Κυβέρνηση: Σπέρνει μεταρρυθμίσεις, θερίζει ανέμους – Τα πρώτα δείγματα φθοράς και η «κατάρα της δεύτερης τετραετίας»

Δευτέρα, 29 Ιανουαρίου, 2024

Αγγελος Κωβαίος

Πολλαπλά τα μέτωπα της κυβέρνησης με την κοινωνία - Οι διαρροές προς τα δεξιά, οι εισηγήσεις για διαγραφές και η νευρικότητα στο εσωτερικό της ΝΔ

Αντιμέτωπη με έναν πολιτικό γρίφο βρίσκεται η κυβέρνηση, καθώς για πρώτη φορά έπειτα από μια μακρά περίοδο καταγράφεται μια εμφανής πολιτική φθορά της στις έρευνες της κοινής γνώμης.

Η λύση που θα επιλέξει φαίνεται ότι μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για το κλίμα της προσεχούς περιόδου, με ορίζοντα τις ευρωεκλογές. Ζητούμενο είναι το κατά πόσο θα προχωρήσει δίχως δισταγμούς και καθυστερήσεις σε τολμηρές και δύσκολες παρεμβάσεις, είτε αυτές έχουν μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα είτε διαχειριστικό, ή αν θα προτιμήσει μια τακτική ελιγμών, συμβιβασμών και εξισορροπητικών κινήσεων, αποφεύγοντας να ανοίξει ταυτόχρονα μέτωπα.

Ο γάμος δεν σκεπάζει τη φθορά

Οπως μέχρι στιγμής διαπιστώνεται, η πρόσφατη επιστράτευση πολιτικών και επικοινωνιακών δυνάμεων για την εσπευσμένη προώθηση του γάμου των ομοφύλων είχε ασύμμετρο χαρακτήρα. Αυτό καταφαίνεται με εμφατικό τρόπο στις έρευνες της κοινής γνώμης. Χαρακτηριστικό είναι ότι στη δημοσκόπηση της Metron Analysis για το Mega την Πέμπτη το θέμα του γάμου αξιολογείται ως το απολύτως λιγότερο σημαντικό μεταξύ των προβλημάτων που απασχολούν τους πολίτες, με ποσοστό μόλις 1%, έναντι ενός συνολικού 67% οι οποίοι προβληματίζοντα για την ακρίβεια και την οικονομία εν γένει.

Οι διαπιστώσεις αυτές διαμορφώνουν και το πλαίσιο των πολιτικών αποφάσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη για το προσεχές διάστημα. Δεδομένης της αναντιστοιχίας, η οποία αποτυπώνεται στις δημοσκοπήσεις, ανάμεσα στην πολιτική αναστάτωση με αφορμή τον γάμο των ομοφύλων και στην επίδρασή του στην κοινωνία, ο Πρωθυπουργός έχει μπροστά του το επόμενο κρίσιμο στάδιο. Είναι αυτό της ψήφισης του «επίμαχου» νομοσχεδίου και της εικόνας η οποία θα διαμορφωθεί στο εσωτερικό της ΚΟ της ΝΔ, αναλόγως της στάσης που θα επιλέξουν οι διαφωνούντες, βουλευτές και μέλη της κυβέρνησης.

Ο τρόπος με τον οποίο θα σταθεί απέναντι σε αυτά ο Πρωθυπουργός θεωρείται μια από τις παραμέτρους οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια πολιτική κινητικότητα, έστω και περιορισμένη.

Εισηγήσεις για διαγραφές

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δεχθεί εισηγήσεις ακόμη και να προχωρήσει σε διαγραφές βουλευτών, αναλόγως και του τρόπου με τον οποίο θα εκδηλώσουν τις διαφωνίες τους στα ΜΜΕ ή στη Βουλή, με στόχο τον παραδειγματισμό και εν όψει των κοινωνικών και πολιτικών μετώπων τα οποία θα ανοίξουν στο επόμενο διάστημα.

Σε ό,τι αφορά δε τα μέλη της κυβέρνησης τα οποία θα αποστασιοποιηθούν, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι η στάση τους θα αξιολογηθεί στον επόμενο ανασχηματισμό. «Ζυγίζει» ωστόσο ο Πρωθυπουργός το αν και κατά πόσο αυτό θα τον εξυπηρετούσε πολιτικά, δεδομένου ότι σε αυτή τη συγκυρία είναι υποχρεωμένος να ισορροπήσει σε ένα τεντωμένο σκοινί και να φτάσει με επιτυχία στις ευρωεκλογές του Ιουνίου.

Και παράλληλα με αυτά, στο παρασκήνιο έχει αρχίσει να εκδηλώνεται μια διαφορετικού τύπου δυσαρέσκεια ορισμένων βουλευτών, η οποία έως και προσφάτως περιοριζόταν σε χαμηλόφωνες γκρίνιες, όμως πλέον γίνεται εντονότερη. Αυτή πυροδοτείται, σύμφωνα με τους δυσαρεστημένους της ΚΟ, από τον τρόπο με τον οποίο δραστηριοποιείται η στενή ομάδα του Μεγάρου Μαξίμου. Οπως λένε, «δείχνοντας» ειδικά τους Ακη Σκέρτσο και Αλέξη Πατέλη και με αφορμή τον γάμο των ομοφύλων και την τεκνοθεσία, «αυτοί δεν εκλέγονται, μας κάνουν «φροντιστήρια» ή μιλούν δίχως κανένα πρόβλημα δημοσίως, όμως εμείς καλούμαστε να δώσουμε εξηγήσεις στους ψηφοφόρους στις εκλογικές μας περιφέρειες».

Διαρροές προς τα δεξιά

Ενα αισθητό στοιχείο προβληματισμού είναι η πιθανή εμφάνιση «δεξιόστροφων» ομαδοποιήσεων στο εσωτερικό της ΝΔ, οι οποίες δεν είχαν εκδηλωθεί έως τώρα και ενώ την ίδια στιγμή γίνεται φανερό στις δημοσκοπήσεις ότι αυξάνονται οι διαρροές, κατά μείζονα λόγο προς τη λαϊκιστική Δεξιά (η Ελληνική Λύση συγκεντρώνει 8,2% στην εκτίμηση ψήφου της Metron Analysis, εισπράττοτας και το μεγαλύτερο τμήμα από τις απώλειες της ΝΔ).

Υπό αυτές τις συνθήκες, μελετώνται τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης, εξετάζονται τα μέτωπα τα οποία θα ανοίξουν (είτε με δική της πρωτοβουλία είτε όχι) και επιχειρείται να αξιολογηθεί η πολιτική τους επίδραση.

Μπλόκα και καταλήψεις

Η ανησυχία αυτές τις ημέρες στο Μέγαρο Μαξίμου εκδηλώνεται, αφενός, λόγω της μεγάλης κινητοποίησης των αγροτών και της έντασης η οποία παρατηρείται στα μπλόκα, με συμπλοκές και συγκρούσεις με τα ΜΑΤ, και, αφετέρου, λόγω της αναταραχής η οποία φουντώνει στα πανεπιστήμια, με καταλήψεις και έξαρση των αντιδράσεων, εν όψει της κατάθεσης του προαναγγελθέντος νομοσχεδίου για τη λειτουργία των μη κρατικών ΑΕΙ.

Ειδικά στο πεδίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η κυβέρνηση έχει βρεθεί, διά της αδράνειας, σε συμπληγάδες. Από τη μια πλευρά εμφανίζεται διστακτική ως προς την αντιμετώπιση και τον τερματισμό των καταλήψεων, παραπέμποντας στις ευθύνες των πρυτανικών αρχών, και από την άλλη είναι αντιμέτωπη με τη δυσαρέσκεια των φοιτητών, οι οποίοι ανησυχούν για την απώλεια της εξεταστικής του χειμερινού εξαμήνου.

Από πολιτικής άποψης κυριαρχεί η εκτίμηση στο στενό επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου ότι για την κυβέρνηση είναι πολύ μεγαλύτερο το πολιτικό κόστος στη δεύτερη κατηγορία των νεαρών πολιτών. Ομως ο προβληματισμός είναι την ίδια στιγμή έντονος και η αποφασιστικότητα μετριάζεται επειδή είναι γνωστό στην ηγεσία της κυβέρνησης και του υπουργείου Παιδείας ότι ένα μεγάλο τμήμα της ακαδημαϊκής κοινότητας και του εκπαιδευτικού προσωπικού των ΑΕΙ που αντιδρούν στο νομοσχέδιο πρόσκεινται στο ισχυρό συνδικαλιστικό λόμπι της ΝΔ.

Γιατί φέρνει τώρα τα δύσκολα νομοσχέδια

Στην τρέχουσα συγκυρία, κατά την οποία φαίνεται ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε ένα μεταίχμιο και αντιμέτωπη με τα πρώτα δείγματα της «κατάρας της δεύτερης τετραετίας», το Μέγαρο Μαξίμου επιδιώκει να μεταδώσει μία αίσθηση αποφασιστικότητας.

Η κυρίαρχη αντίληψη στο στενό επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ότι πρέπει τώρα να επισπευσθούν και να έρθουν προς ψήφιση δύσκολα νομοσχέδια, τα οποία προεξοφλείται ότι θα πυροδοτήσουν αντιδράσεις, ώστε να υπάρξει χρόνος για την απορρόφησή τους έως τις ευρωεκλογές.

Υπό αυτή την έννοια, ο ίδιος ο Πρωθυπουργός θέλησε να τονίσει κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης που είχε την Παρασκευή με τον διευθύνοντα σύμβουλο της JP Morgan Τζέιμι Ντάιμον ότι παραμένει «το ίδιο προσηλωμένος στις μεταρρυθμίσεις, όπως και το 2019», προσθέτοντας: «Αρα, η δέσμευσή μου είναι: «γκάζι» για τις μεταρρυθμίσεις, πάντα με έμφαση στη δημοσιονομική πειθαρχία».

Κατά τη διάρκεια της ίδιας συζήτησης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε: «(…) Ο εφησυχασμός μπορεί να αποβεί καταστροφικός. Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο επικίνδυνο για εμάς από το να πούμε: «Εντάξει, εξασφαλίσαμε μία δεύτερη θητεία, εξακολουθούμε να έχουμε ένα μεγάλο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, ανακτήσαμε την επενδυτική βαθμίδα, άρα μπορούμε να κατεβάσουμε ρυθμούς». Κάνω ακριβώς το αντίθετο: Προχωρώ όλες τις δύσκολες μεταρρυθμίσεις τώρα».

Κατά τα αναμενόμενα, η κυβέρνηση θα προχωρήσει εντός του Φεβρουαρίου στην ψήφιση του νόμου για τα ομόφυλα ζευγάρια, όμως παράλληλα επιχειρείται ο προγραμματισμός για τα επόμενα νομοθετικά βήματα.

Νέος δικαστικός χάρτης… εν καιρώ

Ωστόσο, αυτή η διαχείριση παρουσιάζει κάποια κενά και ίχνη διστακτικότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ως προς αυτά είναι ότι την προηγούμενη εβδομάδα παρουσιάστηκε από τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη το νομοσχέδιο για την αλλαγή του λεγόμενου δικαστικού χάρτη και τις καταργήσεις/συγχωνεύσεις ειρηνοδικείων και πρωτοδικείων, όμως εξακολουθεί να μην υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα για την ψήφιση στη Βουλή και την εφαρμογή του. Στο συγκεκριμένο πεδίο η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με τις αντιδράσεις τόσο των δικαστικών όσο και των κατά τόπους δικηγόρων και δημοτικών-περιφερειακών αρχών και φαίνεται ότι θα συνεκτιμήσει πολλές παραμέτρους ώσπου να φέρει τον νόμο στη Βουλή.

Το μεγάλο στοίχημα της προεκλογικής περιόδου διαφαίνεται ότι θα είναι ο νόμος για τη λειτουργία των μη κρατικών ΑΕΙ. Εχει παρουσιαστεί πριν από έναν μήνα στο Υπουργικό Συμβούλιο από τον υπουργό Παιδείας Κυριάκο Πιερρακάκη, έχει ήδη πυροδοτήσει αντιδράσεις και παραμένει άγνωστος ο ακριβής χρόνος κατάθεσής του στη Βουλή, προς συζήτηση και ψήφιση.

Είναι φανερό ότι η κυβέρνηση επιχειρεί αυτή τη στιγμή να καταγράψει και να «μετρήσει» αντιδράσεις, όμως βλέπει ότι οι σχεδιασμοί της επηρεάζονται και από τα άλλα μέτωπα, τα οποία ανοίγουν ταυτόχρονα.