ΔΝΤ – Παγκόσμια Τράπεζα: Ανησυχία για τον πόλεμο στο Ισραήλ

Κυριακή, 15 Οκτωβρίου, 2023

Μεταξύ των θεμάτων που κυριάρχησαν στο τραπέζι των διαβουλεύσεων μεταξύ ΔΝΤ και Παγκόσμιας Τράπεζας ήταν οι προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία που επιβαρύνεται από το χρέος, τον πληθωρισμό και τις συγκρούσεις.

Από το νέο ξέσπασμα της βίας στη Μέση Ανατολή επισκιάστηκε η ετήσια συνάντηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας, που πραγματοποιήθηκε στο Μαρακές του πληγωμένου από ισχυρό σεισμό Μαρόκου και διήρκεσε μία εβδομάδα.

Μεταξύ των θεμάτων που κυριάρχησαν στο τραπέζι των διαβουλεύσεων ήταν οι προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία που επιβαρύνεται από το χρέος, τον πληθωρισμό και τις συγκρούσεις, έως το αυξανόμενο χάσμα πλούτου μεταξύ των πλούσιων και των φτωχών χωρών και τις παραπαίουσες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Τα βασικά συμπεράσματα:

Χωλαίνουσα οικονομία

Η νέα έκθεση για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας του ΔΝΤ – που υπογράφηκε πριν από την κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς – προβλέπει πως η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί από το 3,5% του περσινού έτους στο 3% φέτος και στο 2,9% το επόμενο έτος, μια υποβάθμιση κατά 0,1% σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση για το 2024.

Ο παγκόσμιος πληθωρισμός φαίνεται να μειώνεται από το 6,9% φέτος στο 5,8% το επόμενο έτος, δηλαδή εξακολουθεί να παραμένει υψηλός. Οι κεντρικοί τραπεζίτες έδειξαν την ετοιμότητά τους να τερματίσουν τις αυξήσεις των επιτοκίων εάν το επιτρέψουν τα γεγονότα, ελπίζοντας ότι ο πληθωρισμός μπορεί τελικά να ελεγχθεί χωρίς περαιτέρω σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής.

Οι περισσότερες πλευρές συμφώνησαν ότι ήταν πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί πώς οι διαμάχες στη Μέση Ανατολή θα επηρέαζαν την παγκόσμια οικονομία, για την οποία ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Πιερ-Ολιβιέ Γκουρίνχας είπε ότι «χωλαίνει».

Συμπίεση χρέους

Το ισχυρό χρέος των προηγμένων οικονομιών – από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι την Κίνα και την Ιταλία – ήταν ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στις συναντήσεις, οι οποίες διεξήχθησαν υπό το φόντο της εκτίναξης σε υψηλότερα επίπεδα των αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων, κατά τις τελευταίες εβδομάδες.

Ο διοικητής της ιταλικής κεντρικής τράπεζας Ignazio Visco δήλωσε ότι υπάρχει η εντύπωση πως οι αγορές «επαναξιολογούν τον όρο premium», καθώς οι επενδυτές γίνονται πιο νευρικοί σχετικά με τη διατήρηση μακροπρόθεσμου χρέους.

Ένας τομέας που επίσης συζητήθηκε είναι το αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Ο Vitor Gaspar, επικεφαλής του δημοσιονομικού τμήματος του ΔΝΤ, προειδοποίησε ότι οι τρέχουσες πολιτικές που βασίζονται στις επιδοτήσεις αποτυγχάνουν να αποδώσουν καθαρές μηδενικές εκπομπές και ότι αυτή η πολιτική θα «σκάσει» στο δημόσιο χρέος. «Οι χώρες θα χρειαστούν ένα νέο μείγμα πολιτικών με την τιμολόγηση του άνθρακα», κατέληξε το Ταμείο.

Συμφωνίες για το χρέος και μεταρρυθμίσεις

Αν κοιτάξουμε πέρα από τις μεγάλες ανεπτυγμένες οικονομίες, τα υψηλότερα επιτόκια πολιτικής, το ισχυρό δολάριο και οι γεωπολιτικές αβεβαιότητες είναι κάποιες από τις επιπρόσθετες προκλήσεις για τον υπόλοιπο κόσμο.

Η Τουρκία βρέθηκε στο επίκεντρο καθώς ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σίμσεκ παρουσίασε το μεταρρυθμιστικό της σχέδιο. “Το μεγαλύτερο διαρθρωτικό ζήτημα είναι η μείωση του πληθωρισμού. Και εργάζονται πάνω σε αυτό”, δήλωσε ο Murat Ulgen, Παγκόσμιος Επικεφαλής Έρευνας Αναδυόμενων Αγορών στην HSBC.

Η Κένυα προσπαθεί να αποφύγει τη διολίσθηση του χρέους και ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας είπε στο Reuters ότι σχεδιάζει να αγοράσει το ένα τέταρτο του διεθνούς ομολόγου της ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων που λήγει τον Ιούνιο – ωθώντας το ομόλογό της του 2024 προς τα πάνω κατά 1,2 σεντς έναντι του δολαρίου.

Προέκυψε επίσης και μια συμφωνία αναδιάρθρωσης χρέους: η Ζάμπια συμφώνησε τελικά σε ένα μνημόνιο κατανόησης για την επανεξέταση του χρέους με τους πιστωτές, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Γαλλίας.

Η πρόοδος στη Σρι Λάνκα ήταν λιγότερο σαφής. Η Σρι Λάνκα δήλωσε την Πέμπτη ότι κατέληξε σε συμφωνία με την Export-Import Bank of China για την κάλυψη χρέους περίπου 4,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι συνομιλίες με άλλους επίσημους πιστωτές έχουν σταματήσει.

Τι γίνεται με τις τράπεζες

Τα υψηλά επιτόκια θα φέρουν ορισμένους δανειολήπτες σε πιο επισφαλείς θέσεις, προειδοποίησε το ΔΝΤ στην Έκθεση Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Περίπου το 5% των τραπεζών παγκοσμίως θα είναι ευάλωτες εάν αυτά τα επιτόκια παραμείνουν υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, και ένα επιπλέον 30% των τραπεζών – συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τις μεγαλύτερες στον κόσμο – θα είναι ευάλωτες εάν η παγκόσμια οικονομία εισέλθει σε μια παρατεταμένη περίοδο χαμηλής ανάπτυξης και υψηλό πληθωρισμό.

Ο πόλεμος της Ουκρανίας, ο αυξανόμενος εμπορικός προστατευτισμός και οι εντάσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας κάνουν όλα πιο δύσκολη την οικοδόμηση συναίνεσης: Τελικά, δεν υπήρξε συμφωνία για να εκδοθεί το συνηθισμένο τελικό ανακοινωθέν στο τέλος των συναντήσεων.

Έγιναν πολλές συζητήσεις πριν από το Μαρακές για την αναμόρφωση του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας ώστε αντικατοπτρίζουν καλύτερα τις αναδυόμενες οικονομίες όπως της Κίνας και της Βραζιλίας. Μια πρόταση των ΗΠΑ για ενίσχυση της δανειοδοτικής ισχύος του ΔΝΤ κέρδισε ευρεία υποστήριξη. Ένα σύμφωνο που ανακοινώθηκε το Σάββατο έκανε λόγο για «ουσιαστική αύξηση» των ποσοστώσεων μέχρι το τέλος του 2023, αλλά έδωσε λίγες πρόσθετες λεπτομέρειες. Οι οργανώσεις κατά της φτώχειας ήταν δύσπιστες όσον αφορά στο τι ακριβώς επιτεύχθηκε.

«Το μεγάλο θέμα αυτής της εβδομάδας είναι οι χώρες της G7 που αποκαλύπτουν τις ρωγμές των διαρρηγμένων υποσχέσεών τους», δήλωσε η Κέιτ Ντόναλντ, Επικεφαλής του Γραφείου της Oxfam International στην Ουάσιγκτον. «Παρά τις χειραψίες σχετικά με τα δισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της φτώχειας και της κλιματικής κατάρρευσης, δεν υπήρξε κανένα σημάδι για νέα χρήματα».

Πηγή: ΟΤ