Γεώργιος Δαΐκος: Ο εμβληματικός γιατρός από την Ζαχάρω που γιόρτασε τα 106α γενέθλιά του

 Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου, 2024
O Γεώργιος Δαΐκος, πατέρας της ελληνικής λοιμωξιολογίας, με καταγωγή από τη Ζαχάρω.

Ο Γεώργιος Δαΐκος, πατέρας της ελληνικής λοιμωξιολογίας, τον Αύγουστο γιόρτασε τα 106α γενέθλιά του. Σε πρόσφατη συνέντευξή του περιέγραψε το ταξίδι του από τη Ζαχάρω στις ΗΠΑ και πίσω στην Αθήνα, όπου δίδαξε τους φοιτητές «να αντιμετωπίζουν τον ασθενή ως ψυχοσωματική οντότητα, όχι ως επιστημονική περίπτωση».

Ο Γεώργιος Δαΐκος έκλεισε τα 106 του χρόνια στις 4 Αυγούστου και γιόρτασε τα γενέθλιά του με τραγούδια και γέλια, περιστοιχισμένος από συγγενείς, φίλους και παλιούς φοιτητές του –συνταξιούχους γιατρούς και ομότιμους καθηγητές πια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπως και ο ίδιος– στο πιο αγαπημένο μέρος του σπιτιού του: στη γεμάτη φυτά βεράντα του.

Ο Γεώργιος Δαΐκος θεωρείται ο γενάρχης των Ελλήνων λοιμωξιολόγων, ενώ όπως έχει δηλώσει, έδωσε εξετάσεις για να σπουδάσει στην Γεωπονική και απέτυχε. Όμως αυτό του βγήκε σε καλό, αφού ακολούθησε την Ιατρική. Και πολύ σύντομα την αγάπησε, γιατί συνειδητοποίησε ότι η ικανοποίηση που παίρνει κανείς από την προσφορά στον ασθενή δεν συγκρίνεται με τίποτε άλλο.

Η γέννηση στην Ζαχάρω και το δημοτικό στην Ζούρτσα (Ν. Φιγαλεία)

Γεννήθηκε το 1918 στη Ζαχάρω Ηλείας, γενέτειρα του πατέρα του Κωνσταντίνου, σ’ ένα περιβάλλον που εκτιμούσε τη μόρφωση, αφού οι γονείς του ήταν δάσκαλοι. Όμως η μητέρα του Βικτωρία, αμέσως μετά τη γέννηση του αδελφού του αρρώστησε με φυματίωση και η οικογένεια μετακόμισε στο δικό της χωριό, τη Ζούρτσα, τη σημερινή Νέα Φιγαλεία. Εκεί η Βικτωρία ζήτησε από τη μικρή αδελφή της, την Όλγα, να της υποσχεθεί ότι θα αναλάμβανε τη φροντίδα των γιων της όταν η ίδια θα πέθαινε. Πράγματι, μετά τον θάνατό της το 1924, η θεία έγινε δεύτερη μητέρα για τα ορφανά.

Στη Ζούρτσα τελείωσε το δημοτικό με άριστα. Σαν βράχος δίπλα στα εγγόνια του στάθηκε και ο παππούς τους, ο Γιώργος.

Ο παππούς του ήταν εκείνος που του μετέδωσε την αγάπη για τη γη.

Όπως εξιστορεί στην εφ. «Καθημερινή», στο ιατρείο των ιαματικών λουτρών Καϊάφα ο νεαρός Δαΐκος δέχθηκε ένα αναπάντεχο τηλεφώνημα από τον φίλο του και συστρατιώτη στον λόχο ΓΕΣ Γιώργο Βέρροιο, που ήταν εκπαιδευτικός, όπου του ζήτησε να επιστρέψει επειγόντως στην Αθήνα, γιατί θα έφευγαν για μετεκπαίδευση στις ΗΠΑ. Μάλιστα του εξήγησε ότι είχε έρθει στην Ελλάδα ο επίσκοπος Βοστώνης Αθηναγόρας Καββαδάς, μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, για να πάρει μαζί του στις ΗΠΑ αγόρια που θα γίνονταν ιερείς. Ο Βέρροιος, που τον γνώριζε, του πρότεινε να συμπεριλάβει στην αποστολή και κάποιους επιστήμονες. Κάπως έτσι, έντεκα άτομα μπήκαν σε ένα φορτηγό πλοίο της εταιρείας American Export Lines, που τους μετέφερε δωρεάν. Τα εισιτήρια με τα επιβατηγά πλοία, ήταν τότε απλησίαστα.

Το ταξίδι έμελλε να είναι μακρύ και περιπετειώδες. Ξεκίνησαν στις 9 Ιανουαρίου του 1947 από τον Πειραιά με προορισμό αρχικά την Αλεξανδρούπολη, όπου φόρτωσαν καπνά. Μετά πήγαν στον Βόλο, όπου φόρτωσαν ελιές. Στη συνέχεια το καράβι έδεσε στα λιμάνια της Χάιφας και της Αλεξάνδρειας. Από εκεί έφυγαν για τη Μασσαλία.

Όμως, ένα βράδυ με έντονη θαλασσοταραχή, το “Middlebury Victory”, όπως λεγόταν το καράβι, προσάραξε σε ύφαλο περίπου δέκα μίλια από τις ακτές της Γαλλίας και άρχισε να μπάζει νερά. Μέλη του πληρώματος και ταξιδιώτες σώθηκαν από τη γαλλική ακτοφυλακή και μεταφέρθηκαν στη Μασσαλία. Τελικά, με άλλο φορτηγό, μέσω Λισσαβόνας, έφτασαν στη Βαλτιμόρη. Είχαν περάσει 53 μέρες!

Η μετεκπαίδευση στην Βοστώνη

Μετεκπαιδεύτηκε στη Βοστώνη, αρχικά στο Boston City Hospital και στη συνέχεια στο τμήμα Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Harvard και στο Hayne’s Memorial Hospital, όπου εξειδικεύθηκε στις λοιμώξεις. Είχε αρχίσει να χτίζει μια λαμπρή καριέρα. Κι όμως, αποφάσισε να γυρίσει στην Ελλάδα, γνωρίζοντας ότι αυτό «στην κυριολεξία θα ήταν μια βουτιά, αφού ήταν δεδομένο ότι αναμένοντας να “ανοίξει” κάποια θέση θα εργαζόμουν για αρκετά μεγάλο διάστημα άμισθος». Γιατί, λοιπόν, το έκανε; «Για προσωπικούς οικογενειακούς λόγους».

Ο μαέστρος

Επιστρέφοντας στην Αθήνα στα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο Γεώργιος Δαΐκος εντάχθηκε στη Δ΄ Παθολογική Κλινική του νοσοκομείου «Ο Ευαγγελισμός», δίπλα στον πρωτοπόρο Βασίλειο Μαλάμο, ο οποίος, όταν εξελέγη καθηγητής, δημιούργησε μια επιστημονική ομάδα από νέους γιατρούς στο νεόδμητο «Αλεξάνδρα». Ο Δαΐκος τον ακολούθησε ως πανεπιστημιακός επιμελητής στη θεραπευτική κλινική του.

Έκτοτε η πορεία του ήταν διαρκώς ανοδική. Το 1968 έγινε καθηγητής Παθολογίας και δημιούργησε στο «Αλεξάνδρα» τον πρώτο πυρήνα για την ανάπτυξη της ελληνικής λοιμωξιολογίας, εστιάζοντας στην αντιμικροβιακή χημειοθεραπεία, που για τη χώρα μας ήταν άγνωστο πεδίο, με πλήθος δημοσιεύσεων και ανακοινώσεων σε συνέδρια, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στη συνέχεια ανέλαβε την Παθολογική Κλινική στο «Λαϊκό» απ’ όπου αφυπηρέτησε. Στόχος του δεν ήταν μόνο η επιστημονική κατάρτιση των φοιτητών του, αλλά και η ευρύτερη διαπαιδαγώγησή τους· όχι η απλή μετάδοση γνώσεων και ικανοτήτων, αλλά η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Τους δίδασκε «με ταπεινότητα και με συναίσθηση του μέτρου και της ευθύνης, να δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για τον πάσχοντα συνάνθρωπο», όπως εξηγεί ο ίδιος. Στην Ιστορία έχουν μείνει οι εαρινές εκδρομές της Α΄ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, που με τη βοήθεια της συζύγου του διοργάνωνε κάθε χρόνο στον αρχαιολογικό χώρο του Αμφιαραείου, στον Ωρωπό – ο Αμφιάραος θεωρείτο «δεύτερος Ασκληπιός». Αλλά και οι πρώτες καμπάνιες κατά του καπνίσματος που υλοποίησε.

Τι είναι πιο σημαντικό για έναν γιατρό; Πού έχει καταλήξει μέσα από την εμπειρία τόσων δεκαετιών; «Να αντιμετωπίζει τον ασθενή ως ψυχοσωματική οντότητα, όχι ως επιστημονική περίπτωση. Να τον βλέπει με αγάπη και ενδιαφέρον, όχι να τον λυπάται. Να στέκεται δίπλα του και να προσπαθεί να του εξασφαλίζει ποιότητα ζωής, μέχρι να φύγει από τον κόσμο ετούτο ήρεμος και, ει δυνατόν, χωρίς πόνο και αγωνία».

Οικογενειακή τους υπόθεση, η μακροζωία;

Αναρωτιέται κανείς αν είναι οικογενειακή τους υπόθεση, η μακροζωία; «Μάλλον. Αλλά ο Γιώργος από μικρός πρόσεχε τον εαυτό του. Είναι λιτοδίαιτος, ποτέ δεν κάπνισε, δεν ήπιε, δεν ξενύχτησε, κολυμπούσε όλο τον χρόνο, ακόμη και τις πιο βαριές χειμωνιάτικες μέρες· λάτρευε το παγωμένο νερό». «Ο πατέρας μου πέθανε στα 99, μολονότι ήταν μανιώδης καπνιστής, κατακίτρινο από τη νικοτίνη ήταν το μουστάκι του. Ο αδελφός μου στα 102», προσθέτει ο ίδιος. «Αυτό που έχει σημασία, όμως, σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι η “έξοδος”. Να γίνει με αξιοπρέπεια…».

 ΠΑΤΡΙΣ