Τρίτη, 21 Μαΐου, 2024
ΑΘΗΝΑ. «Το κάπνισμα δεν είναι ‘συνήθεια’, αλλά νόσος με βαρύτατες συνέπειες στη Δημόσια Υγεία» υπογράμμισε, μεταξύ άλλων, ο καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης, σε συνέντευξη που μας παραχώρησε. Μάλιστα για το έργο του στον αγώνα κατά του καπνίσματος είχε βραβευτεί πριν ένα χρόνο στη Λιουμπλιάνα, κατά τον επίσημο εορτασμό της Ημέρας κατά του Καπνίσματος.
Η συνέντευξη έχει ως εξής:
«Εθνικός Κήρυκας»: Μιλήστε μας για τη σταδιοδρομία σας.
Δρ Παναγιώτης Μπεχράκης: Είμαι γιατρός με τρεις ειδικότητες, Παθολογίας, Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ Φιλοσοφίας, PhD, McGill University.
Πανεπιστημιακά, δίδαξα Φυσιολογία της Αναπνοής επί 22 χρόνια στην Ιατρική, Οδοντιατρική και Φαρμακευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ διετέλεσα adjunct Associate Professor επί πέντε χρόνια στο Harvard University της Βοστώνης.
Πάνω από 100 πλήρεις διεθνείς δημοσιεύσεις, με περίπου 6000 αναφορές είναι η ερευνητική μου προσφορά στη νέα γνώση.
Τα έντονα ιατροκοινωνικά μου ενδιαφέροντα εκδηλώθηκαν ως αγώνας κατά του καπνίσματος, τομέας στον οποίο τιμήθηκα με ηγετικές θέσεις και διακρίσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
«Ε.Κ.»: Πώς αντιμετωπίζεται σήμερα το κάπνισμα παγκοσμίως και ποια είναι η δική σας προσέγγιση για την απαλλαγή της ανθρωπότητας από τη μεγαλύτερη επιδημία όλων των εποχών;
Δρ Μπεχράκης: Μετά την επιστημονική διαπίστωση ότι το κάπνισμα δεν είναι «συνήθεια», αλλά νόσος με βαρύτατες συνέπειες στη Δημόσια Υγεία, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, μέσω του Συμφώνου Πλαισίου για τον Ελεγχο του Καπνού (Framework Convention on Tobacco Control), που εκφράζει το 83% του ανθρώπινου πληθυσμού της γης, έχει αναλάβει τον συντονισμό των δράσεων για σταδιακή μείωση της χρήσης νικοτίνης και καπνικών προϊόντων σε παγκόσμια κλίμακα.
Προσωπική μου συμβολή σε αυτή την προσπάθεια ήταν η πρώτη διατύπωση στο καταστατικό του European Networkfor Smoking and Tobacco Control το 2012, του σημερινού επίσημου στόχου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για μείωση του επιπολασμού του καπνίσματος σε επίπεδα κάτω του 5% μέχρι το 2040.
«Ε.Κ.»: Πώς θα βλέπατε να πραγματοποιείται αυτό;
Δρ Μπεχράκης: Ο μηχανισμός με τον οποίο η παγκόσμια κοινότητα μπορεί να επιχειρήσει αποτελεσματικά μια τέτοια επιτυχία, προτείνεται στα παραστατικά διαγράμματα των εικόνων 2 και 3.
Η εικόνα 2 προσομοιάζει τον επιπολασμό του καπνίσματος σε μια κοινωνία με τη στάθμη του νερού σε ένα δοχείο με δύο βρύσες:
- μια βρύση, που το γεμίζει και αντιστοιχεί στην έναρξη του καπνίσματος
- μια βρύση, που το αδειάζει και αντιστοιχεί στη διακοπή.
Στόχος μας είναι να κλείσουμε την πάνω βρύση με πρόληψη και να ανοίξουμε την κάτω με διακοπή.
Η εικόνα 3 αναφέρεται στον κομβικό ρόλο της επιστήμης στη μείωση του καπνίσματος. Για την αλλαγή της καπνιστικής νοοτροπίας και συμπεριφοράς μιας κοινωνίας, συνήθως ενεργοποιούνται δραστηριότητες όπως η εκπαίδευση, η επικοινωνία, η έρευνα, η δικτύωση ή ο αθλητισμός, που σκόπιμο είναι, να υποβάλλονται σε μια επιστημονική επεξεργασία και να συντονίζονται μεταξύ τους, έτσι ώστε τελικά, να μετουσιώνονται σε αποτελεσματικές διαδικασίες πρόληψης ή διακοπή.
«Ε.Κ.»: Πείτε μας δυο λόγια για το τελευταίο βραβείο που πήρατε.
Δρ Μπεχράκης: Ηταν το βραβείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Η απονομή έγινε στη Λιουμπλιάνα τον περασμένο Μάιο, κατά τον επίσημο εορτασμό της ημέρας κατά του καπνίσματος και μεταδόθηκε διαδικτυακά σε όλη την Ευρώπη.
«Ε.Κ.»: Ποια είναι η ζημιά που κάνει το παθητικό κάπνισμα; Παραβιάζει ανθρώπινα δικαιώματα;
Δρ Μπεχράκης: Το παθητικό κάπνισμα βλάπτει όσο και το ενεργητικό. Είναι ένας δολοφόνος 1,2 εκατομμυρίων αθώων ανθρώπων ετησίως, ανάμεσα στους οποίους 65.000 είναι παιδιά.
Οσο για τα ανθρώπινα δικαιώματα που παραβιάζει, σας παραπέμπω στην διακήρυξη 10.000 Ελλήνων φοιτητών, που το 2013, όταν το παθητικό κάπνισμα ήταν status quo στην Ελλάδα, ύψωσαν την πιο δυνατή φωνή που είχε ποτέ ακουστεί στην Ευρώπη, σχετικά με την παραβίαση αυτή.
«Ε.Κ.»: Με το ηλεκτρονικό τσιγάρο τι γίνεται;
Δρ Μπεχράκης: Είναι η μεγαλύτερη απειλή της Δημόσιας Υγείας σήμερα.
Το αυτοαποκαλούμενο «άτμισμα» δικαιολόγησε την εμφάνισή του ως μέσον διακοπής του συμβατικού καπνίσματος. Σήμερα, έχει αποτύχει στον τομέα αυτόν και επιτίθεται ευθέως στα παιδιά. Με χρώματα, αρωματικές γεύσεις και ελκυστικά σχήματα, το καπνεμπόριο προωθεί συστηματικά στα παιδιά της σχολικής ηλικίας την εξάρτηση στη νικοτίνη, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στη μελλοντική χρήση, όχι μόνο καπνού, αλλά και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών.
Ας μην ξεχνούμε ότι το κάπνισμα δεν είναι συνήθεια, είναι η τρίτη σκληρότερη εξάρτηση μετά από την ηρωίνη και την κοκαΐνη.
«Ε.Κ.»: Για την πανδημία Covid-19, έχετε να μας πείτε αν άφησε κάτι θετικό πίσω της;
Δρ Μπεχράκης: Θα μπορούσε κανείς να γράψει ένα ολόκληρο βιβλίο με αυτήν την ερώτηση. Με δυο λόγια, όμως, ναι, η πανδημία αφήνει πολλά θετικά, ιδίως μαθήματα, πίσω της.
Καταρχήν, ανέδειξε τη Δημόσια Υγεία ως μείζον παγκόσμιο πρόβλημα, τεραστίων οικονομικών διαστάσεων. Ανέδειξε ακόμη την ανάγκη ενίσχυσης των κάθε είδους μηχανισμών διεθνούς συνεργασίας για συντονισμένη αντιμετώπιση παρομοίων προβλημάτων στο μέλλον.
Εφερε στο φως τη μεγάλη επικοινωνιακή αδυναμία των κάθε μορφής ή ιδεολογίας πολιτικών σχηματισμών, που αποδείχθηκαν γενικά πολύ αδύνατοι στην προσπάθειά τους να πείσουν την παγκόσμια κοινότητα για αυτονόητα θέματα, όπως ο εμβολιασμός.
Η επικοινωνιακή διαχείριση της πανδημίας αυτής, αποτελεί ιστορικό μάθημα παραδείγματος προς αποφυγήν. Η ενημέρωση του κοινού ήταν ασαφής και πολλές φορές αντιφατική. Μοιράστηκε πολύς φόβος, σε μεγάλη έκταση και με μεγάλη διάρκεια. Ο κόσμος κουράστηκε και ανέπτυξε αντιδραστικές συμπεριφορές, χωρίς βέβαια κανένα λογικό περιεχόμενο. Αν στη θέση του φόβου είχε αναπτυχθεί μια επικοινωνιακή τακτική ανάπτυξης θετικών αντιδράσεων θα είχαμε καλύτερα αποτελέσματα. Κανένας πόλεμος δεν κερδήθηκε με φοβισμένους στρατιώτες, η γενναιότητα φέρνει τη νίκη.
Θετικά μιλώντας πάντοτε, η πανδημία δίδαξε την εντυπωσιακή αποτελεσματικότητα της συνεργασίας σε επιστημονικό επίπεδο, ιδιωτικών συμφερόντων με δημόσιους φορείς. Είδαμε αστραπιαία παραγωγή και διακίνηση τεράστιων ποσοτήτων εμβολίων, φαρμάκων, διαγνωστικών και θεραπευτικών μέσων, για επείγουσα αντιμετώπιση καταστάσεων, που ήταν μόνο θεωρητικά υπαρκτές μέχρι την πανδημία. Αναπτύχθηκαν μηχανισμοί συνεργασίας που στηρίζουν πλέον αυτές τις δύσκολες, μέχρι πρότινος, διαδικασίες.
Οι λειτουργικές δομές των χώρων παροχής υπηρεσιών υγείας αναβαθμίστηκαν. Ενισχύθηκαν τεχνολογικά τα νοσοκομεία, αυξήθηκαν τα κρεβάτια εντατικής θεραπείας και αναπτύχθηκαν υψηλότερου επιπέδου συμπεριφορές του υγειονομικού προσωπικού στον τομέα της μεταδοτικότητας και διασποράς κάθε είδους λοιμώξεων.
Γενικά, έγιναν πολλά ουσιαστικά βήματα που θα παραμείνουν στον τομέα της πρόληψης. Η τήρηση κανόνων υγιεινής, όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, η ευρεία χρήση γαντιών, αντισηπτικών και ο έλεγχος του βήχα, έγιναν πλέον κοινωνική συνείδηση. Οπως κοινωνική συνείδηση έγινε και το ότι ο κάθε πάσχων από οποιοδήποτε λοιμώδες νόσημα έχει μια σοβαρή ευθύνη να μη διασπείρει τη λοίμωξή του στον κοινωνικό του περίγυρο.
«Ε.Κ.»: Ως γιατρός από όλες τις εμπειρίες της ζωής που αποκτήσατε, τι συμβουλή θα μας δίνατε για μια πιο ευτυχισμένη ζωή; Ποια είναι η σχέση της υγείας με την ευτυχία;
Δρ Μπεχράκης: Η ευτυχία, σαν ευχάριστη αίσθηση εσωτερικής ισορροπίας και πληρότητας, έχει πρόσημο ιδιαίτερα υποκειμενικό. Ισως γι’ αυτό είναι δύσκολος και ο προσδιορισμός των βασικών παραμέτρων που την απαρτίζουν και που την έχουν αναγορεύσει γενικώς την πιο επιθυμητή κατάσταση κάθε ανθρώπινης ύπαρξης.
Η καλή υγεία, το κύριο, δηλαδή, αντικείμενο της ιατρικής επιστήμης, θεωρείται κλασικά ως βασική προϋπόθεση ευτυχίας, παρά το γεγονός, ότι υπάρχουν δυστυχείς άνθρωποι που είναι υγιείς, ενώ αντίστοιχα, κάποιοι ασθενείς είναι ευτυχισμένοι.
Στο σημείο αυτό, έρχεται η Σωκρατική ρήση «νους υγιής εν σώματι υγιεί», να καταθέσει ιστορικά με πέντε μόνο λέξεις, ίσως την πιο ολοκληρωμένη ψυχοσωματική θεώρηση της ανθρώπινης εσωτερικής ισορροπίας. Η σοφία του ελληνικού πολιτισμού έχει αναδείξει τη σωματική υγεία και την διανόηση ως δύο αλληλεξαρτώμενους βασικούς άξονες της ανθρώπινης στόχευσης προς την ευτυχία.
Και στην ειλικρινά δύσκολη ερώτησή σας, για συμβουλή ευτυχίας, έχω να απαντήσω ιατρικά ότι: η ψυχική και σωματική υγεία από κοινού, τελικά, εμπεριέχονται στον ορισμό της ευτυχίας, που όμως, δεν είναι παρά ένα συνήθως άπιαστο όνειρο, μια υπέροχη διαδικασία.
ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου