Εκκλησία – Πολιτεία: Το μήνυμα για «ήρεμα νερά» και oι αστάθμητοι παράγοντε

Κυριακή, 24 Μαρτίου, 2024

Μαρία Αντωνιάδου

Η Αρχιεπισκοπή θέλει να δείξει ότι γίνονται προσπάθειες επαναπροσέγγισης με την Πολιτεία, αλλά εκκλησιαστικές πηγές τονίζουν ότι δεν μπορούν να προβλεφθούν οι αντιδράσεις κλήρου και ποιμνίου.

Κωνσταντινούπολη, 843 μ.Χ., Κυριακή της Ορθοδοξίας. Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα τερματίζει μια διαμάχη αιματηρή, με εξορίες, θρησκευτικές διαιρέσεις που διήρκεσε σχεδόν μισό αιώνα και προχωρεί στην αναστήλωση των εικόνων. Πιστοί, θεολόγοι, κληρικοί και τουρμάρχες που μέχρι εκείνη τη στιγμή… εξόριζαν, εκθρόνιζαν και έφταναν ακόμη και να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον, αποτελούν μέρος της λαμπρής λιτανείας από την Παναγία των Βλαχερνών στην Αγία Σοφία. Με τις εικόνες ανά χείρας ο Οικουμενικός Πατριάρχης Μεθόδιος Α’ δοξολογεί τον Θεό.

Ετσι σήμερα, στη νεότερη Ελλάδα και από την εποχή του βασιλιά Γεωργίου του Α’ η Κυριακή της Ορθοδοξίας τελείται πανηγυρικά στον Μητροπολιτικό Ναό της Αθήνας και ο ανώτερος πολιτειακός άρχοντας απαγγέλλει παρά τω Δεσποτικώ το Σύμβολο της Πίστεως. Στην Αθήνα του 2024 μ.Χ., όμως, η Κυριακή της Ορθοδοξίας δεν προγραμματίστηκε να τελεστεί στον Μητροπολιτικό Ναό αλλά στη Μονή Πετράκη. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου δεν θα βρισκόταν μεταξύ των μελών του ποιμνίου και βεβαίως δεν θα εκφωνούσε το Σύμβολο της Πίστεως.

Το μήνυμα της ηρεμίας

Η «λιτότητα του εορτασμού», όπως χαρακτηρίστηκε από τον εκπρόσωπο Τύπου της 12μελούς Ιεράς Συνόδου Μητροπολίτη Μαρωνείας Παντελεήμονα, προβλέπει πολλές ανατροπές στο τυπικό του εορτασμού, ενώ στελέχη της Αρχιεπισκοπής με διαρροές αφήνουν να εννοηθεί ότι η Ιερά Σύνοδος διαμαρτύρεται με αυτόν τον τρόπο για τον γάμο των ομοφύλων. Μόλις 24 ώρες αργότερα, όμως, ο Αρχιεπίσκοπος θα παρευρεθεί στη Δοξολογία για την 25η Μαρτίου στον Μητροπολιτικό Ναό όπου θα βρίσκεται και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Το μήνυμα είναι ότι γίνεται προσπάθεια να «λιώσουν οι πάγοι» μεταξύ της Πολιτείας και της Εκκλησίας. Ταυτόχρονα όμως επισημαίνεται ότι μέρος των πιστών θα εκφράσει τη δυσφορία του κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα αλλά και στη Θεσσαλία στις ευρωεκλογές. Οι συνεργάτες του Αρχιεπισκόπου που είναι επιφορτισμένοι με τις σχέσεις με το Μέγαρο Μαξίμου επιχειρούν να μεταδώσουν ένα κλίμα «ήρεμων νερών». Στο πλαίσιο αυτό, ενώ το τηλεφώνημα του Αρχιεπισκόπου με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας έγινε πριν ληφθεί η επίμαχη απόφαση της Ιεράς Συνόδου, διέρρευσε μετά για να κατηγοριοποιηθεί ως «κίνηση επαναπροσέγγισης». Στο ίδιο πλαίσιο τοποθετείται από την Ιεραρχία και η συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, ο οποίος αποτελεί παλαιό συνομιλητή του Αρχιεπισκόπου και είχε κληθεί κατά καιρούς να επιλύσει διάφορα ζητήματα. Εκκλησιαστικές πηγές τονίζουν με έμφαση πάντως ότι δεν μπορούν να προβλεφθούν οι αντιδράσεις του κλήρου και του ποιμνίου.

Από το λαμπρό στο λιτό

Σύμφωνα με το τυπικό που διαμορφώθηκε από εκείνο τον Μάρτιο του 843 στην Κωνσταντινούπολη και από το 1850 που το Οικουμενικό Πατριαρχείο εξέδωσε τον Τόμο αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, ο εορτασμός είναι λαμπρός. Το πρωτόκολλο, όπως αυτό διαμορφώθηκε και καταγράφεται σε ειδική έκδοση της Εκκλησίας της Ελλάδος από τον Αρχιμανδρίτη Πατρίκιο Καλεώδη, τον πλέον κορυφαίο μελετητή τέτοιων ζητημάτων στην ελληνόφωνη Ορθόδοξη Εκκλησία την Κυριακή της Ορθοδοξίας, «ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Λειτουργεί αποκλειστικώς μετά πάντων των Συνοδικών μόνον Μητροπολιτών εν τω Καθεδρικώ Ιερώ Ναώ των Αθηνών». Αντ’ αυτού, σύμφωνα με το δελτίο Τύπου της Ιεράς Συνόδου, η λειτουργία αποφασίστηκε να γίνει στη Μονή Πετράκη και θα ιερουργούσαν μόνον τρεις αρχιερείς, οι Μητροπολίτες Νικοπόλεως Χρυσόστομος, Ιερισσού Θεόκλητος και Μαρωνείας Παντελεήμων, ενώ τον πανηγυρικό της ημέρας θα εκφωνούσε ο Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας Δαμασκηνός.

TO BHMA