Οι άνεμοι του πολέμου πλησιάζουν την Ευρώπη

  Τετάρτη, 26 Ιουνίου, 2024

Μαρίλια Παπαθανασίου, Γιώργος Παυλόπουλος

Με το βλέμμα στη Ρωσία, τα ευρωπαϊκά κράτη ενισχύουν την άμυνά τους και προσαρμόζουν την οικονομία τους - Τι κρύβει η δήλωση Στόλτενμπεργκ για υποχρέωση του ΝΑΤΟ να κάνει «επίδειξη πυρηνικής ισχύος»

«Η Γερμανία απειλείται πάλι στρατιωτικά για πρώτη φορά ύστερα από δεκαετίες» διαπιστώνει το 81σέλιδο έγγραφο που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο της 5ης Ιουνίου από την υπουργό Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ.

Πρόκειται για ένα πλαίσιο το οποίο βασίζεται στο μοντέλο της «συλλογικής άμυνας», που ίσχυε μέχρι την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, και περιγράφει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την προστασία των πολιτών σε περίπτωση πολέμου – ανάμεσά τους η καταγραφή των δημόσιων και ιδιωτικών χώρων που μπορεί να λειτουργήσουν ως καταφύγια (όπως σταθμοί μετρό και κελάρια), η ύπαρξη επαρκών αποθεμάτων τροφίμων και φαρμάκων, η δημιουργία πρόχειρων νοσοκομείων κ.λπ.

Μία εβδομάδα αργότερα, στις 12 Ιουνίου, ο συνάδελφός της για θέματα Αμυνας Μπόρις Πιστόριους παρουσίασε το δικό του σχέδιο για την ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων της Γερμανίας σε έμψυχο υλικό. Βάσει αυτού, κάθε άνδρας πολίτης της χώρας θα υποχρεούται με την ενηλικίωσή του να συμπληρώνει ένα έντυπο στο οποίο θα υπάρχουν ερωτήσεις αναφορικά με την καταλληλότητά του να φορέσει τη χακί στολή, αλλά και την πρόθεσή του να το κάνει. Στη συνέχεια, οι Αρχές θα επιλέγουν το 10% που θεωρούν ότι πληροί τα κριτήρια και ένα μικρότερο ποσοστό θα καλείται για εκπαίδευση και θητεία – αρχικά 7μηνη και με προοπτική να γίνει 17μηνη – με στόχο να αυξηθεί δραστικά ο αριθμός των 180.000 στρατιωτικών (εν ενεργεία και σε άμεση εφεδρεία) που διαθέτει σήμερα η χώρα.

Το πιο σημαντικό είναι ότι η Γερμανία δεν αποτελεί την εξαίρεση αλλά τον κανόνα σε μια Ευρώπη η οποία, ειδικά μετά το άνοιγμα του μετώπου στην Ουκρανία πριν από 28 μήνες, μοιάζει πλέον να ζει και να «χορεύει» στον ρυθμό του πολέμου – που, σύμφωνα με τον Πιστόριους, είναι πιθανό να ξεσπάσει ως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας. Είναι, άλλωστε, κάτι που αποδεικνύεται όχι μόνο από την ένταξη στο ΝΑΤΟ των δύο μέχρι πρόσφατα «ουδέτερων» σκανδιναβικών χωρών, της Σουηδίας και της Φινλανδίας, αλλά και από τις δηλώσεις κορυφαίων αξιωματούχων στις πρωτεύουσες των «27» και στις Βρυξέλλες, που κάνουν πλέον συστηματικά λόγο για την ανάγκη η Ευρώπη να κινηθεί προς την κατεύθυνση μιας «πολεμικής οικονομίας».

«Με το όπλο στην πρώτη γραμμή»

Στις αρχές του έτους, ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Ουλφ Κρίστερσον κάλεσε δημοσίως τους συμπολίτες του να είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και την πατρίδα τους «με το όπλο στο χέρι και τις ζωές τους στην πρώτη γραμμή». Φροντίζοντας να υπενθυμίσει, παράλληλα, ότι μέχρι να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, η χώρα θα μπορούσε να αντέξει μόλις και μετά βίας μία εβδομάδα στην περίπτωση που δεχόταν επίθεση – και προσθέτοντας πως αυτό σήμερα αλλάζει δραστικά.

Η κυβέρνηση της Φινλανδίας θεωρεί ότι η Μόσχα έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο «υβριδικού πολέμου» εναντίον της, η πρώτη φάση του οποίου περιλαμβάνει την «εργαλειοποίηση των μεταναστών». Ετσι, έχει προχωρήσει ήδη στην ενίσχυση των στρατιωτικών της δυνάμεων κατά μήκος των (μήκους 1.340 χιλιομέτρων) συνόρων με τη Ρωσία, τα οποία ουσιαστικά έχει σφραγίσει και ανοίγει μόνο περιστασιακά. Παράλληλα, επιταχύνει την υλοποίηση της συμφωνίας που είχε υπογράψει με τις ΗΠΑ από τις αρχές του 2022 για την προμήθεια 64 μαχητικών F-35 αξίας άνω των 8,5 δισ. δολαρίων.

«Η Ευρώπη ετοιμάζεται για πόλεμο» έγραφε πρόσφατα η ισπανική «El Pais», υπογραμμίζοντας ότι αυτό που συμβαίνει εδώ και μήνες είναι «περισσότερα πυρομαχικά, μαζικότερη παραγωγή όπλων, μεγαλύτερες επενδύσεις και κεφάλαια, συντονισμός των αμυντικών δυνατοτήτων» – μαζί, φυσικά, με την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών στους προϋπολογισμούς. Αυτή δε την εβδομάδα ο ΓΓ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτεμπεργκ ήρθε να βάλει και το «κερασάκι στην τούρτα» δηλώνοντας ότι η Συμμαχία – η οποία ως γνωστόν αποτελείται κυρίως από ευρωπαϊκές χώρες – οφείλει, εκτός των άλλων, να κάνει «επίδειξη της πυρηνικής της ισχύος».

Φιάσκο οι ειρηνευτικές διασκέψεις

Την ίδια ώρα, λιγοστεύουν οι ελπίδες για λήξη του πολέμου στην Ουκρανία μετά το φιάσκο της διεθνούς ειρηνευτικής διάσκεψης στην Ελβετία το περασμένο Σαββατοκύριακο, στην οποία δεν συμμετείχε ούτε η Ρωσία ούτε η Κίνα, ενώ οι ΗΠΑ εκπροσωπήθηκαν από την αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις, η οποία δεν διακρίνεται για το διπλωματικό της ταλέντο.

Το ανακοινωθέν της διάσκεψης είναι ακόμη πιο ανίσχυρο από παλαιότερα ψηφίσματα του ΟΗΕ, σημείωσε στον «Monde» παρατηρητής της συνόδου. Στο ανακοινωθέν γίνεται λόγος για «τον σεβασμό στην εθνική κυριαρχία και στην ανεξαρτησία όλων των κρατών, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας». Το χειρότερο είναι ότι ακόμη και αυτό το «φτενό» ανακοινωθέν δεν το υπέγραψαν ισχυρές χώρες όπως η Ινδία, η Σαουδική Αραβία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική.

Λίγο πριν από την έναρξη της διάσκεψης κοντά στη Λουκέρνη έγινε γνωστό ότι η Κίνα επιχειρεί να δελεάσει αρκετές χώρες να συμμετάσχουν σε σύνοδο για την Ουκρανία που θα συγκαλέσει το Πεκίνο και στην οποία θα συμμετέχει η Ρωσία.

Τον Μάιο, η Κίνα και η Βραζιλία είχαν διατυπώσει «κοινό σχέδιο έξι σημείων» για τη λήξη του πολέμου. Ενα από τα έξι σημεία αφορούσε την οργάνωση διεθνούς διάσκεψης στην Κίνα «σε εύθετο χρόνο».

Την περασμένη εβδομάδα ο κινέζος υπουργός Εξωτερικών Ουάν Γι ανακοίνωσε ότι 45 χώρες στηρίζουν το σχέδιο των έξι σημείων και άρα την οργάνωση διεθνούς διάσκεψης με πρωτοβουλία του Πεκίνου.

Είναι προφανές ωστόσο ότι μια τέτοια πρωτοβουλία δεν θα είχε θετική κατάληξη, καθώς δεν θα την προσυπέγραφαν χώρες της Δύσης που στηρίζουν την Ουκρανία, όπως οι ΗΠΑ, αλλά ούτε και η ΕΕ.

Καθίσταται σαφές ότι το Ουκρανικό έχει εισέλθει σε αδιέξοδο. Οι σύμμαχοι του Κιέβου εμφανίζουν κούραση για τον πόλεμο που μοιάζει να μην τελειώνει ποτέ και ταυτόχρονα ανησυχούν για τις εξελίξεις στην Ευρώπη – τις οποίες πυροδότησαν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών –, την άνοδο της Ακροδεξιάς και το ενδεχόμενο ανάδειξης ακροδεξιάς κυβέρνησης στη Γαλλία στις επερχόμενες εκλογές.

TO BHMA