Τετάρτη, 11 Σεπτεμβρίου, 2024
Πρόκειται για διπλάσιο ποσό από το Σχέδιο Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της ηπείρου μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο
Η Ευρώπη οφείλει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην καινοτομία ώστε να κλείσει το τεχνολογικό χάσμα με ΗΠΑ και Κίνα, να αναλάβει κοινή δράση για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της μετάβασης σε οικονομία με χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα, αλλά και να αυξήσει την ασφάλειά της με ταυτόχρονη μείωση των εξαρτήσεων από άλλες χώρες.
Ντράγκι: Κοινός δανεισμός και γενναίο σχέδιο Μάρσαλ για την αναγέννηση της ευρωπαϊκής οικονομίας
Αυτό είναι το βασικό τρίπτυχο στο οποίο εστιάζει ο Μάριο Ντράγκι ζητά στην πολυαναμενόμενη έκθεσή του για την ανταγωνιστικότητα, το οποίο καλεί από την η Ευρωπαϊκή Ένωση να υιοθετήσει για να αντιμετωπιστούν οι τεράστιες τρέχουσες προκλήσεις σε γεωπολιτικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.
Μεγαλώνει το χάσμα
Η ανάπτυξη στην Ευρώπη επιβραδύνεται εδώ και δεκαετίες και η ψαλίδα με τις ΗΠΑ ανοίγει σημαντικά. Τα νοικοκυριά της Ευρώπης έχουν πληρώσει το τίμημα του χαμένου βιοτικού τους επιπέδου, ενώ σε ατομική βάση, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα έχει αυξηθεί σχεδόν διπλάσια στην Αμερική από ό,τι στην ΕΕ από το 2000.
Για το μεγαλύτερο μέρος αυτής της περιόδου, η επιβράδυνση της ανάπτυξης θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ενόχληση αλλά όχι ως καταστροφή. Αλλά αυτό δεν ισχύει πλέον. Ο πληθυσμός της Ευρώπης πρόκειται να μειωθεί και θα πρέπει να στηριχθεί περισσότερο στην παραγωγικότητα για να αναπτυχθεί.
Εάν η ΕΕ διατηρούσε τον μέσο ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας από το 2015, θα αρκούσε μόνο για να διατηρήσει σταθερό το ΑΕΠ μέχρι περίπου το 2050.
Παράλληλα, πρέπει να διατηρήσει το κοινωνικό της μοντέλο. Επομένως, οι επενδυτικές ανάγκες είναι τεράστιες.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, το μερίδιο των επενδύσεων θα πρέπει να αυξηθεί κατά περίπου πέντε ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ στα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τελευταία φορά στις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Συγκριτικά, οι πρόσθετες επενδύσεις που προέβλεπε το Σχέδιο Μάρσαλ μεταξύ 1948 και 1951 ανήλθαν σε περίπου 1-2% του ΑΕΠ ετησίως.
Το σχέδιο Ντράγκι
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας έδωσε χθες και επίσημα στη δημοσιότητα την έκθεση με τίτλο «Το Μέλλον της Ευρωπαϊκής Ανταγωνιστικότητας». Εκεί αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι απαιτείται «νέα βιομηχανική πολιτική για την Ευρώπη» και καλείται η ΕΕ να αυξήσει τις επενδύσεις κατά 800 δις ευρώ το χρόνο αλλά και να υπάρξει έκδοση κοινού χρέους. Επίσης ζητείται να μην εμποδίζεται η δημιουργία ευρωπαϊκών εταιρειών-πρωταθλητών στους κλάδους τους, ειδικά στις τηλεπικοινωνίες και την τεχνολογία, και νέες μεγάλες δαπάνες στην άμυνα.
Η ανάγκη της Ευρώπης για ανάπτυξη είναι τόσο μεγάλη που το μερίδιο των επενδύσεων θα πρέπει να αυξηθεί κατά περίπου 5 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, σε επίπεδα που είχαν καταγραφεί τελευταία φορά τις δεκαετίες του 1960 και 1970, αναφέρει. Για λόγους σύγκρισης, το Σχέδιο Μάρσαλ από το 1948 έως το 1951 αναλογούσε στο 1% με 2% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση.
Το πρώτο ηχηρό «όχι» από Γερμανία
Πάντως, το πρώτο ηχηρό όχι στην πρόταση Ντάγκι για αμοιβαιοποίηση χρέους ήρθε άμεσα από τον υπουργό Οικονομικών της Γερμανίας, Κρίστιαν Λίντνερ, ο οποίος μιλώντας στο Politico ανέφερε ότι η αμοιβαιοποίηση «κινδύνων και υποχρεώσεων δημιουργεί δημοκρατικά και δημοσιονομικά προβλήματα».
«Η Γερμανία δεν θα συμφωνήσει σε αυτό» υπογράμμισε ο Λίντνερ.
«Το πρόβλημά μας δεν είναι η έλλειψη επιδοτήσεων αλλά τα βαρίδια της γραφειοκρατίας και της σχεδιαζόμενης οικονομίας» πρόσθεσε.
«Η αύξηση του κρατικού χρέους οδηγεί υψηλότερα το κόστος δανεισμού αλλά δεν δημιουργεί απαραίτητα περισσότερη ανάπτυξη» σημείωσε.
Οι τρεις μετασχηματισμοί που ζητά ο Ντράγκι
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει τώρα τρεις κρίσιμους μετασχηματισμούς όπως προειδοποιεί ο Ντράγκι, γνωστός και ως «Σούπερ Μάριο» από την θητεία του στην ΕΚΤ και τις πετυχημένες προσπάθειές του να σώσει το ευρώ κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους του 2010.
Kαινοτομία
Ο πρώτος κρίσιμος και απαραίτητος μετασχηματισμός είναι η ανάγκη να επιταχυνθεί η καινοτομία στην ΕΕ και να βρεθούν νέοι δρόμοι ανάπτυξης. Ειδικά όσον αφορά την καινοτομία, προτείνεται καινούργιες ιδέες για τεχνολογική πρόοδο να αξιοποιηθούν ότι να καταλήξουν σε εμπορικά προϊόντα και να υιοθετηθούν σε τέτοιο βαθμό ώστε όλοι οι κάτοικοι της Ευρώπης να ωφεληθούν από την τεχνολογική αλλαγή αυτή.
Η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ πλήττεται επί του παρόντος από δύο παράγοντες, όπως επισημαίνεται: Από τη μία πλευρά, οι εταιρείες της ΕΕ αντιμετωπίζουν ασθενέστερη εξωτερική ζήτηση –ειδικά από την Κίνα– και αυξανόμενες ανταγωνιστικές πιέσεις από τις κινεζικές εταιρείες.
Η ΕΚΤ εκτιμά πλέον ότι το ποσοστό των τομέων στους οποίους η Κίνα ανταγωνίζεται άμεσα τους εξαγωγείς της ζώνης του ευρώ πλησιάζει τώρα το 40%, από 25% το 2002. Το μερίδιο της ΕΕ στο παγκόσμιο εμπόριο μειώνεται, με αξιοσημείωτη πτώση από την έναρξη της πανδημίας, είναι το καμπανάκι που χτυπά ο Ντράγκι.
Τεχνολογία
Από την άλλη πλευρά, η θέση της Ευρώπης στις προηγμένες τεχνολογίες που θα φέρουν τη μελλοντική ανάπτυξη γίνεται λιγότερο ισχυρή. Μόνο τέσσερις από τις 50 κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο είναι ευρωπαϊκές και η παγκόσμια θέση της ΕΕ στην τεχνολογία υποχωρεί, προειδοποιεί ο ίδιος: Από το 2013 έως το 2023 το μερίδιο της ΕΕ στα έσοδα από τεχνολογία παγκοσμίως μειώθηκε από 22% σε 18%, ενώ το μερίδιο των ΗΠΑ αυξήθηκε από 30% σε 38 %, σημειώνεται.
«Η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως να επιταχύνει την καινοτομία τόσο για να διατηρήσει την ηγετική της θέση στον βιομηχανικό κλάδο όσο και για να αναπτύξει νέες πρωτοποριακές τεχνολογίες. Η ταχύτερη καινοτομία, με τη σειρά της, θα συμβάλει στην αύξηση της παραγωγικότητας της ΕΕ, οδηγώντας σε ισχυρότερη αύξηση των εισοδημάτων των νοικοκυριών και ισχυρότερη εγχώρια ζήτηση. Η Ευρώπη έχει ακόμη μια ευκαιρία να αλλάξει πορεία. Καθώς ο κόσμος βρίσκεται τώρα στο κατώφλι μιας άλλης ψηφιακής επανάστασης, που πυροδοτήθηκε από την εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης (AI), έχει ανοίξει ένα παράθυρο για την Ευρώπη να επανορθώσει τις αδυναμίες της στην καινοτομία και την παραγωγικότητα και να αποκαταστήσει τις παραγωγικές της δυνατότητες», αναφέρει η έκθεση των σχεδόν 400 σελίδων.
Οι τιμές της ενέργειας
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην Έκθεση Ντράγκι στις τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη. Η μείωσή τους είναι ο δεύτερος μετασχηματισμός που αναφέρει η έκθεση ως κρίσιμο παράγοντα ανάπτυξης για την ΕΕ.
Η Ευρώπη οφείλει να μειώσει τις υψηλές τιμές της ενέργειας και παράλληλα να συνεχίσει τις προσπάθειες απεξάρτησης από τον άνθρακα και τη στροφή προς μια κυκλική οικονομία. Το ενεργειακό τοπίο έχει αλλάξει αμετάκλητα με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την επακόλουθη απώλεια παροχής φυσικού αερίου από αγωγούς, υπογραμμίζεται.
Ενώ οι τιμές της ενέργειας έχουν μειωθεί έκτοτε σημαντικά από τα υψηλά τους, «οι εταιρείες της ΕΕ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τιμές ηλεκτρικής ενέργειας που είναι 2-3 φορές υψηλότερες από αυτές στις ΗΠΑ και οι τιμές φυσικού αερίου που καταβάλλονται είναι επίσης 4-5 φορές υψηλότερες», αναφέρεται στα συμπεράσματα.
Προτείνεται δε η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές να αποτελέσει ευκαιρία για την Ευρώπη, τόσο για να πρωτοστατήσει σε νέες καθαρές τεχνολογίες και λύσεις κυκλικότητας όσο και για να μετατοπίσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προς πιο ασφαλείς, πιο χαμηλού κόστους πηγές καθαρής ενέργειας –τομείς στους οποίους η ΕΕ διαθέτει γενναιόδωρα αποθέματα.
Ηχηρό καμπανάκι
Το καμπανάκι που χτυπά ο Ντράγκι είναι σαφές: «Το εάν η Ευρώπη θα μπορέσει να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία θα εξαρτηθεί από το εάν θα υπάρξει συνεργασία και συγχρονισμός σε όλες τις πολιτικές με τους στόχους της ΕΕ για την απαλλαγή από εκπομπές άνθρακα. Η ενεργειακή μετάβαση θα είναι σταδιακή και τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στις τιμές της ενέργειας για το υπόλοιπο αυτής της δεκαετίας, συντηρώντας τη συνεχιζόμενη αστάθεια των τιμών για τους τελικούς χρήστες», σημειώνει. 
H πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
Προειδοποιεί επίσης πως σήμερα οι βιομηχανίες της ΕΕ που χρησιμοποιούν τεράστιες ποσότητες ενέργειας αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος από τους ανταγωνιστές τους για να επιτύχουν τους στόχους μείωσης από τις εκπομπές ρύπων. Ταυτόχρονα, ο ανταγωνισμός από την Κίνα γίνεται ιδιαίτερα έντονος στους βασικούς κλάδους που θα επιφέρουν μείωση εκπομπών άνθρακα – όπως τα ηλεκτρικά οχήματα. «Επομένως για να γίνει πιο ανταγωνιστική η ΕΕ θα πρέπει να χαράξει μια συνεκτική στρατηγική για όλες τις πτυχές της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, από την ενέργεια έως τις βιομηχανίες», προτείνεται.
Ο παράγοντας γεωπολιτική
Τρίτος κρίσιμος παράγοντας μετασχηματισμού είναι η επιρροή της ΕΕ σε γεωπολιτικό επίπεδο. Η Ευρώπη οφείλει να αντιδράσει σε έναν κόσμο λιγότερο σταθερής γεωπολιτικής κατάστασης όπου οι εξαρτήσεις γίνονται τρωτά σημεία, σημειώνει ο Ντράγκι. Η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να βασίζεται σε άλλους για την ασφάλειά της, προειδοποιεί.
Δεκαετίες παγκοσμιοποίησης έχουν δημιουργήσει υψηλό επίπεδο «στρατηγικής αλληλεξάρτησης», όπως αυτή χαρακτηρίζεται, μεταξύ των μεγάλων οικονομιών αυξάνοντας το κόστος οποιασδήποτε ταχείας απεμπλοκής από αυτό το καθεστώς.
Πλέον όλες οι μεγάλες οικονομίες επιδιώκουν ενεργά να μειώσουν την εξάρτησή τους από τις άλλες χώρες και ηπείρους:
Οι ΗΠΑ επενδύουν στην εγχώρια ικανότητα για παραγωγή ημιαγωγών και καθαρή τεχνολογία, ενώ στοχεύουν να επαναδρομολογήσουν κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού μέσω των συμμάχων τους.
Η Κίνα επιδιώκει τεχνολογική αυτάρκεια και καθετοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την εξόρυξη πρώτων υλών έως την επεξεργασία και από την βιομηχανία έως τη ναυτιλία. Οι εμπορικοί πόλεμοι εντείνονται συνεχώς «και δεδομένου του υψηλού εμπορικού της ανοίγματος, η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη εάν επιταχυνθούν αυτές οι τάσεις», είναι το μήνυμα Ντράγκι στις Βρυξέλλες.
Αμυντικές επενδύσεις
Η ΕΕ οφείλει από την πλευρά της να ανταποκριθεί σε ένα ριζικά μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφάλειας στα σύνορά της. Οι συνολικές αμυντικές δαπάνες της ΕΕ είναι επί του παρόντος το ένα τρίτο των επιπέδων των ΗΠΑ και η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία πλήττεται από δεκαετίες υποεπενδύσεων και εξαντλημένων αποθεμάτων. Για να επιτύχει πραγματική στρατηγική ανεξαρτησία και να αυξήσει την παγκόσμια γεωπολιτική της επιρροή, η Ευρώπη χρειάζεται ένα σχέδιο για τη διαχείριση αυτών των εξαρτήσεων και την ενίσχυση των αμυντικών επενδύσεων, αναφέρεται επίσης στην έκθεση.
Ο.Τ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου