Γιατί φοβούνται έναν μεγαλύτερο πόλεμο οι Ευρωπαίοι ηγέτες;

Σάββατο, 27 Ιανουαρίου, 2024

Οι συνεχιζόμενες πολεμικές επιχειρήσεις σε Ουκρανία και Γάζα, σε συνδυασμό με την πιθανή επάνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, έχουν αυξήσει την ανησυχία για έναν μεγαλύτερο πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Kύμα ανησυχίας φαίνεται πως έχει έχει κυριεύσει, σύμφωνα με τον Guardian, τους ευρωπαίους υπουργούς Άμυνας, καθώς πολιτικοί και στρατιωτικοί ηγέτες πιστεύουν ότι ο ΝΑΤΟσκεπτικιστής Ντόναλντ Τραμπ είναι πιθανό να επιστρέψει στην προεδρία των ΗΠΑ. Σε συνδυασμό μάλιστα με την απροθυμία της Ρωσίας να αποδεχθεί την ήττα της και να αποχωρήσει από την Ουκρανία, ολοένα και περισσότεροι αναλυτές φέρνουν στο τραπέζι την πιθανότητα η Ευρώπη να εμπλακεί σε έναν πόλεμο στη Ρωσία, παρόλο που επί του παρόντος η εμπόλεμη σύρραξη διαδραματίζεται αποκλειστικά σε ουκρανικό έδαφος.

Την ίδια στιγμή, οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ η επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα δεν φαίνεται να σταματάει σύντομα. Παράλληλα, οι εχθροπραξίες με την – ευθυγραμμισμένη με το Ιράν –  Χεζμπολάχ στον Λίβανο αυξάνονται, ενώ οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκίνησαν βομβαρδιστικές επιδρομές σε περιοχές που ελέγχονται από τους Χούτι στην Υεμένη για να σταματήσουν τις επιδρομές εναντίον πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.

Τι λένε πολιτικοί και στρατηγοί

Ο ναύαρχος Ρομπ Μπάουερ, πρόεδρος της στρατιωτικής επιτροπής του ΝΑΤΟ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «δεν είναι δεδομένο ότι θα βρισκόμαστε συνεχώς σε ειρήνη» και γι’ αυτό «προετοιμαζόμαστε για μια σύγκρουση με τη Ρωσία και τις τρομοκρατικές ομάδες έαν αυτή προκύψει». Οι δηλώσεις αυτές έλαβαν χώρα πριν από την έναρξη της, όπως ανέφερε το ίδιο το ΝΑΤΟ, μεγαλύτερης άσκησής εδώ και δεκαετίες, στην οποία συμμετείχαν 90.000 στρατιώτες.

Ο Βρετανός υπουργός Άμυνας, Γκραντ Σαπς, χρησιμοποίησε ακόμη πιο σκληρή γλώσσα, υποστηρίζοντας ότι τη ειρήνη που επικράτησε μετά τον ψυχρό πόλεμο έχει τελειώσει και ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι σύμμαχοί του «μετακομίζουν από τον μεταπολεμικό κόσμο στον προπολεμικό κόσμο» με τον ιδεαλισμό του ψυχρού πολέμου να έχει αντικατασταθεί από τον «σκληρό ρεαλισμό». Είναι καιρός, υποστήριξε, για επανεξοπλισμό με σκοπό την προστασία της Ευρώπης από τη «μανία του Πούτιν».

Ο Μπόρις Πιστόριους, ο Γερμανός υπουργός Άμυνας, έδωσε συνέντευξη την περασμένη εβδομάδα λέγοντας ότι, ενώ μια ρωσική επίθεση δεν είναι πιθανή προς το παρόν, «οι ειδικοί μας αναμένουν μια περίοδο πέντε έως οκτώ ετών κατά την οποία αυτό θα μπορούσε να είναι δυνατό». Η Ευρώπη, πρόσθεσε, «αντιμετωπίζει μια κατάσταση στρατιωτικής απειλής που όμοια της δεν υπήρξε εδώ και 30 χρόνια».

Ρεαλισμός ή τρομολαγνεία από στρατιωτικούς που θέλουν περισσότερα λεφτά για εξοπλισμούς;

Ο Guardian θέτει το ερώτημα αν οι φόβοι αυτοί είναι βάσιμοι ή αποτελούν μέρος της στρατηγικής των υψηλόβαθμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων ώστε να τους δοθούν μεγαλύτερα κονδύλια για εξοπλισμούς. Σε αυτό συντελεί και ο πόλεμος στην Ουκρανία – που θα συμπληρώσει δύο χρόνια τον επόμενο μήνα – και εξαντλεί τα δυτικά αποθέματα πυρομαχικών.

Φαίνεται όλο και πιο πιθανό, εν τω μεταξύ, το Κογκρέσο των ΗΠΑ να μην ψηφίσει ένα νέο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας 61 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Ουκρανία, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι εντείνουν την πίεση για αντίστοιχο πακέτο που θα αφορά την ενίσχυση της ασφάλειας στα νότια σύνορα των ΗΠΑ. Την ίδια στιγμή, οι ειδικοί φοβούνται ότι χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ, η Ρωσία θα μπορούσε σταδιακά να αλλάξει τα δεδομένα στο ουκρανικό μέτωπο.

Παράλληλα, ο Τραμπ φαίνεται έτοιμος να πάρει εύκολα το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων μετά τις νίκες στις εσωκομματικές της Αϊόβα και τοθ Νιου Χάμσαϊρ. Οι μνήμες της προηγούμενης προεδρίας του παραμένουν ζωντανές στην Ευρώπη, εν μέσω ερωτημάτων σχετικά με τη στενή σχέση του με τον Πούτιν και την απειλή του στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ το 2018 ότι οι ΗΠΑ μπορεί να «πάνε μόνες τους» και να παραιτηθούν εάν οι άλλες χώρες δεν αυξήσουν τις δικές τους στρατιωτικές δαπάνες.

Τι μπορεί να σημαίνει η νίκη Τραμπ για το ΝΑΤΟ;

Ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τόνισε σε συνέντευξη του στο Politico την Πέμπτη την ανάγκη η ΕΕ να πάρει τον έλεγχο του ΝΑΤΟ για την υπεράσπιση της ηπείρου, προτείνοντας έναν «ευρωπαϊκό πυλώνα άμυνας» που θα πρέπει να περιλαμβάνει μια πυρηνική ομπρέλα από τη Γαλλία, το μόνο πυρηνικά οπλισμένο κράτος στην ΕΕ. «Όταν κοιτάζω τις προκλήσεις για φέτος, ως Ευρωπαίος πολιτικός, το πρώτο πράγμα που περνάει από το μυαλό μου είναι ο Τραμπ», ανέφερε.

Μεταξύ ορισμένων πολιτικών της ΕΕ γίνεται λόγος για την ανάγκη διορισμού Επιτρόπου Άμυνας της ΕΕ, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι αυτός ο ελιγμός είναι απίθανο να υποκαταστήσει το ΝΑΤΟ, μέλη του οποίου παραμένουν το Ηνωμένο Βασίλειο (του οποίου τα πυρηνικά όπλα έχουν δεσμευτεί στη συμμαχία) η Τουρκία και οι ΗΠΑ, οι οποίες και διαθέτουν μεγάλους στρατούς. Τα μέλη του ΝΑΤΟ είναι πιο πιθανό να προσπαθήσουν να χαλαρώσουν και να υπομείνουν την προεδρία Τραμπ όπως έκαναν από το 2016.

Θα μπορούσε να υπάρξει ευρύτερος πόλεμος με τη Ρωσία;

Ο στρατηγός Σερ Πάτρικ Σάντερς, επικεφαλής του βρετανικού στρατού, ανέφερε ότι ο επαγγελματικός στρατός του Ηνωμένου Βασιλείου είναι πολύ μικρός για να αντέξει πολύ σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο με τη Ρωσία και ότι θα χρειαζόταν ένας «στρατός πολιτών» για να κερδίσει έναν τέτοιο πόλεμο, υπονοώντας ότι θα προχωρήσει σε στρατολόγηση πολιτών σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Αν και αυτό το σενάριο απορρίφθηκε από την κυβέρνηση της χώρας ως υποθετικό, άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Λετονία και η Σουηδία αναβιώνουν μορφές στρατιωτικής θητείας και ο Γερμανός υπουργός Άμυνας είπε τον Δεκέμβριο ότι «εξετάζει όλες τις επιλογές».

Αλλά δεν είναι σαφές ότι η Ρωσία, όσο επιθετικός κι αν θέλει να φαίνεται ο Πούτιν, έχει την ικανότητα να επιτεθεί στα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ. Υπολογίζεται από τις δυτικές πληροφορίες ότι 315.000 Ρώσοι έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί στην Ουκρανία και ότι οι δυνάμεις της Μόσχας απέτυχαν επανειλημμένα να εισβάλλουν στο πιο αδύναμο γείτονά της. Το άγχος για την υποστήριξη των ΗΠΑ μπορεί να είναι πραγματικό, αλλά η απειλή δεν είναι τόσο ρεαλιστική, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Guardian.