες, κάτι που αποτελεί ένα σταθερό πρόβλημα στη χώρα μας. Να σημειώσουμε ότι οι πολυσύχναστες και οι οργανωμένες παραλίες, σύμφωνα με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, οφείλουν από τον νόμο να έχουν ναυαγοσώστες, κάτι που συχνότατα παραβιάζεται. Κάθε ναυαγοσώστης είναι κάτοχος πτυχίου αναγνωρισμένου από το υπουργείο Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα και ελέγχει έκταση ακτής σε ακτίνα 200 μέτρων εκατέρωθεν του βάθρου του, το οποίο διαθέτει και την κατάλληλη υποδομή. Δεν αρκεί όμως να υπάρχουν το προσωπικό και η υποδομή, πρέπει να υπάρχει και η διάθεση συνεργασίας.

«Περιμένουν να πάει 6 το απόγευμα, όταν τελειώνει η βάρδια μας, και πέφτουν για κολύμπι» λέει στο «Βήμα» έμπειρος ναυαγοσώστης αναφερόμενος σε λουόμενους μεγαλύτερης ηλικίας στις ελληνικές θάλασσες. «Αλλες φορες μας βάζουν τις φωνές, λέγοντας μας «κολυμπάω εδώ 50 χρόνια και θα μου πεις εσύ;». Ή προσπαθούν να μπουν στο νερό χωρίς να τους δούμε» συνεχίζει.

Συνεχής παρακολούθηση στα παιδιά

Οι πνιγµοί δυστυχώς είναι συχνοί και στα µικρά παιδιά. «Μερικοί γονείς», λέει ο καθηγητής Παθολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών Αθανάσιος Ράπτης, «νοµίζουν ότι βάζοντας µπρατσάκια στα παιδιά τους είναι εξασφαλισµένοι, πιστεύουν ότι δεν θα πάθουν τίποτα. Το µπρατσάκι, όµως, µπορεί να φύγει, επίσης ένα παιδί µπορεί να πιει νερό και φορώντας µπρατσάκι. Πρέπει να είναι κανείς κοντά του όλη την ώρα και να το παρακολουθεί». «Είναι απαράδεκτο να συµβαίνουν τόσοι πνιγµοί σε µια χώρα που έχει σχεδόν 14.000 χιλιόµετρα ακτές» προσθέτει ο κ. Αθανάσιος Ράπτης. Τον ρωτήσαµε ποια είνα τη δική του εκτίµηση για τις αιτίες αύξησης εφέτος τον Ιούλιο (σε σχέση µε τον εφετινό Ιούνιο) των θανάτων στη θάλασσα. «Μια εξήγηση θα ήταν ότι είχαµε πολύ υψηλές θερµοκρασίες. Αλλά και πάλι, αν ο κόσµος έπαιρνε τα µέτρα του, δεν θα είχαµε τόσους πνιγµούς» απαντάει.
Οπως υπενθυµίζει, τα κύρια σηµεία που πρέπει να προσέχουµε είναι:
– Δεν κολυµπάµε 3-4 ώρες µετά το φαγητό, µέχρι δηλαδή να γίνει η χώνεψη.
-Δεν κολυµπάµε ύστερα από κατανάλωση αλκοόλ.
-Δεν υπερεκτιµάµε τις ικανότητές µας.
-Ελέγχουμε την υγεία µας. Γιατί ένας µεγάλος αριθµός θανάτων µέσα στη θάλασσα οφείλεται σε ιατρικούς λόγους.

TO BHMA